คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 534/2504

ทำหนังสือสัญญากู้เงินโจทก์และรับเงินไปโดยนำใบรับของคลังสินค้ามามอบไว้ ดังนี้ เป็นการกู้เงินโดยมีใบรับของคลังสินค้าเป็นประกันมิใช่จำนำ และต่อมาจำเลยก็นำสินค้านั้นขายไปหมดแล้ว โจทก์จึงมิใช่เจ้าหนี้มีประกันตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 10

จำเลยเป็นหนี้โจทก์ แล้วจำเลยย้ายที่อยู่หลายคราวเป็นการถาวร เมื่อจำเลยย้ายไปโดยไม่แจ้งให้เจ้าหนี้ทราบ เวลาโจทก์ฟ้องก็ส่งหมายเรียกและสำเนาฟ้องให้ไม่ได้ ต้องประกาศหนังสือพิมพ์ ก็ต้องถือว่าได้ไปเสียจากเคหสถาที่เคยอยู่เพื่อประวิงการชำระหนี้หรือมิให้เจ้าหนี้ได้รับขำระหนี้ ต้องด้วยข้อสันนิษฐานว่ามีหนี้สินล้นพ้นตัวตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 8(4) ข.

จำเลยทำสัญญากู้เงินโจทก์ แต่ไม่ได้รับเงินกู้ไปทันที โดยได้ทำหลักฐานไว้ต่อกันอีกฉบับหนึ่งว่า โจทก์ได้รับฝากเงินจำนวนนั้นไว้จากจำเลยโจทก์จะจ่ายเงินฝากจำนวนนี้ให้เมื่อจำเลยนำไม้หมอนมาฝากโกดังสินค้าของโจกท์โดยจ่ายให้คิดตามจำนวนไม้หมอนท่อนละ ๑๐ บาท แล้วต่อมาจำเลยได้นำไม้หมอนมาฝากโกดังสินค้าและได้รับเงินไปครบจำนวนที่ทำสัญญากู้ โดยมอบใบรับของไว้แก่โจทก์ ต่อมาจำเลยเอาไม้หมอนที่ฝากไว้ไปขาย และจำเลยไม่ได้ส่งใช้ต้นเงินและดอกเบี้ยตามกำหนด โจทก์จึงฟ้องขอให้จำเลยเป็นคนล้มละลาย โดยกล่าวบรรยายด้วยว่าโจทก์ทวงถามจำเลยแล้ว จำเลยไม่ชำระหนี้ กลับหลีกเลี่ยงหลบซ่อนตัวไปจากที่พักอาศัยอันเป็นประจำ เป็นคนมีหนี้สินล้นพ้นต้น

จำเลยให้การต่อสู้ว่า โจทก์เป็นผู้รับจำนำไม้หมอนหรือรับจำนำเอกสารสิทธิ คือ ใบรับไม้หมอน โจทก์จะต้องบอกกล่าวบังคับจำนำจากจำเลยเสียก่อน โจทก์เป็นเจ้าหนี้มีประกัน และจำเลยไม่ใช่คนมีหนี้สินล้นพ้นตัว

ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณืวินิจฉัยว่า ลักษณะหนี้รายนี้เป็นกู้ยืม ไม่ใช่จำนำ ไม่ใช่หนี้มีประกันตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. ๒๔๘๓ มาตรา ๑๐ และฟังว่าจำเลยย้ายที่อยู่อาศัยหลายคราวเป็นการถาวรไม่ใช่ชั่วคราว เป็นการจงใจหลีกเลี่ยงหลบซ่อนเจ้าหนี้ไม่ให้ทำการติดต่อทวงถามได้ถูกต้อง เมื่อจำเลยย้ายไปโดยไม่แจ้งให้โจทก์ผู้เป็นเจ้าหนี้ทราบ ก็ต้องถือว่าจำเลยได้ไปเสียจากเคหสถานที่เคยอยู่เพื่อประวิงการชำระหนี้หรือมิให้เจ้าหนี้ได้รับขำระหนี้ ต้องด้วยข้อสันนิษฐานว่ามีหนี้สินล้นพ้นตัวตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. ๒๔๘๓ มาตรา ๘(๔) ขอให้พิทักษ์ทรัพย์จำเลยเด็ดขาด

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาพิพากษายืน และได้ให้เหตุผลไว้ด้วยว่า นิติสัมพันธ์ระหว่างโจทก์จำเลยเป็นการกู้ยืมเงินกันโดยมีใบรับไม้หมอนจากคลังสินค้าเป็นประกันหาใช่ลักษณะจำนำไม่