คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 608/2475

ที่ดิน ใบตรอก,ปกครองปรปักษ์เช่า

อย่างไรเรียกว่าปกครอง โดยอำนาจปรปักษ์ ป.พ.พ.ม.570-1381 ผู้เช่าอยู่ต่อไปเมื่อหมดสัญญาถือว่าอยู่ตามสัญญาเดิมโดยไม่มีกำหนด ผู้แทนผู้ครอบครองจะปกครองปรปักษ์ได้ก็ต่อเมื่อบอกกล่าวให้เจ้าของเดิมทราบ บิดาเป็นคนเช่า บิดาตาย บุตรอยู่ต่อมาถือว่าอยู่โดยสัญญาเช่า

ที่พิพาทโจทก์ได้รับใบตรอกจากบริษัทขุดคูนาสยามเมื่อ พ.ศ.๒๔๖๘ ป. บิดา ท.จำเลยได้ทำสัญญาเข่าที่นารายนี้จากโจทก์แล้ว ป. ก็หาได้ทำสัญญาเข้าต่อไปอีกไม่ ป.ตายมา ๔ ปีแล้ว ท.จำเลยปกครองที่นั้นต่อมาจึงมีปัญหาว่า ท.ได้ปกครองที่นี้โดยอำนาจปรปักษ์ตามกฎมายหรือไม่

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า เรื่องนี้แม้ ป.จะไม่ได้ทำสัญญาเช่าในปีต่อ ๆ มาก็ดี ตาม ม. ๕๗๐ ฐานะของ ป. ก็คงเป็นผู้เช่าของโจทก์อยู่นั่นเอง เมื่อ ป.ตายแล้ว ท.บุตร ป.ก็ทำนารายนี้สืบมา ตามม. ๑๓๘๑ ฐานะของ ท. จำเลยก็มีเพียงปกครองที่นี้สืบหน้าที่มาจาก ป. บิดา ซึ่งเป็นผู้แทนผู้ครอบครองเท่านั้น ซึ่งมิได้เป็นอำนาจปรปักษ์เลย เพราะกฎหมายบทนี้มีหลักว่า ผู้ที่ยึดถือทรัพย์สินอยู่ในฐานะเป็นผู้แทนผู้ครอบครองาจะเปลี่ยนลักษณการยึดถือก็ได้แต่ต้องบอกไปยังผู้ครองครองว่าตนไม่เจตนาจะยึดถือแทนต่อไปหรือตนเองเป็นผู้ครองครองโดยอาศัยอำนาจใหม่จากบุคคลภายนอก จึงตัดสินห้ามไม่ใช้จำเลยเข้าเกี่ยวข้องในที่พิพาท