คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 610/2488

มารดาทำหนังสือสัญญายกที่ดินและสิ่งปลูกสร้างในที่ดินซึ่งเป็นที่ตั้งโรงทำน้ำโซดาให้แก่จำเลย สิ่งปลูกสร้างในที่ดินหมายถึงโรงเรือนเท่านั้น เครื่องจักร์ทำน้ำโซดาและอุปกรณ์ในการทำน้ำโซดาไม่ใช่เป็นส่วนควบของที่ดินนั้นด้วย

จำเลยเป็นผู้เก็บรักษาทรัพย์มฤดกและดำเนินการค้าไว้เป็นกองกลางก่อนแบ่งให้ทายาท แม้เกิน 1 ปีนับแต่เจ้ามฤดกตาย ผู้รับมฤดกก็ฟ้องขอแบ่งได้

โจทก์ฟ้องขอแบ่งมฤดก จำเลยให้การต่อสู้หลายประการ

คดีคงมีปัญหาขึ้นมาสู่ศาลฎีกาแต่เพียงว่า เมื่อนายลิมเปีย บิดาของโจทก์จำเลยตายเมื่อ พ.ศ.๒๔๖๗ ทรัพย์ตามบัญชีหมาย ช.บางอย่าง คือเครื่องจักร์ทำน้ำโซดาจำเลยได้เป็นผู้จัดการทำต่อมา ครั้นเมื่อ พ.ศ.๒๔๘๐ นางเลี่ยนมารดาโจทก์จำเลยได้ทำหนังสือสัญญายกที่ดินและสิ่งปลูกสร้างซึ่งเป็นที่ตั้งโรงทำน้ำโซดานั้นให้แก่จำเลย ต่อมาพ.ศ.๒๔๘๖ นางเลี่ยนตาย ปัญหามีว่าหนังสือสัญญาที่นางเลี่ยนมารดาโจทก์จำเลยทำยกทีดินและสิ่งปลูกสร้างที่ดินที่เป็นที่ตั้งโรงทำน้ำโซดานั้นให้แก่จำเลย จะรวมถึงยกเครื่องจักร์ทำน้ำโซดาและสิ่งอุปกรณ์ในการทำน้ำโซดาให้จำเลยด้วยหรือไม่ และคดีขาดอายุความฟ้องร้องหรือไม่

ศาลชั้นต้น ศาลอุทธรณ์ และศาลฎีกาเห็นว่า เครื่องจักร์ทำน้ำโซดาและสิ่งอุปกรณ์ในการทำน้ำโซดาไม่ใช่เป็นส่วนควบของที่ดินซึ่งนางเลี่ยนยกให้แก่จำเลย สิ่งปลูกสร้างในที่ดินหมายถึงโรงเรือนเท่านั้น ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา ๑๐๗และ ๑๐๙ และได้ความว่าจำเลยเป็นผู้รับมอบหมายให้เก็บรักษาและดำเนินการค้าซึ่งทรัพย์มฤดกไว้เป็นกองกลาง คดีโจทก์จึงไม่ขาดอายุความ