คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 645/2515

การเป็นตัวแทน จะต้องมีการแต่งตั้งจากตัวการโดยแสดงออกชัดหรือโดยปริยายให้มีอำนาจทำการแทนตัวการ และตัวแทนตกลงที่จะทำการเช่นว่านั้น

จำเลยมีหนังสือขอกู้เงินโจทก์และทำหนังสือมอบอำนาจให้ผู้มีชื่อเป็นตัวแทนมารับเงินจากโจทก์ ผู้มีชื่อนั้นได้รับเงินกู้จากโจทก์แล้ว แต่มิได้นำไปมอบให้แก่จำเลย

แม้ผู้มีชื่อนั้นจะรับรองต่อโจทก์ว่าจะนำเงินกู้ไปจ่ายให้แก่จำเลยก็ดี และจะจัดให้ผู้กู้ผู้ค้ำประกันลงชื่อในสัญญากู้สัญญาค้ำประกันก็ดี ก็มิใช่เป็นเรื่องโจทก์มอบอำนาจให้ไปจัดการผู้มีชื่อนั้นจึงหาใช่เป็นตัวแทนของโจทก์ไม่

การกู้เงินของจำเลยจากโจทก์ มีหลักฐานเป็นหนังสือลงลายมือชื่อจำเลยผู้กู้ยืม และตัวแทนซึ่งจำเลยมอบอำนาจให้มารับเงินกู้จากโจทก์ก็ได้รับเงินไปแล้ว ดังนี้ จำเลยซึ่งเป็นตัวการย่อมต้องรับผิดในผลแห่งการกระทำของตัวแทนซึ่งกระทำไปภายในขอบอำนาจ แม้ตัวแทนจะมิได้นำเงินกู้ไปมอบแก่จำเลยโจทก์ก็ฟ้องร้องเรียกเงินกู้จากจำเลยได้

โจทก์ฟ้องว่า จำเลยทำหนังสือขอกู้เงินโจทก์ 3,900 บาท และมอบอำนาจให้นายสนั่นรับเงินแทน ซึ่งนายสนั่นได้รับเงินไปแล้ว จำเลยไม่ชำระเงินคืน ขอให้บังคับ

จำเลยต่อสู้ว่าไม่ได้กู้เงินโจทก์ เงินจำนวนที่โจทก์ฟ้อง จำเลยยังไม่ได้รับ

วันชี้สองสถาน คู่ความรับกันว่า จำเลยได้มีคำขอกู้เงินโจทก์ตามสำเนาท้ายฟ้องจำเลยได้มอบอำนาจให้นายสนั่น มูลสาร เป็นผู้รับเงินแทนและนายสนั่นได้รับเงินจากโจทก์แล้วตามสำเนาหนังสือมอบอำนาจของจำเลยและสำเนาคำรับรองของนายสนั่นท้ายฟ้อง แต่จำเลยยังไม่ได้รับเงินจากนายสนั่น

ศาลชั้นต้นสั่งงดสืบพยาน พิพากษาให้จำเลยใช้เงิน 3,900 บาทพร้อมดอกเบี้ยแก่โจทก์

จำเลยอุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า การกู้เงินรายนี้ยังมิได้เป็นไปตามเงื่อนไขหรือคำรับรองที่ตกลงกัน นายสนั่นได้รับเงินจากโจทก์แล้ว แต่ยังไม่ได้มอบให้จำเลย การกู้เงินจึงไม่สมบูรณ์พิพากษากลับ ให้ยกฟ้อง

โจทก์ฎีกา

ปัญหามีว่าการที่นายสนั่น มูลสาร ซึ่งได้รับมอบอำนาจจากจำเลยให้รับเงินกู้แทนได้รับจากโจทก์แล้ว และรับรองว่าจะนำเงินกู้นี้ไปจ่ายให้แก่จำเลย จะถือว่านายสนั่นเป็นตัวแทนฝ่ายโจทก์ผู้ให้กู้ในการจ่ายเงินให้แก่จำเลยผู้กู้ได้หรือไม่

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า การที่ผู้ใดจะเป็นตัวแทนได้นั้น จะต้องมีการแต่งตั้งจากตัวการโดยแสดงออกชัดหรือโดยปริยาย ให้มีอำนาจทำการแทนตัวการ และตัวแทนตกลงที่จะทำการเช่นว่านั้น ตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 797 แต่ตามข้อเท็จจริงในคดีนี้ไม่ปรากฏว่าโจทก์ได้แต่งตั้งให้นายสนั่น มูลสาร เป็นตัวแทนของโจทก์นำเงินที่จำเลยขอกู้ไปส่งมอบให้แก่จำเลย เป็นแต่จำเลยได้ทำหนังสือมอบอำนาจให้นายสนั่น มูลสาร เป็นผู้รับเงินกู้จากโจทก์ไปแทน การที่นายสนั่น มูลสาร รับรองว่าจะนำเงินกู้รายนี้ไปจ่ายให้แก่จำเลยก็ดี และจะจัดให้ผู้กู้ ผู้ค้ำประกัน ลงชื่อในสัญญากู้สัญญาค้ำประกันก็ดี มิใช่เป็นเรื่องโจทก์มอบอำนาจให้นายสนั่น มูลสารไปจัดการ นายสนั่น มูลสาร จึงมิใช่เป็นตัวแทนของโจทก์

เมื่อการกู้เงินของจำเลยมีหลักฐานเป็นหนังสือลงลายมือชื่อผู้ยืมคือจำเลยนายสนั่น มูลสาร ตัวแทน ซึ่งจำเลยมอบอำนาจให้มารับเงินก็ได้รับเงินกู้จากโจทก์ไปแล้วจำเลยซึ่งเป็นตัวการย่อมต้องรับผิดในผลแห่งการกระทำของตัวแทนของตนซึ่งกระทำไปภายในขอบอำนาจ โจทก์จึงฟ้องร้องเรียกเงินกู้จากจำเลยได้

พิพากษากลับ ให้บังคับคดีไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น