คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 663/2488

การครอบครองที่รกร้างว่างเปล่าแม้จะทำเป็นนาขึ้นภายหลังช้านานเท่าไรก็ตาม ถ้าไม่มีหนังสือสำคัญสำหรับที่แล้วก็ไม่เกิดกรรมสิทธิ์ คงมีเพียงสิทธิครอบครอง

ซื้อขายที่ดินมือเปล่าถ้าได้ส่งมอบที่ให้ผู้ซื้อครอบครองแล้ว ผู้ขายย่อมหมดสิทธิ์ในที่นั้น และผู้ซื้อได้สิทธิ์ครอบครอง ผู้ขายจะฟ้องเรียกที่ดินคืนไม่ได้ และกรณีไม่เข้าลักษณะลาภมิควรได้

ในกรณีที่มีเพียงสิทธิ์ครอบครองในที่ดิน จะนำอายุความใน ม.1382 มาใช้บังคับไม่ได้ เพราะ ม.1382 เกี่ยวกับเรื่องได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินของผู้อื่น

โจทก์ฟ้องเรียกที่นาที่ขายให้จำเลยคืนโดยอ้างว่าสัญญาเป็นโมฆะโดยไม่ได้จดทะเบียน จำเลยต่อสู้ว่าได้รับมอบครอบครองมากว่า ๓ ปีได้สิทธิครอบครองแล้ว

ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า การซื้อขายเป็นโมฆะ จึงพิพากษาให้จำเลยคืนที่นา

ศาลอุทธรณ์พิพากษาว่า จำเลยได้สิทธิครอบครองแล้ว จึงพิพากษากลับให้ยกฟ้อง

โจทก์ฎีกา ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ที่รายนี้ไม่มีหนังสือสำคัญสำหรับที่ ตามกฎหมายการครอบครองที่มือเปล่าแม้ทำเป็นนาขึ้นในภายหลังถึงจะช้านายเท่าไรก็ไม่เกิดกรรมสิทธิ์ สิทธิของโจทก์จึงเป็นเพียงสิทธิครอบครอง คดีนี้โจทก์สละสิทธิครอบครองให้แก่จำเลยโดยได้รับตอบแทนจากจำเลย ย่อมทำให้จำเลยได้สิทธิครอบครอง และจำเลยมีมูลที่จะอ้างกฎหมายได้ จึงมิใช่เรื่องลาภมิควรได้ ทั้งจะยกมาตรา ๑๓๘๒ มาปรับแก่คดีไม่ได้เพราะไม่มีประเด็นเรื่องได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินของผู้อื่น คดีนี้โจทก์ไม่มีสิทธิอย่างใดเหนือที่พิพาทจึงเรียกคืนไม่ได้ จึงพิพากษายืนตามศาลอุทธรณ์