คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 691/2522

เงินที่ผู้ประมูลซื้อที่ดินจากการขายทอดตลาดได้นำมาวางศาลเป็นเงินมัดจำนั้น แม้ผู้ซื้อผิดสัญญาและศาลสั่งริบเงินมัดจำ ก็หาทำให้เงินที่ศาลสั่งริบตกเป็นรายได้ของแผ่นดินไม่ แต่ถือว่าเงินจำนวนดังกล่าวนี้เป็นเงินที่ได้จากการขายทอดตลาดทรัพย์สินของลูกหนี้ในการบังคับคดีซึ่งเจ้าพนักงานบังคับคดีในฐานะเป็นผู้แทนเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาจะได้รวบรวมไว้เพื่อเอาชำระหนี้แก่เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาต่อไป

เมื่อการขายทอดตลาดยังไม่แล้วเสร็จ ศาลชั้นต้นสั่งให้ขายทอดตลาดใหม่ แม้ว่าเงินมัดจำที่ศาลสั่งริบจะถือว่าเป็นเงินที่ได้จากการขายทอดตลาดทรัพย์สินของจำเลยลูกหนี้โจทก์ก็ยังไม่มีสิทธิขอรับไปจากศาล แต่จะต้องให้เจ้าพนักงานบังคับคดีจัดการขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินให้เสร็จและหักค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดีไว้เสียก่อน จึงจะจ่ายเงินให้แก่โจทก์ได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 318,319

กรณีสืบเนื่องมาจากโจทก์ฟ้องให้จำเลยชำระหนี้ แล้วโจทก์จำเลยได้ทำสัญญาประนีประนอมยอมความ จำเลยยอมผ่อนชำระเงินเป็นรายเดือนจนจำเลยผิดนัด โจทก์นำเจ้าพนักงานบังคับคดียึดที่ดินของจำเลยที่ 2เพื่อขายทอดตลาด นางผิวผ่องเป็นผู้ประมูลซื้อได้ในราคา 45,000 บาทได้วางเงินมัดจำไว้ต่อศาลเป็นเงิน 11,300 บาท ส่วนที่เหลืออีกจะชำระต่อศาลภายในกำหนด ถึงกำหนดแล้วนางผิวผ่องไม่ชำระ จนศาลสั่งริบเงินมัดจำ ต่อมาโจทก์ยื่นคำแถลงขอรับเงินที่นางผิวผ่องวางไว้หลังจากหักค่าธรรมเนียมแล้ว

ศาลชั้นต้นสั่งว่า โจทก์ยังไม่มีสิทธิในเงินส่วนนี้ ให้ยกคำแถลง

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า เห็นว่าเงินจำนวน 11,300 บาท ที่นางผิวผ่องผู้ประมูลซื้อที่ดินของจำเลยที่ 2 จากการขายทอดตลาดได้นำมาวางศาลเป็นเงินมัดจำนั้น แม้ว่านางผิวผ่องผู้ซื้อผิดสัญญาไม่นำเงินค่าซื้อที่ดินที่ยังค้างอยู่มาชำระภายในกำหนดจนถูกริบมัดจำ และไม่มีการซื้อขายที่ดินกันก็ตาม ก็เป็นเงินที่ได้มาเนื่องจากการขายทอดตลาดทรัพย์สินของจำเลยที่ 2ลูกหนี้นั่นเอง การที่นางผิวผ่องผู้ซื้อปฏิบัติผิดสัญญาที่ทำไว้กับเจ้าพนักงานบังคับคดีและศาลสั่งริบเงินมัดจำหาทำให้เงินมัดจำที่ศาลสั่งริบตกเป็นรายได้ของแผ่นดิน อันเป็นการนอกเหนือจากค่าธรรมเนียมในการบังคับคดีไม่ ฉะนั้นจึงถือว่าเงินจำนวน 11,300 บาท เป็นเงินที่ได้จากการขายทอดตลาดทรัพย์สินของจำเลยที่ 2 ลูกหนี้ในการบังคับคดีซึ่งเจ้าพนักงานบังคับคดีในฐานะเป็นผู้แทนเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาจะได้รวบรวมไว้เพื่อเอาชำระหนี้แก่โจทก์เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาต่อไป อย่างไรก็ตามปรากฏว่าขณะที่โจทก์ยื่นคำแถลงขอรับเงินจำนวนดังกล่าวไปจากศาลนั้น การขายทอดตลาดที่ดินของจำเลยที่ 2ยังไม่แล้วเสร็จ ศาลชั้นต้นสั่งให้ขายทอดตลาดใหม่ แม้ว่าเงินจำนวน 11,300บาท จะถือว่าเป็นเงินที่ได้จากการขายทอดตลาดทรัพย์สินของจำเลยที่ 2 ลูกหนี้โจทก์ก็ยังไม่มีสิทธิขอรับไปจากศาลได้ จะต้องให้เจ้าพนักงานบังคับคดีจัดการขายหรือจำหน่ายทรัพย์สินให้เสร็จและหักค่าฤชาธรรมเนียมในการบังคับคดีไว้เสียก่อน เจ้าพนักงานบังคับคดีจึงจะจ่ายเงินให้แก่โจทก์ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 318, 319 ที่ศาลล่างทั้งสองยกคำแถลงของโจทก์ที่ขอรับเงินจำนวนดังกล่าว ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย

พิพากษายืน