คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 693/2472

ที่ดินจะแบ่งที่ดินให้หรือสัญญาปราณีประนอมต้องทำเปนหนังสือคู่สัญญาใช้กดนิ้วมือไม่มีพะยานรับรองใช้ไม่ได้ สัญญาทำไม่ถูกกฎหมายให้สัตยาบันไม่ได้

ข้อเท็จจริงได้ความว่าโจทก์โอนขายที่ดินทั้งหมดประมาณ ๑๐๘ ไร่เศษให้แก่จำเลยที่หอทะเบียน และจำเลยทำสัญญาโดยไม่มีพะยาน ๒ คนรับรองลายพิมพ์นิ้วมือ ว่าจะแบ่งนา ๓๐ ไร่เศษ ซึ่งซื้อจากโจทก์คืนให้แก่โจทก์ และจำเลยได้ให้การรับต่ออำเภอว่าได้ซื้อที่นาของโจทก์เพียง ๗๘ ไร่ดังนี้

โจทก์จะฟ้องขอให้จำเลยแบ่ง ๓๐ ไร่เศษได้หรือไม่

ศาลเดิมและศาลอุทธรณ์ตัดสินให้จำเลยแบ่งนา ๓๐ ไร่เศษให้โจทก์

ศาลฎีกาตัดสินกลับศาลล่างทั้ง ๒ ให้ยกฟ้องโจทก์ โดยฟังว่าโจทก์โอนนาขายให้จำเลยโดยสมัครใจ จำเลยได้กรรมสิทธิทั้งหมด ส่วนสัญญาจะแบ่งนั้น จะเปนสัญญาให้ทรัพย์ ก็ต้องทำเปนหนังสือจดทะเบียนตามมาตรา ๕๒๕ ถ้าเปนสัญญาปรานีประนอม ก็ต้องทำเปนหนังสือตามมาตรา ๘๕๑ สัญญาที่โจทก์อ้างทำไม่ถูกกฎหมาย ถึงแม้จะให้สัตยาบันก็ใช้ไม่ได้