คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 712-713/2475

ผู้ถือประทานบัตร์มีสิทธิที่จะขุดฉะเพาะในเขตต์ประทานบัตร์ แร่ไหลไปในที่ว่างเปล่าเป็นของหลวง ป.พ.พ.ม.107-1308 ส่วนครบที่งอก แร่ไหลเข้ามาในเขตต์ประทานบัตร์เป็นเวลาหลายปีตามธรรมชาติกลายเป็นส่วนหนึ่งของพื้นดิน เจ้าของแร่หมดกรรมสิทธิ

วิธีพิจารณาแพ่ง ย้อนสำนวนให้ศาลเดิมวินิจฉัยค่าเสียหาย

โจทก์จำเลยได้ประทานบัตร์ทำเหมืองแร่ติดกัน จำเลยกองมูลแร่ในที่ว่างเปล่าและได้ถูกน้ำพัดฝนชะไหลเข้ามาในเขตต์ประทานบัตร์ของโจทก์เป็นเวลาหลายปีต่อมาประทานบัตร์ของโจทก์สิ้นสุด ที่นั้น ว่างเปล่ามาหลายเดือน ภายหลังกลับไปได้ประทานบัตร์สำหรับที่รายนั้นใหม่อีก จำเลยมาขุดเอาแร่ในเขตต์ประทานบัตร์ของโจทก์ไป และโจทก์ก็ได้ขุดมูลแร่ของจำเลยซึ่งไหลเข้ามาในเขตต์ประทานบัตร์ของโจทก์ โจทก์จำเลยต่างฟ้องเรียกค่ามูลแร่

ศาลฎีกาตัดสินว่า จำเลยละเมิดพิจารณา พ.ร.บ.เหมืองแร่ ม. ๖๔ ข้อ ๒ ซึ่งห้ามไม่ให้+ทิ้งสิ่งต่าง ๆ ในที่ซึ่งมีแร่ และจำเลยไม่มีสิทธิขุดแร่นอกเขตต์ประทานบัตร์ตามม. ๕๑-๕๒ โจทก์มีสิทธิที่จะขุดแร่ในเขตต์ประทานบัตร์ชองตนการที่จำเลยปล่อยให้มูลแร่ไหลเข้ามาในเขตต์โจทก์โดยไม่จัดการป้องกัน จนกลายเป็นส่วนหนึ่งของแผ่นดิน จำเลยเป็นฝ่ายที่ผิด จำเลยจะฟ้องเรียกค่าเสียหายไม่ได้ แต่เรื่องนี้ศาลล่างไม่ได้วินิจฉัยถึงค่าเสียหายที่จำเลยมาขุดแร่เอาแร่ในเขตต์ประทานบัตร์ของโจทก์ จึงย้อนสำนวนให้ศาลเดิมวินิจฉัยค่าเสียหาย