คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 717/2492

ความผิดฐานวางเพลิงตามมาตรา 185 หมายความว่าเป็นการก่อวินาศภัยเป็นการใหญ่ โดยใช้เพลิงเผาผลาญเป็นลักษณะแห่งการกระทำให้เกิดหรือน่าจะเกิดภยันตราย หรือหวาดเสียวตื่นเต้นแก่สาธารณชน ถึงแม้จะเป็นผิดเพียงพยายามก็มีความผิดฐานพยายามวางเพลิง ไม่ใช่เรื่องทำให้เสียทรัพย์ตามมาตรา 189

ส่วนความผิดตามมาตรา 189 นั้น สำหรับกรณีเล็กน้อยไม่เกี่ยวเป็นภยันตรายแก่สาธารณชนหรือผู้หนึ่งผู้ใดซึ่งที่แท้เป็นเรื่องทำให้เสียทรัพย์นั่นเอง แต่โดยวิธีใช้ไฟเผา

การที่จะวินิจฉัยว่าเป็นการวางเพลิงจุดเผาทรัพย์ตามความในมาตรา 185 จะต้องดูถึงกิจการที่พึงกระทำนั้นว่า มีลักษณะเป็นเรื่องใหญ่หรือน้อยและอาจเกี่ยวแก่ภยันตรายของบุคคล หรือสาธารณชนหรือไม่มิใช่ดูแต่ราคาทรัพย์ที่เสียหายว่า ถ้าราคาน้อยแล้ว จะเป็นความผิดฐานทำให้เสียทรัพย์หามิได้

จำเลยใช้ตะเกียงจุดหญ้าที่มุงหลังคาเรือนจนไฟไหม้หญ้าคาไป 4 ตับโดยจำเลยมีเจตนาจุดเผาเรือนนั้น แม้ทรัพย์ที่ถูกเผาไหม้จะมีราคาเล็กน้อยก็ตาม จะเรียกว่าเป็นการกระทำแก่ทรัพย์มีราคาเล็กน้อยไม่ได้ ด้วยกระทำแก่เคหะสถานทั้งหลัง จำเลยจึงมีความผิดฐานวางเพลิงสำเร็จแล้ว

โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยฐานวางเพลิงจุดเผาเคหะสถานที่อยู่อาศัยของนางเขียว ตามกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 186, 187 พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติม กฎหมายลักษณะอาญา 2475 มาตรา 45 จำเลยให้การปฏิเสธ ต่อสู้ว่า เรือนหลังนี้เป็นของจำเลยเอง เมื่อเพลิงติดหลังคาเรือนจำเลยก็คงอยู่ในเรือนและพยายามดับ จึงไม่ติดลุกลามมาก ใครจุด หรือเกิดขึ้นอย่างไร จำเลยไม่ทราบ ศาลชั้นต้นฟังว่าจำเลยได้จุดไฟเผาหญ้าคาหลังคาเรือนรายนี้จริง แต่เรือนหลังนี้เป็นเรือนขนาดเล็ก พื้นฟาก ฝาไม้สาน หลังคามุงหญ้าคา การที่จำเลยจุดเผาหญ้าคาเสียหายไป 4 ตับ ราคา 12 สตางค์ นั้นเป็นการกระทำแก่ทรัพย์อันมีราคาเล็กน้อย ทั้งยังไม่เป็นเหตุใกล้ต่อภยันตรายแก่ผู้หนึ่งผู้ใด และไม่มีลักษณะน่ากลัวจะลุกลามไปถึงเรือนผู้อื่นได้ กรณีต้องด้วยมาตรา 189 กฎหมายลักษณะอาญา จึงให้ถือว่าเป็นความผิดฐานทำให้เสียทรัพย์ ดังว่าไว้ในมาตรา 324, 325 และ 326 อันเป็นคดีความผิดต่อส่วนตัว แต่คดีนี้ไม่ปรากฏว่านางเขียวผู้เสียหายได้ร้องทุกข์กับเจ้าพนักงาน โจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้องพิพากษายกฟ้อง ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน

โจทก์ฎีกา

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ตามกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 185 หมายความว่าเป็นการก่อวินาศภัย เป็นการใหญ่ โดยวิธีใช้เพลิงเผาผลาญ ย่อมเป็นลักษณะแห่งการกระทำให้เกิดหรือน่าจะเกิดภยันตราย หรือหวาดเสียวตื่นเต้นแก่สาธารณชนถึงแม้จะเป็นความผิดฐานพยายาม ก็มีความผิดฐานพยายามวางเพลิง ไม่ใช่เป็นเรื่องทำให้เสียทรัพย์ตามข้อบัญญัติของมาตรา 189

ส่วนมาตรา 189 นั้น สำหรับกรณีเล็กน้อย ไม่เกี่ยวเป็นภยันตรายแก่สาธารณชนหรือผู้หนึ่งผู้ใด ซึ่งเป็นเรื่องทำให้เสียทรัพย์นั่นเองแต่โดยวิธีใช้ไฟเผา การที่จะวินิจฉัยว่าเป็นการวางเพลิงจุดเผาทรัพย์ตามมาตรา 185 ต้องดูถึงกิจการพึงกระทำนั้นว่า มีลักษณะเป็นเรื่องใหญ่ หรือน้อย และอาจเกี่ยวแก่ภยันตรายของบุคคลหรือสาธารณชนหรือไม่ มิใช่ดูแต่ราคาทรัพย์ที่เสียหายว่า ถ้าราคาเล็กน้อยแล้วจะเป็นความผิดฐานทำให้เสียทรัพย์หามิได้

คดีนี้ จำเลยใช้ตะเกียงจุดหญ้าคามุงหลังคาเรือนจนไฟไหม้หญ้าคาไป 4 ตับ โดยจำเลยมีเจตนาจุดเผาเรือนนั้น เพราะโกรธนางเขียวไม่อยู่บ้าน แต่ไปอยู่เสียที่อื่น เห็นได้ว่าจำเลยตั้งใจก่อวินาศภัยแก่เรือนนั้นโดยวิธีใช้ไฟเผาผลาญ เพื่อให้หมดสิ้น จะเรียกว่าเป็นการกระทำแก่ทรัพย์สินมีราคาเล็กน้อยไม่ได้ จำเลยมีผิดฐานวางเพลิงสำเร็จแล้ว

พิพากษากลับว่า จำเลยมีผิดตามกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 186(1)ประกอบด้วยพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายลักษณะอาญา พ.ศ. 2475มาตรา 4 จำคุก 10 ปี