คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 721/2499

บรรยายฟ้องว่าตกลงแลกเปลี่ยนที่ดินกันและว่าให้แต่ละฝ่ายถือเอาที่ดินแลกเปลี่ยนกันได้และจะได้ไปจดทะเบียนกันภายหลังดังนี้ย่อมเป็นเรื่องจะแลกเปลี่ยนที่ดินกันหาใช่เป็นการแลกเปลี่ยนกันเด็ดขาดแล้วไม่

สัญญาจะแลกเปลี่ยนที่ดินจะทำเป็นหนังสือก็ได้ หรือวางประจำก็ได้ หรือได้ชำระหนี้บางส่วนแล้วก็ได้

การที่เข้าไปปลูกบ้านอยู่ในที่ดินอันเขามอบให้เพื่อแลกเปลี่ยนแล้วย่อมถือได้ว่าได้มีการชำระหนี้บางส่วนแก่กันแล้วซึ่งศาลชั้นต้นจำต้องสืบพยานโจทก์จำเลยตามประเด็นแล้วพิพากษาต่อไป

โจทก์ฟ้องขอให้จำเลยโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินตามสัญญาที่ตกลงแลกที่ดินมีโฉนดกัน

จำเลยต่อสู้ว่าไม่ได้ตกลงแลกเปลี่ยนที่ดินกับโจทก์และตัดฟ้องว่าการแลกเปลี่ยนมิได้ทำเป็นหนังสือหรือมีหลักฐานเป็นหนังสือไม่สมบูรณ์ กับยื่นคำร้องขอให้ศาลวินิจฉัยเบื้องต้นตาม มาตรา 24 ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง

ศาลชั้นต้นงดสืบพยานโจทก์จำเลยพิพากษายกฟ้องโจทก์โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้ยกคำพิพากษาศาลชั้นต้นให้สืบพยานโจทก์และจำเลยแล้วพิพากษาใหม่

จำเลยฎีกา

ศาลฎีกาเห็นว่าแม้ตามฟ้องโจทก์จะได้บรรยายว่าโจทก์จำเลยได้ตกลงแลกเปลี่ยนที่ดินกันมิได้กล่าวว่าเป็นสัญญาจะแลกเปลี่ยนกันดังที่จำเลยกล่าวในฎีกาก็จริง แต่โจทก์ก็ได้บรรยายไว้เหมือนกันว่าให้แต่ละฝ่ายยึดถือเอาที่ดินแลกเปลี่ยนกันได้ แล้วจะได้ไปจดทะเบียนกันภายหลังอันเป็นเรื่องจะแลกเปลี่ยนกันหาใช่เป็นการแลกเปลี่ยนกันเด็ดขาดแล้วไม่ สัญญาเช่นนี้จะทำเป็นหนังสือก็ได้ หรือวางประจำก็ได้ หรือได้ชำระหนี้บางส่วนแล้วก็ได้การที่โจทก์เข้าไปปลูกบ้านเรือนอยู่ในที่พิพาทนั้นหากเป็นจริงว่าเนื่องมาจากการที่จำเลยมอบที่ดินให้โจทก์เพื่อการแลกเปลี่ยนแล้วก็อาจถือได้ว่าได้มีการชำระหนี้บางส่วนแก่กันแล้ว ฉะนั้นจึงจำต้องฟังข้อเท็จจริงต่อไปว่าได้มีการตกลงแลกเปลี่ยนที่ดินกันดังโจทก์ฟ้องหรือไม่ และการที่โจทก์เข้าปลูกบ้านเรือนอยู่ในที่ของจำเลยนั้นเนื่องมาจากการแลกเปลี่ยนกันหรือโดยจำเลยให้อาศัย

จึงพิพากษายืน