คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 733/2505

คดีความผิดอันยอมความกันได้ แม้ราษฎรเป็นโจทก์ฟ้องคดีเองถ้าโจทก์มิได้ร้องทุกข์ภายใน 3 เดือนนับแต่วันที่โจทก์รู้เรื่องความผิดและรู้ตัวผู้กระทำความผิดคดีก็ขาดอายุความตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 96

ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 96 เป็นบทบังคับว่าถ้าไม่ได้ร้องทุกข์ในกำหนดคดีก็ขาดอายุความ ฉะนั้น ถ้าผู้เสียหายไม่ร้องทุกข์แต่จะฟ้องเลยทีเดียว ก็ต้องฟ้องใน 3 เดือนเช่นเดียวกันเพราะในกรณีอย่างนี้ถือได้ว่าการฟ้องนั้นเท่ากับการร้องทุกข์แล้ว จึงหาต้องร้องทุกข์อีกไม่

โจทก์ฟ้อง ศาลชั้นต้นไต่สวนมูลฟ้องแล้วสั่งคดีมีมูลฐานฉ้อโกงตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 341, 342, 83

จำเลยให้การปฏิเสธ

ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วพิพากษายกฟ้องโจทก์

โจทก์อุทธรณ์

ศาลอุทธรณ์เห็นว่าคดีโจทก์ขาดอายุความตามคำวินิจฉัยของศาลชั้นต้น พิพากษายืน

โจทก์ฎีกาว่า คดีที่ราษฎรฟ้องกันเองไม่อยู่ภายใต้บังคับมาตรา 96 ของประมวลกฎหมายอาญา คดีของโจทก์จึงไม่ขาดอายุความฟ้องร้อง

ศาลฎีกาเห็นว่า คดีนี้ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ฟังข้อเท็จจริงว่าโจทก์ได้รู้เรื่องความผิดและรู้ตัวผู้กระทำความผิดในวันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2499 และความผิดที่โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยก็อยู่ในบทบังคับของประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 341, 342 อันเป็นความผิดที่ยอมความกันได้ ถ้าโจทก์มิได้ร้องทุกข์ภายใน 3 เดือน นับแต่วันโจทก์รู้เรื่องความผิดและรู้ตัวผู้กระทำความผิด คดีก็ขาดอายุความตามมาตรา 96 แห่งประมวลกฎหมายอาญา ที่โจทก์ฎีกาว่า ราษฎรฟ้องกันเองไม่อยู่ภายใต้มาตรา 96 นั้น ฟังไม่ขึ้น เพราะแม้มาตรา 96 จะใช้คำว่าร้องทุกข์ แต่ก็เป็นบทบังคับว่า ถ้าไม่ได้ร้องทุกข์ในกำหนด คดีก็ขาดอายุความ ฉะนั้น เมื่อผู้เสียหายไม่ร้องทุกข์คดีก็ต้องขาดอายุความ หากผู้เสียหายจะไม่ร้องทุกข์ แต่จะฟ้องเลยทีเดียวก็ต้องฟ้องใน 3 เดือน เช่นเดียวกัน เพราะในกรณีอย่างนี้ถือได้ว่าการฟ้องนั้นเท่ากับการร้องทุกข์แล้ว จึงหาต้องร้องทุกข์อีกไม่ ปรากฏว่าโจทก์มาฟ้องคดีนี้ในวันที่ 24 ตุลาคม 2501 อันพ้นกำหนด 3 เดือนแล้ว คดีโจทก์ย่อมขาดอายุความ พิพากษายืน