คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 737/2480

ทำสัญญาแลกเปลี่ยนที่ดินกันโดยฝ่ายหนึ่งตกลงจะเพิ่มราคาที่ดินให้ เมื่ออีกฝ่ายหนึ่งยังไม่ได้รับเงินส่วนที่เพิ่มให้ แม้จะได้รับที่ดินมาแล้วก็ยังถือว่าเป็นสัญญาจะแลกเปลี่ยนเท่านั้น ประมวลวิธีพิจารณาแพ่ง ม. 142 ทำสัญญาจะแลกเปลี่ยนที่ดินกัน เมื่อต่างได้รับที่ดินไปแล้ว จะมาฟ้องขอให้ขับไล่กันไม่ได้

โจทก์ฟ้องว่า จำเลยทำสัญญาแลกเปลี่ยนที่ดินกับโจทก์ แลจำเลยตกลงจะเพิ่มเติมเงินให้โจทก์ จำเลยกลับเอาที่ดินของจำเลยไปขายให้ผู้อื่นเสีย ที่ของโจทก์จำเลยรับไปปกครองอยู่ จึงขอให้ขับไล่อย่าให้เกี่ยวข้องกับที่ของโจทก์ต่อไป

ทางพิจารณาได้ความว่าโจทก์จำเลยทำสัญญาแลกเปลี่ยนที่ดินกัน ที่โจทก์ราคาสูงกว่า จำเลยจึงตกลงจะเพิ่มราคาให้โจทก์อีก บัดนี้ปรากฎว่าจำเลยยังไม่ได้ให้เงินโจทก์ตามสัญญา แต่โจทก์ได้รับที่ ๆ ตกลงแลกเปลี่ยนไปแล้ว ดังนี้

ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าตาม ม. ๔๕๒ ตอน ๒ การตกลงแลกเปลี่ยนที่ดินกันนี้เป็นแต่สัญญาจะแลกเปลี่ยนที่ดินโดยมีหนังสือสัญญาต่อกัน ก็สมบูรณ์ตามกฎหมาย ฟ้องร้องขอให้บังคับกันได้ แต่โจทก์มิได้ฟ้องขอให้ศาลบังคับตามสัญญาแลโจทก์ได้รับส่วนที่ตกลงจะแลกเปลี่ยนไปแล้ว จะฟ้องขอให้ห้ามหรือขับไล่ไม่ได้จึงพิพากษาให้ยกฟ้องโจทก์