คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 778/2503

โจทก์ฟ้องเรียกจักรคืนจากจำเลยเพราะจำเลยผิดสัญญาซื้อขาย โจทก์ขอดให้ยึดจักรไว้ก่อนมีคำพิพากษา ศาลอนุญาตเจ้าพนักงานจึงไปยึดจักรรายนี้จากผู้ร้องซึ่งเป็นผู้รับจำนำจักรไว้จากจำเลย เช่นนี้การที่ผู้ร้องร้องขอให้ปล่อยจักรที่ยึด กรณีจึงเป็นเรื่องผู้ร้องร้องขัดทรัพย์ หาใช่เป็นการร้องสอดตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 57 (1) ไม่ เมื่อโจทก์ถือว่าทรัพย์ของจำเลยไปตกอยู่ที่ผู้ร้อง โจทก์ก็ย่อมดำเนินการบังคับคดีกับทรัพย์ (จักร) นั้นได้ หาจำต้องฟ้องร้องเรียกทรัพย์นั้นจากผู้ร้อง แต่ประการใดไม่ แม้ผู้ร้องจะเถียงว่าเป็นของผู้ร้อง กฎหมายก็เปิดให้มีการร้องขัดทรัพย์ได้ อยู่แล้ว

แม้ผู้ร้องจะมีสิทธิครอบครอง จะเจตนาเป็นเจ้าของ จะรับจักรไว้โดยสุจริตและเสียค่าตอบแทนอย่างใด แต่เมื่อกรรมสิทธิ์ยังอยู่กับจำเลย ส่วนผู้ร้องไม่มีกรรมสิทธิ์เช่นนี้ โจทก์ก็ยังนำยึดจักรนั้นได้

ได้ความว่าจำเลยได้ซื้อผ่อนส่งจักรรายพิพาทไปจากโจทก์ และชำระเงินกันยังไม่หมด แล้วจำเลยให้นางสมบูรณ์นำจักรไปจำนำไว้กับผู้ร้องโดยเหตุที่จำเลยชำระเงินให้โจทก์ไม่หมดโจทก์จึงฟ้อง ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยคืนจักรแก่โจทก์ ถ้าไม่สามารถคืนได้ ก็ให้ใช้ราคา ในระหว่างดำเนินคดี โจทก์ขอให้ศาลยึดจักรคันนี้ไว้ก่อนมีคำพิพากษา เจ้าพนักงานไปยึดจักรมาจากผู้ร้อง ๆ จึงขอให้ ปล่อยการยึด

ศาลฎีกาพิพากษายืน ตามศาลล่างทั้งสอง ให้ยกคำร้องของผู้ร้อง

คดีนี้ผู้ร้องฎีกาในปัญหาข้อกฎหมาย

ศาลฎีกาพิจารณาแล้ววินิจฉัยว่า โจทก์ฟ้องบังคับให้จำเลยคืนจักร ไม่ได้บังคับให้ผู้ร้องคืน ฉะนั้น จึงไม่มีความจำเป็นอย่างใดที่โจทก์จะฟ้องผู้ร้องด้วย หากผู้ร้องกับโจทก์จะมีการโต้เถียงสิทธิ์กันประการใด ก็เป็นเรื่องในชั้นขัดทรัพย์ซึ่งก็ได้โต้เถียงและศาลได้วินิจฉัยมาแล้ว อีกประการหนึ่ง เมื่อโจทก์ถือว่าทรัพย์ของจำเลยไปตกอยู่ที่ผู้ร้อง โจทก์ก็ย่อมดำเนินการบังคับคดีนั้นได้ หาจำต้องฟ้องร้องเรียกทรัพย์นั้นจากผู้ร้อง แต่ประการใดไม่ แม้ผู้ร้องจะเถียงว่าเป็นของผู้ร้อง กฎหมายก็เปิดโอกาศให้มีการร้องขัดทรัพย์ดังที่ผู้ร้องก็ได้กระทำมาแล้ว

ปัญหาในชั้นขัดทรัพย์มีว่า โจทก์มีสิทธิยึดหรือไม่ ศาลฎีกาเห็นว่า แม้ผู้ร้องจะมีสิทธิครอบครอง จะเจตนาเป็นเจ้าของ จะรับจักรไว้โดยสุจริตและเสียค่าตอบแทนอย่างใด แต่เมื่อกรรมสิทธิ์ยังอยู่กับจำเลย ส่วนผู้ร้องไม่มีกรรมสิทธิ์เช่นนี้ โจทก์ก็ยังนำยึดจักรนั้นได้ ส่วนที่ผู้ร้องฎีกาว่าโจทก์จะเอาจักรคืนก็ต้องเสียค่าตอนแทนที่ผู้ร้องต้องเสียไปโดยสุจริตเต็มจำนวนนั้น ในชั้นนี้ยังไม่มีประเด็นวินิจฉัยถึง ประเด็นคงมีแต่เพียงว่า จะถอนการยึดตาม คำร้องของผู้ร้องหรือไม่เท่านั้น ถ้าผู้ร้องมีสิทธิจะได้เงินคืนอย่างไร ก็เป็นเรื่องที่ผู้ร้องจะไปว่ากล่าวตามรูปเรื่องต่อไป