คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 826/2479

การปกครองโดยปรปักษ์โดยต่อเนื่องกันมาก็ใช้ได้ตามมาตรา 1385 ประมวลวิธีพิจารณาความแพ่ง ม.94 วิธีพิจารณาแพ่ง ซื้อขายที่ดินกันอีกฝ่ายหนึ่งต่อสู้ว่ามิได้ซื้อกันเต็มหน้าโฉนด โดยซื้อกันตามที่ ๆ ปกครองมาดังนี้ ศาลจะสั่งงดสืบพะยานโจทก์จำเลยเสียโดยเพียงแต่ตรวจดูหน้าโฉนดแล้วฟังว่าได้มีการซื้อขายกันเต็มหน้าโฉนดนั้น เป็นการไม่ชอบด้วยกระบวนวิธีพิจารณา ผู้ขายมีอำนาจอ้างอำนาจซึ่งมีอยู่ก่อนทำสัญญาซื้อขายขึ้นยังผู้ซื้อได้

ได้ความว่า ที่ดินของโจทก์จำเลยอยู่ติดต่อกัน โจทก์ซื้อจาก ม. ภรรยาจำเลยเมื่อ พ.ศ.2477 โจทก์หาว่าจำเลยลุกที่โจทก์ทางด้านตะวันออกมีเนื่อที่ประมาณ 13 ไร่ จำเลยต่อสู้ว่ามิได้บุกรุก แลว่าจำเลยปกครองที่ตามที่ปกครองกันต่อ ๆ มา 10 ปีเศษแล้ว โจทก์ซื้อที่ของภรรยาจำเลยจริง แต่ซื้อกันตามการปกครองมา ไม่ใช่ซื้อกันตามโฉนด

ศาลชั้นต้นสั่งงดสืบพะยานโจทก์จำเลยแล้วพิพากษาให้ยกฟ้อง

ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า ม. ภรรยาจำเลยได้โอนขายให้โจทก์ถูกต้องตามกฎหมายแล้วโดยได้ตรวจดูหน้าโฉนดของโจทก์แล้วปรากฎว่า ม.ได้โอนขายให้เต็มตามเนื้อที่ในโฉนด หาได้มีการยกเว้นที่ 13 ไร่ไว้ไม่ จึงพิพากษายืนตามศาลชั้นต้น

ศาลฎีกาเห็นว่า จำเลยเถียงว่าการซื้อขายระหว่างโจทก์กับภรรยามิได้ซื้อขายกันเต็มหน้าโฉนด โดยซื้อขายกันตามที่ปกครองมา โจทก์จำเลยก็ยังมิได้สืบในข้อนี้ ศาลอุทธรณ์เพียงแต่ดูหน้าโฉนดแล้วชี้ขาดข้อเท็จจริงว่า ได้มีการซื้อขายกันเต็มหน้าโฉนดนั้นยังไม่ชอบด้วยกระบวนวิธีพิจารณา แลเห็นว่านอกจากนี้การปกครองโดยปรปักษ์ต่อเนื่องกันมาก็อาจใช้ได้ตาม ม.1385 จึงพิพากษากลับศาลอุทธรณ์ ให้ศาลชั้นต้นสืบพะยานโจทก์จำเลยแล้วพิพากษาตามรูปความ