คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 828/2474

กฎหมายสันนิษฐาน ผู้ใดรับจำนองในนามของตนเอง สันนิษฐานว่าผู้นั้นรับโดยอำนาจตนเองตัวแทนสาบศูนย์ ตั้งตัวแทนไปรับจำนองโดยไม่มีใบมอบฉันทะและตัวแทนใส่ชื่อเสียเอง ภายหลังตัวแทนสาบศูนย์ ตัวการต้องเรียกผู้จัดการเข้ามาเป็นคู่ความจึงจะบังคับจำนองได้

โจทก์อ้างว่าได้ตั้งให้นายปลั่งเป็นตัวแทนรับจำนองที่ดิน กับสามีจำเลย(แต่ไม่มีใบมอบฉันทะ นายปลั่งใส่ชื่อตนเองในสัญญาจำนอง) ต่อมานายปลั่งถูกศาลสั่งให้เป็นคนสาบศูนย์ แลตั้งให้ น.ภรรยาเป็นผู้จัดการทรัพย์ โจทก์จึงฟ้องขอบังคับจำนองในนามตนเองโดยไม่ได้เรียก น.เข้ามาเป็นคู่ความด้วยดังนี้

ศาลฎีกาเห็นว่า จริงอยู่ตาม ม.๘๐๖ แห่งประมวลแพ่ง บัญญัติว่า ตัวการซึ่งมิได้เปิดเผยชื่อจะกลับแสดงตนให้ปรากฎแลเข้ารับเอาสัญญาใด ๆ ที่ตัวแทนได้ทำไว้แทนตนก็ได้ แต่เรื่องนี้เป็นสัญญาจำนองแลได้จดทะเบียนโดยชอบด้วยกฎหมายแล้ว จึงเป็นหลักฐานในเบื้องต้นว่า นายปลั่งได้รับจำนองดดยอำนาจตนเอง เมื่อโจทก์จะแย้งสิทธิว่านายปลั่งเป็นผู้รับจำนองแทนตนดังนี้ จะต้องฟ้องผู้จัดการทรัพย์ของนายปลั่งด้วย เพื่อศาลจะได้วินิจฉัยว่านายปลั่งเป็นตัวแทนโจทก์หรือไม่ มิฉะนั้นโจทก์ยังฟ้องคดีนี้มิขึ้น ให้ยกฟ้องโจทก์แต่ไม่ตัดสิทธิที่โจทก์จะฟ้องเรียกผู้จัดการทรัพย์นายปลั่งเข้ามาเป็นจำเลยด้วย