คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 863/2481

การวินิจฉัยคดีตามหลักกฎหมายทั่วไปเครดิตฟ้องซิเอเป็นกิจการที่เกิดขึ้นและรับรองโดยกฎหมายภาคพื้นยุโรบ จึงต้องพิจารณาตามหลักกฎหมายเช่นนั้น เครติดฟ้องซิเอร์เป็นวิธีการอย่างหนึ่ง ซึ่งให้เครดิตการกู้ยืมเิงนหรือประโยชน์อื่นในทำนองเดียวกันโดยทั่วไปแก่บุคคลทุกชนิตไม่จำกัดฉะเพาะพวกกสิกรโดยมือสังหาริมทรัพย์เป็นประกันและไม่จำต้องเป็นไปเพื่อประโยชน์แก่อสังหาริมทรัพย์นั้นเอง บริษัทจำกัดจดทะเบียนมีวัตถุประสงค์ในการรับจำนองอสังหาริมทรัพย์เป็นกิจการค้าการเช่นนี้เป็นเครดิตฟองซิเอร์จำต้องได้รับอนุญาต+รัฐบาลตามความในพ.ร.บ.ควบคุมกิจการค้า+ฯลฯ เครดิตฟองซิเอร์ซึ่งมิได้รับอนุญาตจากรัฐบาลนั้นไม่มีอำนาจทำการรับจำนองและโอนที่ดินใด ๆ ได้

โจทก์เป็นบริษัทจำกัดจดทะเบียนมีวัตถุประสงค์เพื่อการซื้อขาย รับเช่า ให้เช่า แลกเปลี่ยน จำนำ จำนอง ขายฝากสังหาริมทรัพย์และอสังหาริมทรัพย์ ได้รับจำนองที่ดินของ ว.ไว้ ครั้น ว.ถึงแก่กรรม กองมฤดกล้มละลาย กองรักษาทรัพย์ได้ตกลงกับโจทก์โอนที่ดินให้เป็นการชำระหนี้จำนอง แต่หอทะเบียนที่ดินไม่ยอมแก้ทะเบียนโอนกรรมสิทธิให้โจทก์โดยอ้างว่าโจทก์เป็นบริษัทที่ประกอบกิจการเป็นเครดิตฟองซิเอร์ ไม่ได้รับอนุญาตจากกระทรวงการคลัง ไม่มีอำนาจรับจำนองและรับโอนที่ดินได้ โจทก์จึงฟ้องขอให้ศาลบังคับจำเลยแก้ทะเบียนให้โจทก์

ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษาให้โจทก์ชนะคดี

ศาลฎีกาตัดสินว่าเมื่อพ.ร.บ.ควบคุมกิจการค้าขาย ฯลฯ ไม่ได้วิเคราะห์ศัพท์เครดิตฟ้องซิเอร์ไว้ จึงต้องใช้หลักกฎหมายทั่วไปในการพิจารณา เครดิตฟองซิเอร์เป็นกิจการที่เกิดขึ้นและรับรองโดยกฎหมายภาคพื้นยุโรบคือเป็นวิธีการอย่างหนึ่งที่ให้เครดิตการกู้ยืมเงินหรือประโยชน์อื่นในทำนองเดียวกันโดยทั่วไปแก่บุคคลทุกชนิดไม่จำกัดฉะเพาะพวกชาวนาหรือกสิกรโดยมีอสังหาริมทรัพย์เป็นประกันและไม่จำต้องเป็นไปเพื่อประโยขน์แก่อสังหาริมทรัพย์นั้นเองเสมอไป พ.ร.บ.ควบคุมกิจการค้าขาย ฯลฯนี้มีสาระสำคัญอยู่ที่ว่า การประกอบกิจการตามความใน พ.ร.บ.นี้ถ้ากระทำเป็นการค้าแล้วต้องมีการควบคุม เพราะย่อมกระทบถึงความปลอดภัยและยาสุขแห่งสาธารณชน บริษัทโจทก์มีวัตถุประสงค์ในการรับจำนองอสังหาริมทรัพย์อยู่จึงเป็นกิจการค้า และเป็นเรื่องเกี่ยวกับบริษัทโจทก์รับจำนองที่ดินไว้โดยประโยชน์ในทางการเงิน (เครดิต) กิจการของบริษัทโจทก์จีงเป็นเครดิตฟองซิเอร์หรือ+มีสภาพคล้ายคลึงกัน จำต้องรับอนุญาตจากรัฐบาลตามความใน พ.ร.บ.ควบคุมกิจการค้าขาย ฯลฯ เมื่อบริษัทโจทก์มิได้รับอนุญาตดังนี้ก็ย่อมไม่มีอำนาจทำการรับจำนองและรับโอนที่ดินรายพิพาท จึงพิพากษากลับให้ยกฟ้องโจทก์