คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 899/2490

พ.ร.บ.สัตว์พาหนะ มิได้บังคับไว้เด็ดขาดว่า นายอำเภอหรือผู้ทำการแทนต้องเป็นผู้ตรวจสัตว์พาหนะ และทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณด้วยตนเอง โดยฉะเพาะให้ผู้อื่นทำการแทนไม่ได้

ปลัดอำเภอประจำตำบลเมื่อทางราชการสั่งย้ายมาประจำทำงานที่อำเภอแล้ว ก็มีหน้าที่ต้องทำงานอยู่ในบังคับบัญชาของนายอำเภอ และเมื่อนายอำเภอใช้ให้ไปทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณสัตว์พาหนะและรับเงินค่าธรรมเนียม ก็ต้องถือว่าเป็นเจ้าพนักงานท่านใช้ให้มีหน้าที่เรียกเก็บส่วย, ภาษี, อากร ฯลฯ ตามกฎหมายลักษณะอาญา ม. 135

คดีได้ความว่า จำเลยเป็นปลัดอำเภอประจำตำบลท่าพรมกร แต่ชณะเกิดเหตุทางราชการสั่งให้ปลัดอำเภอประจำตำบลต่าง ๆ มาประจำทำงานอยู่ ณที่ทำการอำเภอทั้งสิ้นแล้ว หาได้ประจำอยู่ที่ตามตำบลต่าง ๆ ไม่ จำเลยมาทำงานประจำอยู่ ณ ที่ว่าการอำเภอนาสาร นายอำเภอนาสารได้สั่งให้จำเลยเป็นหัวหน้าออกไปทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณ โค กระบือ ให้แก่ราษฎรที่ตำบลลำพูน จำเลยออกไปทำให้แล้วเรียกเก็บเกินไปกว่าอัตราค่าธรรมเนียมที่ควรเก็บ แล้วมิได้นำส่งคณะกรรมการอำเภอ โจทก์จึงฟ้องขอให้ลงโทษตาม ก.ม.ลักษณะอาญา ม. ๑๓๕, ๗๑

ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษาลงโทษจำเลยตาม ม. ๑๓๕

จำเลยฎีกา, ชั้นฎีกามีบัญหาฉะเพาะข้อกฎหมายที่ว่าจำเลยเป็นเจ้าของพนักงานมีหน้าที่ทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณสัตว์ และเก็บเงินค่าตั๋วพิมพ์รูปพรรณหรือไม่

ศาลฎีกาเห็นว่า แม้ พ.ร.บ.ปกครองท้องที่ ฉะบับที่ ๒ พ.ศ. ๒๔๘๖ มาตรา ๖๙ วรรคต้น จะกำหนดหน้าที่ของปลัดอำเภอประจำตำบลไว้ เมื่อทางการสั่งย้ายจำเลยมาประจำทำงานที่อำเภอแล้ว จำเลยก็มีหน้าที่ต้องทำงานอยู่ภายในบังคับบัญชาของนายอำเภอตามวรรคต้นแห่งมาตราเดียวกับนายอำเภอมีอำนาจใช้ให้จำเลยตรวจทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณและเรียกเงินค่าธรรมเนียมแทนได้ในเมื่อนายอำเภอได้เซ็นชื่อในตั๋วพิมพ์มอบให้จำเลยไป เพราะ พ.ร.บ.สัตว์พาหนะมิได้บังคับไว้โดยเด็ดขาดว่า นายอำเภอหรือผู้ทำารแทนด้วยเป็นผู้ตรวจตัวสัตว์พาหนะและทำตั๋วพิมพ์รูปพรรณด้วยตนเอง โดยฉะเพาะให้ผู้อื่นทำารแทนไม่ได้ จึงฟังว่าจำเลยเป็นเจ้าพนักงานท่านใช้ให้มีหน้าที่เรียกเก็บส่วนภาษีอากร ฯลฯ ตาม ก.ม.ลักษณะอาญา มาตรา ๑๓๕ จึงพิพากษายืน