คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 999/2482

การแลกเปลี่ยนที่นาซึ่งไม่มีหนังสือสำหรับที่แต่อย่างใดแก่กันนั้น ย่อมทำได้โดยต่างฝ่ายต่างสละมอบสิทธิครอบครองให้แก่กัน มิพักต้องทำเป็นหนังสืออย่างแลกเปลี่ยนกรรมสิทธิ์ที่ดินตามประมวลแพ่งฯ ม.519 และ 456

โจทก์ฟ้องว่าโจทก์จำเลยแลกเปลี่ยนที่นากันทำ ต่อมาจำเลยไม่ยอมคืนนาให้โจทก์ ๆ จึงฟ้องขอให้บังคับจำเลยคืนที่นาให้แก่โจทก์ จำเลยต่อสู้ว่าได้แลกเปลี่ยนกันโดยเด็ดขาด

ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่าโจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง จึงพิพากษาให้ยกฟ้อง

ศาลอุทธรณ์เห็นว่าปัญหาเรื่องอำนาจฟ้องไม่มีประเด็นและฟังข้อเท็จจริงว่าโจทก์จำเลยเพียงแต่แลกเปลี่ยนที่นากันทำมิใช่แลกเปลี่ยนกันเด็ดขาด จึงพิพากษากลับศาลชั้นต้นให้จำเลยคืนที่นาให้แก่โจทก์

ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่าโจทก์ จำเลยแลกเปลี่ยนที่นากันโดยเด็ดขาด มิใช่แลกเปลี่ยนกันทำ และเมื่อที่นาของโจทก์จำเลยนี้ต่างเป็นที่นายังไม่มีหนังสือสำหรับที่แต่อย่างใด การแลกเปลี่ยนกันจึงแลกเปลี่ยนได้โดยต่างฝ่ายต่างสละมอบสิทธิครอบครองให้แก่กัน มิพักต้องทำเป็นหนังสืออย่างแลกเปลี่ยนกรรมสิทธิ์ที่ดินตามประมวลแพ่งฯ ม.๕๑๙ และ ๔๕๖ นั้น จึงพิพากษาให้ยกฟ้องโจทก์เสีย คำพิพากษาศาลล่างทั้งสองซึ่งไม่ต้องด้วยความเห็นของศาลนี้ ให้แก้เสีย