คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 538.

ผู้เช่าถูกผู้ให้เช่าฟ้องขับไล่ออกจากห้องเช่า ศาลอุทธรณ์ พิพากษาให้ขับไล่ และไม่ได้รับการทุเลาการบังคับ ผู้เช่าจึงต้องออกจากห้องเช่าไป ต่อมาศาลฎีกา พิพากษายกฟ้อง กลับปรากฎว่าให้ผู้เช่าได้เอาห้องเช่านั้นไปให้ไปให้ผู้อื่นเช่าอยู่ต่อไปเสียแล้ว ดังนี้เมื่อการเช่าไม่มีหลีกฐาน เป็นหนังสือ ผู้เช่าคนเดิมก็ไม่มีสิทธิที่จะฟ้องร้องบังคับคดีให้ผู้เช่าและคนเช่าใหม่คืนห้องเช่าแก่ตนได้
และการที่ผู้เช่าต้องออกจากห้องเช่า ก็เป็นไปโดยคำบังคับของศาลตามคำพิพากษาซึ่งในขณะนั้นยังไม่มีคำพิพากษาของศาลสูงกว่าเปลี่ยนแปลงฉะนั้นแม้ภายหลังศาลสูงจะพิพากษากลับว่ายังขับไล่ผู้เช่าไม่ได้ ผู้ให้เช่าก็ไม่ต้องรับผิด

โจทก์จำเลยตกลงกันให้จำเลยเช่าสวนของโจทก์มีกำหนด 6 ปี โดยจำเลยมีหน้าที่ปลูกส้มเขียวหวานลงในสวนของโจทก์ดังนี้ เป็นสัญญาต่างตอบแทนชะนิดหนึ่ง ซึ่งมิใช่สัญญาเช่าตามธรรมดา ฉะนั้นเมื่อจำเลยได้ปฏิบัติตามข้อสัญญา คือได้ปลูกส้มเขียวหวานลงแล้ว จำเลยก็ย่อมมีสิทธิที่จะได้เช่าสวนต่อไปตามข้อสัญญาที่ตกลงกันไว้จำเลยจึงมีอำนาจฟ้องขอให้จำเลยจัดการจดทะเบียนการเช่าให้จำเลยได้ตามนัยฎีกาที่ 172/2488

พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯ เป็นบทบัญญัติให้ประโยชน์แก่ผู้เช่าโดยไม่ต้องคำนึงถึงว่าสัญญาเช่าทำเป็นหนังสือหรือไม่ จึงเป็นบทยกเว้นของ ป.ม.แพ่งฯ มาตรา 538 ฉเพาะในกรณีที่เข้า พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯ

พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯ มิได้เปลี่ยนแปลงหลักกฎหมายในเรื่องเช่าตามมาตรา 538 ป.ม.แพ่ง ฯ ไปจนถึงว่า การเช่าแม้มิได้มีหนังสือเป็นหลักฐานก็ฟ้องร้องบังคับตามสัญญาได้ เพราะใน พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯ นั้นเองมิได้มีข้อความในอันจะชี้ให้เห็นได้ว่า เป็นการเปลี่ยนแปลงแก้ไขกฎหมายเดิม นอกจากจะจำกัดสิทธิผู้ให้เช่าไว้บางประการในภาวะที่เรียกว่าคับขันนี้เท่านั้น.

ทำสัญญาเช่าที่ดินมีกำหนดเวลา 5 ปี ต่อเจ้าพนักงานกรมการอำเภอ หลังจากวันทำสัญญาฉะบับแรกได้ 1 ปี คู่สัญญาได้ตกลงกันทำสัญญาเช่าอีกฉะบับหนึ่ง มีข้อความว่าเมื่อครบกำหนด 5 ปีแล้วผู้ให้เช่ายอมให้ผู้เช่า, เช่าต่อไปอีก 3 ปี สัญญาฉะบับหลังทำกันเองและเขียนไว้หลังสัญญาฉะบับแรก ดังนี้ ถือว่าสัญญาเช่าที่ทำกันใหม่เพื่อขยายเวลาเช่าในสัญญาเดิมออกไป รวมกันเป็น 8 ปีนั้น เป็นการหลีกเลี่ยงการไปทำสัญญาเช่า ต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ ข้อตกลงกันใหม่ จึงไม่สมบูรณ์ตามกฎหมาย ใช้ไม่ได้.

การเช่าเคหะเพื่อประกอบกิจการค้า มิใช่เพื่ออยู่อาศัย ไม่อยู่ในบังคับแห่ง พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯ
สัญญาเช่าที่มีลายมือชื่อผู้เช่าแต่ฝ่ายเดียว ไม่มีลายมือชื่อฝ่ายผู้ให้เช่านั้น ผู้เช่าจะฟ้องร้องผู้ให้เช่า เพื่อให้ปฏิบัติตามสัญญาเช่านั้นไม่ได้ และจะฟ้องเรียกค่าเสียหายในการไม่ได้ ใช้ทรัพย์ที่เช่าก็ไม่ได้

ทำหนังสือสัญญาเช่าสวนกัน 3 ปี นับแต่วันที่ระบุไว้ซึ่งเป็นเวลาเกือบ 10 เดือนข้างหน้า ดังนี้ เมื่อก่อนถึงกำหนดวันดังระบุไว้ ผู้ให้เช่าไม่มีสิทธิ์บอกเลิกสัญญา ถ้าผู้ให้เช่าบอกเลิกสัญญาก่อนถึงกำหนดวันเช่าที่ระบุไว้ ผู้เช่าฟ้องเรียกค่าเสียหายได้.

การเช่าไม่มีหลักฐานเป็นหนังสือ ผู้ให้เช่าจะฟ้องเรียกค่าเช่าไม่ได้
ค่าเสียหายในการฟ้องความนั้น ไม่ใช่เป็นผลเกิดจากการกระทำของจำเลยโดยตรง จำเลยจึงไม่ต้องรับผิด

สัญญาเช่าโกดัง เป็นสัญญาเช่าอสังหาริมทรัพย์ ต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือตาม ป.ม.แพ่งฯมาตรา 538 ฉะนั้น ผู้เช่าจะขอนำสืบพยานบุคคลว่านอกจากที่ปรากฎในข้อสัญญาเช่า ที่ทำกันไว้เป็นลายลักษณ์อักษรแล้ว ยังมีข้อตกลงด้วยวาจาเพิ่มเติมต่อไปอีก รวม 4 ข้อ หาได้ไม่เพราะข้อตกลงนั้นย่อมเป็นส่วนหนึ่งของสัญญาเช่าอสังหาริมทรัพย์นั้นเอง จึงต้องห้ามตามมาตรา 44 แห่งป.ม.วิ.แพ่ง.
จำเลยผู้เช่าได้ทำสัญญาเช่าโกดังจากโจทก์ และจำเลยได้ใช้ทรัพย์ที่เช่าคือโกดังและได้ชำระค่าเช่า แก่โจทก์ตามสัญญาแล้ว จำเลยจะต่อสู้ว่าโกดังเป็นของผู้อื่น โจทก์ไม่มีสิทธิให้เช่านั้น ไม่ได้.