คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
กฎหมายลักษณะอาญา ม. 116

จำเลยกล่าววาจาหมิ่นประมาทเจ้าพนักงานจราจรซึ่งปฏิบัติราชการตามหน้าที่ว่า "ผมผิดแค่นี้ ใคร ๆ ก็ผิดได้ ทำไมมาว่าผม อย่างคุณจะเอาผมไป คุณถอดเครื่องแบบมาชกกับผมตัวต่อตัวดีกว่า " และยังแสดงอาการดูถูกดูหมิ่น เป็นผิดตาม มาตรา 116
คำว่า "หมิ่นประมาท" ใน ม. 116 เป็นคำกว้างหมายถึงการใส่ความหรือการดูถูกดูหมิ่นก็ได้ กิริยาและถ้อยคำที่จำเลยกล่าท้าทายเจ้าพนักงานผู้กระทำการตามหน้าที่อันชอบด้วยกฎหมายให้มาชกกับจำเลย ย่อมถือได้ว่าเป็นการดูถูกหรือดูหมิ่นเจ้าพนักงาน มาตรา 116.
(ประชุมใหญ่ครั้งที่ 13/2500)

จำเลยกล่าววาจาหมิ่นประมาทเจ้าพนักงานจราจรซึ่งปฏิบัติราชการตามหน้าที่ว่า "ผมผิดแค่นี้ ใครๆ ก็ผิดได้ ทำไมมาว่าผม อย่างคุณจะเอาผมไป คุณถอดเครื่องแบบมาชกกับผมตัวต่อตัวดีกว่า" และยังแสดงอาการดูถูกดูหมิ่น เป็นผิดตาม มาตรา 116
คำว่า "หมิ่นประมาท"ใน มาตรา 116 เป็นคำกว้างหมายถึงการใส่ความหรือการดูถูกดูหมิ่นก็ได้ กิริยาและถ้อยคำที่จำเลยกล่าวท้าทายเจ้าพนักงานผู้กระทำการตามหน้าที่อันชอบด้วยกฎหมายให้มาชกกับจำเลย ย่อมถือได้ว่าเป็นการดูถูกหรือดูหมิ่นเจ้าพนักงานตาม มาตรา 116 (ประชุมใหญ่ ครั้งที่ 13/2500)

คดีนี้โจทก์ฟ้องว่าจำเลยหมิ่นประมาทใส่ความอธิบดีกรมอัยการขอให้ลงโทษจำเลยตาม มาตรา 282,116 ศาลชั้นต้นพิพากษาว่าจำเลยมีความผิดตาม มาตรา 282 และลงโทษปรับจำเลย จำเลยอุทธรณ์ว่าไม่มีความผิดตาม มาตรา 282 ฝ่ายโจทก์ไม่อุทธรณ์มาตรา 116 จึงถึงที่สุดเพียงศาลชั้นต้น ไม่มีประเด็นในชั้นอุทธรณ์ต่อไป ในชั้นอุทธรณ์คงมีประเด็นว่าจำเลยจะมีความผิดตาม มาตรา 282 หรือไม่มาตราเดียวเท่านั้น แม้ศาลอุทธรณ์จะยกคำพิพากษาศาลชั้นต้นอนุญาตให้โจทก์สืบพยานตามที่แถลงไว้และให้ศาลชั้นต้นดำเนินการพิจารณาต่อไปตามกระบวนความและศาลฎีกายืนตามคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ย่อมเป็นที่เข้าใจว่าให้ดำเนินการเกี่ยวแก่ มาตรา 282 มาตราเดียวเท่านั้น เมื่อศาลชั้นต้นดำเนินการพิจารณาใหม่ตามคำพิพากษาศาลฎีกาและระหว่างพิจารณาจำเลยได้ขออภัยต่อผู้เสียหาย ผู้เสียหายไม่ติดใจว่ากล่าวเอาความแก่จำเลย โจทก์จึงแถลงขอถอนฟ้องเฉพาะข้อหาในฐานหมิ่นประมาทใส่ความตาม มาตรา 282 แต่โจทก์ย้อนหวนมาเอาความแก่จำเลยตาม มาตรา 116 ซึ่งไม่มีประเด็นอีกนั้นไม่ได้เพราะประเด็นตาม มาตรา 116 ได้ยุติในศาลชั้นต้นตั้งแต่ครั้งก่อนแล้ว

เพียงแต่จำเลยแสดงกิริยาวาจาต่อผู้เสียหายว่า 'พี่ณรงค์เรามาจับมือประกาศเป็นศัตรูกันตั้งแต่วันนี้ไปจนตลอดชีวิต 'พร้อมกับยื่นมือไปขอจับด้วยดังนี้ เป็นแต่เพียงจำเลยประกาศตัวเป็นศัตรูคือเลิกความเป็นมิตร ยังเรียกไม่ได้ว่าแสดงอาฆาตมาดร้าย
ผู้เสียหายเป็นนายกเทศมนตรีเกี่ยวกับทางหลวงผู้เสียหายคงมีหน้าที่ระวังไม่ให้รุกล้ำถนนหลวงและคูเมืองเท่านั้นเมื่อส่งคนงานไปวัดที่ดินของผู้อื่นอันเป็นเหตุให้จำเลยโกรธกล่าวคำหมิ่นประมาท ดังนี้จำเลยหามีความผิดฐานหมิ่นประมาทเจ้าพนักงานไม่เพราะที่ผู้เสียหายสั่งไปนั้นเป็นการนอกอำนาจและหน้าที่

การที่จำเลยกล่าวหมิ่นประมาทผู้พิพากษาว่า'อ้ายผู้พิพากษานี่ปรับกูหมื่นห้าพันได้กูจะต้องเตะมึง' ดังนี้เป็นการดูถูกเหยียดหยามพาดพิงถึงตำแหน่งราชการทำให้ผู้พิพากษาคนนั้นได้รับความอับอายเสียหาย จึงมีผิดฐานหมิ่นประมาทเจ้าพนักงานเพราะเหตุได้กระทำการตามหน้าที่ตาม มาตรา116

กฎหมายลักษณะอาญามาตรา 285 นั้น เป็นบทยกเว้นโทษให้แก่คู่ความ เพื่อเปิดโอกาสให้คู่ความได้ดำเนินคดีได้เต็มที่และเป็นข้อยกเว้นโทษของมาตรา 116 ด้วยถ้าการหมิ่นประมาทเจ้าพนักงานตามมาตรา 116 นั้นมีมูลฐานมาจากความผิดตามมาตรา 282
จำเลยแก้อุทธรณ์ที่อัยการโจทก์อุทธรณ์แม้ถ้อยคำที่จำเลยใช้ในคำแก้อุทธรณ์นั้น จะไม่สมควรหลายแห่งแต่เมื่อยังเป็นเรื่องที่ได้รับยกเว้นตามมาตรา 285 แล้วจำเลยก็ยังไม่ผิด

โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยฐานหมิ่นประมาทโดยกล่าวว่าจำเลยร้องเรียนกล่าวโทษพลตำรวจซึ่งจับกุมจำเลยต่อหน้าคนหลายคนว่าพลตำรวจผู้นั้นขู่เอาเงินจากจำเลย ถ้าให้เงินแล้วจะช่วยคุมไม้ขีดไฟซึ่งตรวจค้นพบนั้นไปส่งที่ด่าน ทำให้พลตำรวจผู้นั้นเสียชื่อเสียงและอาจทำให้คนดูหมิ่นเกลียดชัง ดังนี้ เป็นฟ้องที่เป็นมูลความผิดอันควรรับไว้พิจารณาต่อไปในชั้นนี้ยังไม่พอที่จะถือว่าต้องด้วยข้อยกเว้นฐานหมิ่นประมาทตาม มาตรา 283(1)

ชี้แมวและสุนัขให้กรรมการสวนครัวและเลี้ยงสัตว์ดูแล้วพูดว่านั่นคือสัตว์เลี้ยง คือหมาและแมวถึงกินไม่ได้ก็เลี้ยงเอาไว้ตี ดังนี้ ไม่เป็นถ้อยคำหมิ่นประมาท ผู้ที่ไม่ปรากฏว่าเป็นคณะกรมการอำเภอหรือคณะกรมการจังหวัดนั้นเมื่อโจทก์ไม่ระบุให้เห็นว่าได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าพนักงานตามพระราชบัญญัติสวนครัวและเลี้ยงสัตว์โดยถูกต้องแล้วจะถือว่าเป็นเจ้าพนักงานไม่ได้ ในคดีหาว่าหมิ่นประมาทเจ้าพนักงานโจทก์จะต้องระบุฐานะให้เห็นเป็นเจ้าพนักงานมาในฟ้องจะมาแถลงเพิ่มเติมในภายหลังไม่ได้ ในกรณีเช่นนี้ ศาลจะสอบถามให้ได้ความจากจำเลยไม่ได้ ต้องห้ามตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 235

เขียนจดหมายถึงผู้ที่ต้องการให้มาประกันตัวความว่า"ผู้กำกับการตำรวจปล่อยไปครั้งหนึ่งแล้ว แต่นายร้อยตำรวจไม่ถูกกันเป็นส่วนตัวแกล้งปั้นเรื่องขึ้นอีก"ดังนี้เป็นการปรับทุกข์เป็นส่วนตัว ไม่ใช่เจตนาดูหมิ่นเจ้าพนักงาน
โจทก์ไม่ฟ้องและสืบว่าจดหมายที่กล่าวหาว่าหมิ่นประมาทนี้ได้รู้ถึงบุคคลแต่สองคนขึ้นไปจึงไม่ผิด มาตรา 282(อ้างฎีกาที่ 1013/2475) จดหมายถึงบุคคลเฉพาะตัวไม่ประสงค์ให้เปิดเผยไม่เป็นการโฆษณาตามมาตรา 339(3)

ในคดีที่หาว่าหมิ่นประมาทในเวลาเบิกความเป็นพะยานในศาลนั้น ศาลต้องดูสำนวนเรื่องก่อนประกอบการพิจารณาถ้าปรากฏว่าไม่ใช่คำเบิกความนอกเรื่อง ไม่ใช่จงใจหมิ่นประมาท ก็ไม่เป็นความผิด