คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
กฎหมายลักษณะอาญา ม. 230

กรมศุลกากรและกระทรวงมหาดไทยได้ตกลงกันมอบหมายให้คณะกรรมการอำเภอชายฝั่งทะเลที่ไม่มีนายด่านศุลกากร ทำหน้าที่เป็นนายด่านศุลกากรแทน ดังนี้ เมื่อสมุหบัญชีอำเภอ ซึ่งเป็นคณะกรรมการอำเภอได้กระทำหน้าที่นายด่านศุลกากรแทน ได้จดข้อความเท็จและทำหลักฐานเท็จรับรองการขนสินค้าขึ้นท่าอันเป็นการเสียหายแก่กรมศุลกากรจึงเป็นการกระทำในฐานะที่เป็นเจ้าพนักงานผู้มีหน้าที่ จึงเป็นความผิดตามกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 230

ปลัดอำเภอทำหนังสือใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวในหน้าที่ราชการของตน ให้แก่คนต่างด้าวผู้ไม่มีสิทธิจะอยู่ในเมืองไทยได้ โดยจดข้อความเท็จลงในใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวนั้น เพื่อให้เห็นว่า มีสิทธิอยู่ในเมืองไทยได้ ดังนี้ปลัดอำเภอผู้นั้นย่อมมีความผดตาม ก.ม.ลักษณะอาญามาตรา 230 แต่ไม่ผิดตามมาตรา 222,224,229

ปลัดอำเภอทำหนังสือใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวในหน้าที่ราชการของตน ให้แก่คนต่างด้าวผู้ไม่มีสิทธิจะอยู่ในเมืองไทยได้ โดยจดข้อความเท็จลงในใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวนั้นเพื่อให้เห็นว่า มีสิทธิอยู่ในเมืองไทยได้ ดังนี้ปลัดอำเภอผู้นั้นย่อมมีความผิดตามกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 230 แต่ไม่ผิดตามมาตรา 222,224,229

ข้าราชการได้รับบัญชีพลเพื่อให้ไปกรอกข้อความเอาเองเมื่อกรอกข้อความเท็จลงไปก็ย่อมไม่เป็นผิดฐานปลอมหนังสือแต่อาจเป็นเรื่องจดข้อความเท็จตามมาตรา 230 หรือยักยอกลายมือชื่อตามมาตรา 315 ได้
การลงนามในหนังสือราชการนั้นเมื่อลงนามแทนผู้อื่นโดยมีอำนาจแล้วแม้จะไม่ระบุข้อความว่าลงนามแทนกัน ก็ย่อมไม่เป็นผิดฐานปลอมหนังสือ

ข้าราชการได้รับบัญชีพลเพื่อให้ไปกรอกข้อความเอาเองเมื่อกรอกข้อความเท็จลงไปก็ย่อมไม่เป็นผิดฐานปลอมหนังสือ แต่อาจเป็นเรื่องจดข้อความเท็จตามมาตรา 230 หรือยักยอกลายมือชื่อตามมาตรา 315 ได้
การลงนามในหนังสือราชการนั้นเมื่อลงนามแทนผู้อื่นโดยมีอำนาจแล้วแม้จะไม่ระบุข้อความว่าลงนามแทนกัน ก็ย่อมไม่เป็นผิดฐานปลอมหนังสือ

จำเลยเป็นเลขานุการกรมเชื้อเพลิง มีหน้าที่แต่ทำหนังสือราชการ ไม่มีอำนาจและหน้าที่ในการสอบสวนสืบสวนความผิดเรื่องผู้ร้ายลักหรือยักยอกทรัพย์ของกรมเชื้อเพลิง หน้าที่พิเศษที่จำเลยได้รับแต่งตั้งขึ้นเป็นกรรมการสอบสวนหรือสืบสวนเรื่องผู้ร้ายลักหรือยักยอกแผ่นเหล็กของกรมเชื้อเพลิงนั้น จำเลยได้รับแต่งตั้งภายหลังเวลาที่โจทก์กล่าวหาว่าจำเลยได้เรียกหรือรับสินบนจาก ส.และง. ซึ่งรับซื้อแผ่นเหล็กของกรมเชื้อเพลิงจึงถือไม่ได้ว่าขณะจำเลยกระทำการตามฟ้องจำเลยมีอำนาจหน้าที่ดังฟ้อง
ความผิดฐานรายงานเท็จ เมื่อไม่ปรากฏว่า การที่จำเลยรายงานเท็จดังฟ้องได้เกิดความเสียหาย หรืออาจจะเสียหายแก่กรมเชื้อเพลิงได้อย่างไร ก็ลงโทษจำเลยไม่ได้

การทำบัญชีสัตว์พาหนะเป็นการนอกหน้าที่ผู้ใหญ่บ้านเมื่อผู้ใหญ่บ้านทำบัญชีสัตว์ ผิดความจริง หามีผิดตามกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 230 ไม่ (อ้างฎีกาที่ 1667/2479)

ข้าราชการขีดฆ่าข้อความที่พนักงานเจ้าหน้าที่เขียนและหมายเหตุไว้ตามหน้าที่ในสมุดลงเวลามาทำงาน แล้วตกเติมข้อความใหม่เปลี่ยนความหมายแห่งถ้อยคำให้เป็นอย่างอื่นโดยจงใจเปลี่ยนแปลงความเป็นจริงในสมุดนั้น เพื่อใช้เป็นหลักฐานลวงให้ผู้อื่นหลงเชื่อว่าความจริงเป็นดังที่แก้ไขเปลี่ยนแปลงนั้น เป็นความผิดฐานปลอมหนังสือตามมาตรา 224
โจทก์ฟ้องขอให้ลงจำเลยตามมาตรา 230 แต่ความผิดของจำเลยต้องด้วยมาตรา 224 ซึ่งเป็นบทมีอัตราโทษเบากว่าศาลย่อมลงโทษจำเลยตามมาตรา 224 ได้

จะยกเอาความไม่รู้กฎหมายมาแก้ตัวไม่ได้ ตามมาตรา45 นั้นใช้เฉพาะกรณีที่การกระทำนั้นเป็นความผิดแล้ว
แจ้งความต่อเจ้าพนักงานว่าผู้ตายไม่มีทายาทโดยเชื่อตามที่ทนายบอกว่า ผู้มีชื่อไม่ใช่ทายาทซึ่งความจริงเขาเป็นทายาท ศาลล่างชี้ขาดว่า จำเลยไม่มีเจตนาแจ้งความเท็จนั้นเป็นการวินิจฉัยข้อเท็จจริง และไม่ขัดต่อกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 45

จะยกเอาความไม่รู้กฎหมายมาแก้ตัวไม่ได้ ตามมาตรา 45 นั้น ใช้ฉะเพาะกรณีที่การกระทำนั้นเป็นความผิดแล้ว
แจ้งความต่อเจ้าพนักงานว่าผู้ตายไม่มีทายาทโดยเชื่อตามที่ทนายบอกว่า ผู้มีชื่อไม่ใช่ทายาทซึ่งความจริงเขาเป็นทายาท ศาลล่างชี้ขาดว่า จำเลยไม่มีเจตนาแจ้งความเท็จนั้นเป็นการวินิจฉัยข้อเท็จจริง และไม่ขัดต่อประมวลกฎหมายลักษณะอาญา มาตรา 45