คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
พ.ร.บ.จัดที่ดินเพื่อการครองชีพ พ.ศ.2485

ที่ดินซึ่งหวงห้ามตามพระราชบัญญัติจัดที่ดินเพื่อการครองชีพพ.ศ. 2485จะโอนแก่กันในระหว่างที่ยังเป็นที่หวงห้ามอยู่ไม่ได้

ที่พิพาทเป็นที่ดินรกร้างว่างเปล่ามาตั้งแต่ปี 2478 ต่อมามีพระราชกฤษฎีกากำหนดเขตหวงห้ามในท้องที่ตำบลพรหมพิราม ฯลฯพ.ศ.2487 ซึ่งออกโดยอาศัยอำนาจตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการหวงห้ามที่ดินรกร้างว่างเปล่าอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินพ.ศ.2478 กำหนดเขตหวงห้ามในที่ดินดังกล่าว โดยหวงห้ามไว้เพื่อประโยชน์ในการจัดตั้งนิคมกสิกรตามพระราชบัญญัติจัดที่ดินเพื่อการครองชีพ พ.ศ.2485ซึ่งต่อมาได้มีพระราชบัญญัติจัดที่ดินเพื่อการครองชีพ พ.ศ.2511 ใช้บังคับติดต่อกันมา หลังจากนั้นทางราชการได้ประกาศจัดตั้งนิคมสร้างตนเองทุ่งสาน มีอาณาเขตคลุมถึงที่พิพาทด้วยตามประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 246 ลงวันที่ 3 พฤศจิกายน 2515 ดังนี้ เห็นได้ว่าที่พิพาทมิใช่เป็นเพียงที่ดินรกร้างว่างเปล่าธรรมดา หากแต่เป็นที่ดินซึ่งได้หวงห้ามไว้เพื่อประโยชน์ทางราชการตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการหวงห้ามที่ดินรกร้างว่างเปล่าอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน พ.ศ.2478 ตั้งแต่ปี 2487 ตลอดมาอีกด้วย แม้พระราชบัญญัติว่าด้วยการหวงห้ามที่ดินรกร้างว่างเปล่าอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินพ.ศ.2478 จะได้ถูกยกเลิกไปโดยพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ.2497 มาตรา 4(6) แต่พระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ.2497 มาตรา 10 ก็บัญญัติว่าที่ดินซึ่งได้หวงห้ามไว้เพื่อประโยชน์ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการหวงห้ามที่ดินรกร้างว่างเปล่าอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน พ.ศ.2478 หรือตามกฎหมายอื่นอยู่ก่อนวันที่ประมวลกฎหมายที่ดินใช้บังคับ ให้คงเป็นที่หวงห้ามต่อไปดังนั้นแม้โจทก์จะได้เข้าครอบครองและทำกินในที่พิพาทมาตั้งแต่ปี 2507 จนบัดนี้ก็เป็นการเข้ายึดถือที่ดินซึ่งทางราชการได้ประกาศหวงห้ามแล้วเป็นการฝ่าฝืนกฎหมาย หากจะถือว่าโจทก์ได้สิทธิครอบครอง ก็ไม่อาจใช้สิทธิยันจำเลยซึ่งเป็นหน่วยราชการและเจ้าหน้าที่ของรัฐได้

ที่พิพาทเป็นที่ดินรกร้างว่างเปล่ามาตั้งแต่ปี 2478 ต่อมามีพระราชกฤษฎีกากำหนดเขตหวงห้ามในท้องที่ตำบลพรหมพิราม ฯลฯ พ.ศ.2487 ซึ่งออกโดยอาศัยอำนาจตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการหวงห้ามที่ดินรกร้างว่างเปล่า อันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน พ.ศ.2478 กำหนดเขตหวงห้ามในที่ดินดังกล่าว โดยหวงห้ามไว้เพื่อประโยชน์ในการจัดตั้งนิคมกสิกรตามพระราชบัญญัติจัด ที่ดินเพื่อการครองชีพ พ.ศ.2485 ซึ่งต่อมาได้มีพระราชบัญญัติจัดที่ดินเพื่อการครองชีพ พ.ศ.2511 ใช้บังคับต่อกันมา หลังจากนั้นทางราชการได้ประกาศจัดตั้งนิคมสร้างตนเองทุ่งสาน มีอาณาเขตคลุมถึงที่พิพาทด้วยตามประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 246 ลงวันที่ 3 พฤศจิกายน 2515 ดังนี้ เห็นได้ว่าที่พิพาทมิใช่เป็นเพียงที่ดินรกร้างว่างเปล่าธรรมดา หากแต่เป็นที่ดินซึ่งได้หวงห้ามไว้เพื่อประโยชน์ทางราชการ ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการหวงห้ามที่ดินรกร้างว่างเปล่าอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน พ.ศ.2478 ตั้งแต่ปี 2487 ตลอดมาอีกด้วย แม้พระราชบัญญัติว่าด้วยการหวงห้ามที่ดินรกร้างว่างเปล่าอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน พ.ศ.2478 จะได้ถูกยกเลิกไปโดยพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ.2497 มาตรา 4(6) แต่พระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ.2497 มาตรา 10 ก็บัญญัติว่า ที่ดินซึ่งได้หวงห้ามไว้เพื่อประโยชน์ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการหวงห้ามที่ดินรกร้างว่างเปล่าอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน พ.ศ.2478 หรือตามกฎหมายอื่นอยู่ก่อนวันที่ประมวลกฎหมายที่ดินใช้บังคับ ให้คงเป็นที่หวงห้ามต่อไปดังนั้น แม้โจทก์จะได้เข้าครอบครองและทำกินในที่พิพาทมาตั้งแต่ปี 2507 จนบัดนี้ ก็เป็นการเข้ายึดถือที่ดินซึ่งทางราชการได้ประกาศหวงห้ามแล้วเป็นการฝ่าฝืนกฎหมายหากจะถือว่าโจทก์ได้สิทธิ ครอบครอง ก็ไม่อาจใช้สิทธิ+จำเลยซึ่งเป็นหน่วยราชการและเจ้าหน้าที่ของรัฐได้

จำเลยครอบครองที่พิพาทและทำเป็นสวนยางมาก่อนทางราชการตั้งนิคมสร้างตนเอง ฯ ทั้งได้แจ้งการครอบครองเมื่อ พ.ศ.2498 ตามกฎหมายแล้ว ที่พิพาทจึงหาใช่เป็นที่ป่าไม่

ที่ภายในเส้นสีแดงซึ่งโจทก์ยกเว้นไม่ขับไล่จำเลย ในฟ้องว่ามี 61 ไร่เศษ จำเลยว่ามี 76 ไร่จำเลยแถลงรับในรายงานพิจารณาว่ามีประมาณ 75 ไร่เศษ เมื่อสืบพยานแล้ว ศาลฟังว่ามี 61 ไร่เศษ ได้เพราะคำแถลงของโจทก์เป็นแต่ประมาณ
ในคำพิพากษาว่า ถ้ามีปัญหาในเรื่องกันเขตก็ให้เจ้าหน้าที่กันเขตให้ตรงตามหลักวิชาแผนที่ให้ได้เนื้อที่ดังระบุในคำพิพากษานั้น นับว่าเป็นคำบังคับที่ชอบ

การเข้าครอบครองที่ดินรกร้างว่างเปล่าซึ่งมีกฎหมายกำหนดเขตหวงห้ามไว้ภายหลังวันใช้กฎหมายนั้นได้ชื่อว่าเข้าครอบครองที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินโดยมิได้รับอนุญาต การที่มีกฎหมายถอนการหวงห้ามที่ดินซึ่งได้เคยมีกฎหมายหวงห้ามไว้แล้วเพื่อประโยชน์อย่างหนึ่ง แต่ในวันเดียวกันนั้นเอง ได้มีกฎหมายหวงห้ามที่ดินนั้นอีกเพื่อประโยชน์อีกอย่างหนึ่ง เช่นนี้ถือได้ว่าที่ดินนั้นเป็นที่ดินหวงห้ามตลอดมาแต่ต้น ไม่มีการยกเลิกการหวงห้ามประการใด พ.ร.บ.จัดที่ดินเพื่อการครองชีพพ.ศ.2485 ซึ่งยกเลิกพ.ร.บ.จัดตั้งสหกรณ์นิคม พ.ศ.2483. มิได้ยกเลิกสิทธิฟ้องร้องคดีของอธิบดีกรมสหกรณ์ซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาจตามพระราชกฤษฎีกากำหนดเขตหวงห้ามที่ดินในท้องที่จังหวัดเชียงใหม่ พ.ศ.2480 แต่อย่างใด

การเข้าครอบครองที่ดินรกร้างว่างเปล่าซึ่งมีกดหมายกำหนดเขตหวงห้ามไว้ พายหลังวันไช้กดหมายนั้นได้ชื่อว่าเข้าครอบครองที่ดินอันเปนสาธารนะสมบัติของแผ่นดินโดยมิได้รับอนุญาต
การที่มีกดหมายถานการหวงห้ามที่ดินซึ่งได้เคยมีกดหมายหวงห้ามไว้แล้วเพื่อประโยชน์หย่างหนึ่งแต่ไนวันเดียวกันนั้นเอง ได้มีกดหมายหวงห้ามที่ดินนั้น+เพื่อประโยชน์อีกหย่างหนึ่ง เช่นนี้ถือได้ว่าที่ดินนั้นเปนที่ดินหวงห้ามตลอดมาแต่ต้น ไม่มีการยกเลิกการหวงห้ามประการได
พ.ร.บ.จัดที่ดินเพื่อการครอบชีพ พ.ส. 2485 ซึ่งยกเลิก พ.ร.บ.จัดตั้งสหกรน์นิคม พ.ส. 2463 มิได้ยกเลิกสิทธิฟ้องร้องคดีของอธิบดีกรมสหกรน์ซึ่งเปนเจ้าหน้าที่ผู้มีอำนาดตามพรราชกริสดีกากำหนดเขตหวงห้ามที่ดินไนท้องที่จังหวัดเชียงไหม่ พ.ส. 2480 แต่อย่างได