คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 378 (3)

ในขณะที่โจทก์จำเลยทำสัญญาจะซื้อขายที่ดินกัน ทั้งสองฝ่ายต่างไม่ทราบว่ามีผู้ยื่นคำร้องขอแสดงกรรมสิทธิ์ที่ดินแปลงที่จะซื้อขายกันนี้ และตามสัญญาดังกล่าวโจทก์จะต้องชำระเงินค่าที่ดินงวดสุดท้ายในวันที่ 30 เมษายน 2517แล้วจำเลยจะต้องโอนกรรมสิทธิ์ให้โจทก์ทันที แต่ในระหว่างนั้นปรากฏว่าจำเลยกำลังเป็นความอยู่กับผู้ร้องขอแสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดินแปลงนี้ จำเลยจึงไม่มีทางที่จะโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินพิพาทให้โจทก์ได้ไม่ว่าโจทก์จะชำระหนี้ตามกำหนดหรือไม่ ทั้งต่อมาเมื่อพ้นกำหนดเวลาที่จะต้องชำระเงินงวดสุดท้ายแล้วต่างฝ่ายต่างก็เพิกเฉยต่อกัน โดยโจทก์ไม่ได้ขอชำระหนี้และให้จำเลยโอนที่ดินให้ ส่วนจำเลยก็ไม่ได้บอกกล่าวให้โจทก์ชำระหนี้ตามกำหนดต่างฝ่ายต่างปล่อยให้เวลาล่วงเลยไปนับแต่วันครบกำหนดตามสัญญาเป็นเวลา 3 ปีเศษ โจทก์จึงมีหนังสือบอกเลิกสัญญาและให้จำเลยคืนเงินมัดจำแก่โจทก์พฤติการณ์ดังกล่าวนี้แสดงให้เห็นเจตนาของโจทก์จำเลยว่าต่างฝ่ายต่างสมัครใจเลิกสัญญากันโดยปริยายแล้ว สัญญาจะซื้อขายที่ดินที่โจทก์จำเลยทำกันไว้จึงไม่มีผลผูกพันต่อไปโจทก์จำเลยต่างต้องคืนสู่ฐานะที่เป็นอยู่เดิม จำเลยจึงต้องคืนเงินมัดจำแก่โจทก์

ทำหนังสือสัญญาจะขายที่ดินและห้องแถวที่ปลูกในที่ดินนั้นโดยวัตถุประสงค์ส่วนใหญ่ของการซื้อขาย ก็คือที่ดิน เมื่อทำสัญญาแล้วเกิดไฟไหม้ห้องแถวเสีย ผู้ซื้อจะใช้สิทธิขอเลิกสัญญาและขอมัดจำคืนไม่ได้ เมื่อเกิดไฟไหม้จะโทษเอาเป็นความผิดของผู้ขายไม่ได้ ผู้ซื้อมีสิทธิจะขอลดราคาซื้อขายกันได้

ในสัญญาซื้อขายซึ่งมีข้อกำหนดว่าผู้ซื้อไม่มีหน้าที่ต้องชำระราคาจนกว่าผู้ขายจะได้ส่งมอบทรัพย์ที่ขายให้ผู้ซื้อตรวจนับจนครบจำนวนและถูกต้องเรียบร้อยนั้น การที่ผู้ขายเอาทรัพย์คืนไปโดยไม่ให้ผู้ซื้อตรวจนับทรัพย์นั้นตามสัญญาย่อมถือว่าผู้ขายผิดสัญญาและไม่มีสิทธิเรียกร้องให้ผู้ซื้อชำระราคาก่อน เมื่อล่วงเลยเวลาส่งมอบที่กำหนดไว้ในสัญญาแล้วผู้ขายไม่ส่งมอบทรัพย์ที่ขายแก่ผู้ซื้อ ผู้ขายต้องคืนเงินมัดจำให้ผู้ซื้อตามสัญญา

ไนสัญญาซื้อขายซึ่งมีข้อกำหนดว่าผู้ซื้อไม่มีหน้าที่ต้องชำระราคาจนกว่าผู้ขายจะได้ส่งมอบทรัพย์ที่ขายไห้ผู้ซื้อตรวดนับจนครบจำนวนและถูกต้องเรียบร้อยนั้น การที่ผู้ขายเอาทรัพย์คืนไปโดยไม่ไห้ผู้ซื้อตรวดนับทรัพย์นั้นตามสัญญา ย่อมถือว่าผู้ขายผิดสัญญาและไม่มีสิทธิเรียกร้องไห้ผู้ซื้อชำระราคาก่อน
เมื่อล่วงเลยเวลาส่งมอบที่กำหนดไว้ไนสัญญาแล้วผู้ขายไม่ส่งมอบทรัพย์ที่ขายแก่ผู้ซื้อ ผู้ขายต้องคืนเงินมัดจำไห้ผู้ซื้อตามสัญญา,