คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าในภาวะคับขัน พ.ศ.2489

เช่าแผงลอยเป็นที่ขายข้าวต้ม ตั้งอยู่ที่ทางเข้าออกโรงงิ้วมีสิ่งของสำหรับวางเครื่องขายข้าวต้มดังนี้ ไม่มีทางจะเห็นได้ว่าใช้เป็นที่อยู่อาศัยจึงย่อมไม่ได้รับความคุ้มครองตาม พระราชบัญญัติควบคุมค่าเช่าฯลฯ

ผู้เช่าประกอบอาชีพทางรับจ้างปะยางและอาศัยอยู่ในตึกเช่าพร้อมทั้งครอบครัว ปรากฏว่าตึกเช่านี้ตั้งอยู่ในย่านการค้า ผู้เช่ายอมเสียเงินกินเปล่า เสียค่าเช่าแพงเสียภาษีป้าย และภาษีร้านค้า ดังนี้ ย่อมถือได้ว่าเช่ากันเพื่อประกอบกิจการค้า ฉะนั้นแม้ผู้เช่าจะพลอยอาศัยอยู่ด้วย ก็ไม่ได้รับความคุ้มครองตามพระราชบัญญัติควบคุมค่าเช่าฯลฯ

ผู้เช่าประกอบอาชีพทางรับจ้างปะยางและอาศัยอยู่ในตึกเช่าพร้อมทั้งครอบครัว ปรากฎว่าตึกเช่านี้ตั้งอยู่ในย่านการค้าผู้เช่ายอมเสียเงินกินเปล่า เสียค่าเช่าแพง เสียภาษีป้ายและภาษีร้านค้า ดังนี้ย่อมถือได้ว่าเช่าบ้านเพื่อประกอบกิจการค้า ฉะนั้นแม้ผู้เช่าจะพลอยอาศัยอยู่ด้วย ก็ไม่ได้รับความคุ้มครองตาม พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯลฯ

พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าฯลฯ มาตรา 9 บัญญัติให้วินิจฉัยสั่งคำร้องขอเข้าอยู่ในห้องเช่าภายใน 45 วันนั้นเป็นระเบียบเกี่ยวแก่การปฏิบัติของคณะกรรมการฯ และประสงค์จะเร่งให้คณะกรรมการฯดำเนินงานมิให้ชักช้าเท่านั้นจะถือเป็นผลบังคับว่า หากวินิจฉัยช้าไปจะทำให้คำวินิจฉัยนั้นเป็นโมฆะไม่ได้
การที่อ้างว่าคณะกรรมการไม่รับฟังพยานจำเลยที่จะขอสืบว่าโจทก์มีที่อยู่ถึง 3 แห่ง ไม่มีความจำเป็นที่เข้าอยู่ในห้องเช่านั้น เป็นเรื่องอยู่ในอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการควบคุมค่าเช่าฯลฯที่จะใช้ดุลพินิจในการที่จะรับฟังหรือไม่ จะมาขอให้ศาลวินิจฉัยหรือเพิกถอนมติของคณะกรรมการในเรื่องนี้ไม่ได้

พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯลฯมาตรา 9 บัญญัติให้วินิจฉัยสั่งคำร้องขอเข้าอยู่ในห้องเช่าภายใน 45 วันนั้นเป็นระเบียบเกี่ยวกับแก่การปฏิบัติของคณะกรรมการ ฯ และประสงค์จะเร่งให้คณะกรรมการฯ ดำเนินงานมิให้ชักช้าเท่านั้น จะถือเป็นผลบังคับว่า หากวินิจฉัยช้าไปจะทำให้คำวินิจฉัยนั้นเป็นโมฆะไม่ได้
การที่อ้างว่าคณะกรรมการไม่รับฟังพยานจำเลยที่จะขอสืบว่าโจทก์มีที่อยู่ถึง 3 แห่ง ไม่มีความจำเป็นที่เข้าอยู่ในอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการควบคุมค่าเช่า ฯลฯที่จะใช้ดุลยพินิจในการที่จะรับฟังหรือไม่ จะมาขอให้ศาลวินิจฉัยหรือเพิกถอนมติของคณะกรรมการในเรื่องนี้ไม่ได้

เช่าห้องไว้เพื่อเป็นที่เก็บรถยนต์และให้คนใช้อยู่อาศัย โดยผู้เช่ามีบ้านของตนเองเป็นที่อยู่อาศัยต่างหากแล้ว ดังนี้ ห้องที่เช่าย่อมมิใช่ "เคหะ" ตามความหมายใน พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯ การเช่ารายนี้ จึงไม่อยู่ในความคุ้มครองของ พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯลฯ

เช่าห้องไว้เพื่อเป็นที่เก็บรถยนต์และให้คนใช้อยู่อาศัย โดยผู้เช่ามีบ้านของตนเองเป็นที่อยู่อาศัยต่างหากแล้วดังนี้ ห้องที่เช่าย่อมมิใช่ 'เคหะ' ตามความหมาย ใน พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าฯการเช่ารายนี้จึงไม่อยู่ในความคุ้มครองของพ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าฯลฯ

ใช้ห้องเช่าเป็นสำนักหญิงนครโสเภณีนั้น มิใช่ใช้เป็นที่อยู่อาศัยตามความหมายในพระราชบัญญัติควบคุมค่าเช่า ฯลฯ หากใช้เป็นที่รับบุคคลอื่นเข้ามาเพื่อประกอบกิจในทางความใคร่จึงนับเป็นเคหะที่อยู่ในความคุ้มครองแห่ง พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าฯลฯ มิได้ ผู้เช่าจะอยุ่ในห้องนั้นด้วยหรือไม่ ไม่ทำให้การวินิจฉัยเปลี่ยนแปลง

ใช้ห้องเช่าเป็นสำนักหญิงนครโสเภณีนั้น มิใช่ใช้เป็นที่อยู่อาศัยตามความหมายในพระราชบัญญัติควบคุมค่าเช่าฯลฯ หากใช้เป็นที่รับบุคคลอื่นเข้ามาเพื่อประกอบกิจในทางความใคร่ จึงนับเป็นเคหะที่อยู่ในความคุ้มครองแห่ง พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าฯลฯ มิได้ผู้เช่าจะอยู่ในห้องนั้นด้วยหรือไม่ ไม่ทำให้การวินิจฉัยเปลี่ยนแปลง

สัญญาเช่าจะตกอยู่ในความควบคุมแห่ง พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าฯลฯ รือไม่ อีกนัยหนึ่งสถานที่เช่านั้นจะเป็น " เคหะ " หรือไม่นั้น มีหลักการวินิจฉัยอยู่ตามคำพิพากษาฎีกาที่ 1099-1147/2481 ซึ่งมีความสำคัญอยู่ว่า จะต้องพิจารณาเจตนาของคู่กรณีในเวลาทำสัญญาประกอบกับเหตุผลแวดล้อมอื่น ๆ เช่น สภาพของสิ่งปลูกสร้าง อัตราค่าเช่า ทำเลที่ตั้งและการปฎิบัติของคู่สัญญาแต่ละฝ่ายเหล่านี้ รวมกันว่า การเช่าสิ่งปลูกสร้างนั้นเพื่อใช้เป็นที่อยู่อาศัยหรือมิใช่
ภรรยโจทก์ซึ่งเป็นผู้ให้เช่าฟ้องขับไล่จำเลยซึ่งเป็นผู้เช่าออกจากตึกเช่า ศาลพิพากษาถึงที่สุดว่าจำเลยใช้เป็นที่อยู่อาศัย ถือว่าเป็นเคหะจึงพิพากษายกฟ้อง ฟังคำพิพากษาแล้ว 4 วัน โจทก์กับจำเลยทำสัญญาเช่าขึ้นใหม่มีข้อความมีกำหนดเวลาเช่า 2 เดือน พอครบกำหนดเวลาเช่าตามสัญญาใหม่ โจทก์ฟ้องขับไล่จำเลย ๆ ต่อสู้คดีว่าอยู่อาศัยอย่างเดิมดังนี้ ศาลจะงดสืบพะยานโดยถือเอาผลคำพิพากษาในคดีเดิมมาเป็นเครื่องชี้ขาดว่าเป็นเคหะไม่ได้ ต้องให้สืบพะยานเพื่อจะได้วินิจฉัยตามหลักที่วางไว้ในฎีกาที่+