คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าในภาวะคับขัน พ.ศ.2489

คณะกรรมการควบคุมค่าเช่าฯ ได้มีมติอนุญาตให้ผู้ให้เช่าเข้าอยู่ในบ้าน ซึ่งผู้เช่า เช่าอยู่ตามความใน พระราชบัญญัติควบคุมค่าเช่าในภาวะคับขันมาตรา 16(6) แล้ว ผู้เช่าไม่ยอมออกจากที่เช่า จะมารื้อฟื้นข้อเถียงว่าผู้ให้เช่าไม่มีความจำเป็นจะเข้าอยู่ในที่เช่า คณะกรรมการออกคำสั่งโดยหลงผิดนั้น ไม่เป็นเหตุที่ศาลควรรับวินิจฉัย ในเมื่อไม่ปรากฏว่าคณะกรรมการได้กระทำนอกเหนือความใน พระราชบัญญัติที่กล่าวแต่อย่างใด

ผู้อยู่ในเคหะกับผู้เช่าในฐานะผู้อาศัยนั้น แม้จะได้เคยออกเงินเสียค่าเช่าบ้างหรือ ได้เสียภาษีการค้าในนามของตน ก็หาทำให้เปลี่ยนสภาพเป็นผู้เช่าช่วงไม่

ผู้อยู่ในเคหะกับผู้เช่าในฐานะผู้อาศัยนั้น แม้จะได้เคยออกเงินเสียค่าเช่าบ้างหรือได้เสียภาษีการค้าในนามของตน ก็หาทำให้เปลี่ยนสภาพเป็นผู้เช่าช่วงไม่

สัญญาเช่าไม่มีกำหนดเวลาเช่าไว้ต่อกันแม้จะมีข้อความว่าผู้ให้เช่าจะไม่ขึ้นค่าเช่าหรือเอาห้องคืนก็ตาม ถ้าการเช่านั้นไม่ได้จดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่แล้ว เมื่อครบกำหนด 3 ปีแล้วผู้ให้เช่ามีสิทธิเลิกสัญญาเช่าเอาห้องคืนได้
พระราชบัญญัติควบคุมค่าเช่า ฯลฯ 2489 ไม่มีผลย้อนหลังไปคุ้มครองการเช่าที่คู่กรณีได้เลิกสัญญาเช่ากันก่อนใช้พระราชบัญญัติได้

สัญญาเช่าไม่มีกำหนดเวลาเช่าไว้ต่อกัน แม้จะมีข้อความว่าผู้ให้เช่าจะไม่ขึ้นค่าเช่าหรือเอาห้องคืนก็ตาม ถ้าการเช่านั้นไม่ได้จดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่แล้ว เมื่อครบกำหนด 3 ปีแล้ว ผู้ให้เช่ามีสิทธิเลิกสัญญาเช่า เอาห้องคืนได้
พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าฯลฯ 2489 ไม่มีผลย้อนหลังไปคุ้มครองการเช่าที่คู่กรณีได้เลิกสัญญาเช่ากันก่อนใช้ พ.ร.บ. ได้.

เช่าสิทธิจอดแพในคลองซึ่งเป็นสาธารณะสมบัติของแผ่นดินหน้าที่ดินของผู้อื่นนั้น เจ้าของที่ดินย่อมมีอำนาจฟ้องขับไล่ได้
ผู้ได้รับแต่งตั้งจากข้าหลวงประจำจังหวัดให้เป็นผู้จัดการปกครองและผู้ตรวจตราสอดส่องศาลจ้าวย่อมมีอำนาจฟ้อง ขับไล่ผู้เช่าสิทธิจอดแพหน้าที่ดินของศาลจ้าวได้
การเช่าสิทธิจอดแพหน้าที่ดินของผู้อื่นนั้น ไม่ใช่เช่าที่ดินหรือโรงเรือน จึงไม่อยู่ในความคุ้มครองแห่ง พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าในภาวะคับขัน
โจทก์จำเลยแถลงรับต่อศาลว่าได้มีหนังสือสัญญาเช่าไว้ต่อกัน ศาลย่อมฟังข้อเท็จจริงได้ว่าการเช่ามีหนังสือสัญญาเช่าไว้ต่อกัน โดยโจทก์ไม่จำต้องนำสืบความข้อนี้อีก.

เช่าสิทธิจอดแพในคลองซึ่งเป็นสาธารณะสมบัติของแผ่นดินหน้าที่ดินของผู้อื่นนั้น เจ้าของที่ดินย่อมมีอำนาจฟ้องขับไล่ได้
ผู้ได้รับแต่งตั้งจากข้าหลวงประจำจังหวัด ให้เป็นผู้จัดการปกครองและผู้ตรวจตราสอดส่อง ศาลจ้าวย่อมมีอำนาจฟ้องขับไล่ ผู้เช่าสิทธิจอดแพหน้าที่ดินของศาลจ้าวได้
การเช่าสิทธิจอดแพหน้าที่ดินของผู้อื่นนั้น ไม่ใช่เช่าที่ดินหรือโรงเรือนจึงไม่อยู่ในความคุ้มครองแห่งพระราชบัญญัติควบคุมค่าเช่าในภาวะคับขัน
โจทก์จำเลยแถลงรับต่อศาลว่าได้มีหนังสือสัญญาเช่าไว้ต่อกัน ศาลย่อมฟังข้อเท็จจริงได้ว่าการเช่ามีหนังสือสัญญาเช่าไว้ต่อกันโดยโจทก์ไม่จำต้องนำสืบความข้อนี้อีก

บอกเลิกสัญญาเช่าถูกต้องตามสัญญาแล้ว ผู้เช่ามีหน้าที่ต้องส่งมอบทรัพย์สินที่เช่า ถ้าไม่ยอมส่งมอบ ก็เป็นผู้ยึดถือทรัพย์สินของเขาไว้โดยชอบ เป็นผู้ละเมิดสิทธิไม่ใช่ผู้เช่าต่อไป
บอกเลิกสัญญาเช่าก่อนใช้ พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าใน ภาวะคับขัน 2489 ผู้เช่าไม่ยอมออก จนใช้ พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าในภาวะคับขัน 2489 แล้ว ผู้เช่าก็ไม่ได้รับความคุ้มครองจาก พ.ร.บ.นี้ เพราะไม่ได้เป็นผู้เช่าแล้ว
พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าในภาวะคับขัน 2489 คุ้มครองแต่ฉะเพาะผู้เช่าในวันใช้ พ.ร.บ.นั้นเป็นต้นมา.

บอกเลิกสัญญาเช่าถูกต้องตามสัญญาแล้ว ผู้เช่ามีหน้าที่ต้องส่งมอบทรัพย์สินที่เช่า ถ้าไม่ยอมส่งมอบ ก็เป็นผู้ยึดถือทรัพย์สินของเขาไว้โดยไม่ชอบ เป็นผู้ละเมิดสิทธิไม่ใช่ผู้เช่าต่อไป
บอกเลิกสัญญาเช่าก่อนใช้พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าในภาวะคับขัน 2489 ผู้เช่าไม่ยอมออก จนใช้พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าในภาวะคับขัน 2489 แล้ว ผู้เช่าก็ไม่ได้รับความคุ้มครองจากพ.ร.บ.นี้เพราะไม่ได้เป็นผู้เช่าแล้ว
พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าในภาวะคับขัน 2489 คุ้มครองแต่เฉพาะผู้เช่าในวันใช้พ.ร.บ.นั้นเป็นต้นมา

การเช่าเคหะอันอยู่ในบังคับแห่ง พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าในภาวะคับขัน พ.ศ.2486 นั้น ถ้ามิได้ใช้อยู่อาศัยเป็นส่วนใหญ่แล้ว ย่อไม่ใช่เคหะตามความหมายแห่ง พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าในภาวะคับขัน(ฉบับที่ 2) 2488 ผู้ให้เช่าย่อมมีสิทธิบอกเลิกสัญญาเช่าภายในบังคับแห่ง ป.ม.แพ่งฯ ในระหว่างเวลาที่ใช้ พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าในภาวะคับขัน(ฉบับที่ 2) 2488 ได้
ในคดีที่คู่ความฎีกาในข้อ ก.ม. ถ้าศาลฎีกาเห็นว่า ศาลล่างทั้งสองยังมิได้พิจารณาวินิจฉัยข้อเท็จจริงอันเป็นสาระสำคัญในประเด็น ก็มีอำนาจให้ศาลชั้นต้นพิจารณาข้อเท็จจริงแล้วพิพากษาใหม่ตามรูปคดีได้.