คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
พ.ร.บ.สำรวจและห้ามกักกันข้าว พ.ศ.2489

จำเลยได้จ้างรถยนต์บรรทุกข้าวสารออกนอกเขตห้ามขนย้ายข้าวโดยไม่ได้รับอนุญาต เมื่อปรากฏว่าเจ้าของรถยนต์ไม่มีส่วนรู้เห็นในการกระทำผิดแล้ว ก็ต้องคืนรถยนต์ให้แก่เจ้าของรถยนต์ไป
จำเลยจ้างรถยนต์บรรทุกข้าวสารออกนอกเขตห้ามขนย้ายข้าว โดยเจ้าของรถได้ถามจำเลยว่ามีใบอนุญาตไหม จำเลยว่ามีแล้วเจ้าของรถจึงรับจ้างบรรทุกไป ดังนี้ ฟังได้ว่าเจ้าของรถมิได้กระทำผิดร่วมกับจำเลย

จำเลยได้จ้างรถยนตร์บันทุกข้าวสารออกนอกเขตต์ห้ามขนย้ายข้าวโดยไม่ได้รับอนุญาต เมื่อปรากฎว่าเจ้าของรถยนตร์ ไม่มีส่วนรู้เห็นในการกระทำผิดแล้ว ก็ต้องคืนรถยนตร์ให้แก่เจ้าของรถยนตร์ไป
จำเลยจ้างรถยนตร์บันทุกข้าวสารออกนอกเขตต์ห้ามขนย้ายข้าว โดยเจ้าของรถได้ถามจำเลยว่ามีใบอนุญาตไหม จำเลยว่ามีแล้ว เจ้าของรถจึงรับจ้างบันทุกไป ดั่งนี้ ฟังได้ว่า เจ้าของรถมิได้กระทำผิดร่วมกับจำเลย.

ประกาศในราชกิจจานุเบกษานั้น ตามนิตินัยไม่ใช่ว่าประกาศใดที่ออกในราชกิจจานุเบกษาแล้วจะต้องถือว่าเป็นกฎหมายอันรู้ถึงประชาชน ทั้งนี้ต้องแล้วแต่ว่าประกาศที่ออกแล้วนั้น จะได้รับการสนับสนุนให้มีผลใช้ได้ในกฎหมายเพียงใด
ประกาศของคณะกรรมการสำรวจและห้ามกักกันข้าว ซึ่งลงประกาศในราชกิจจานุเบกษานั้นเป็นประกาศธรรมดาไม่ใช่เป็นกฎหมายอันประชาชนจะพึงปฏิเสธไม่ได้ ฉะนั้น โจทก์ก็จะต้องนำสืบว่าจำเลยได้ทราบประกาศนั้นแล้ว เมื่อไม่ปรากฎว่าจำเลยได้ทราบก็จะเอาผิดลงโทษจำเลยไม่ได้.

ประกาศในราชกิจจานุเบกษานั้นตามนิตินัยมิใช่ว่าประกาศใดที่ออกในราชกิจจานุเบกษาแล้วจะต้องถือว่าเป็นกฎหมายอันรู้ถึงประชาชน ทั้งนี้ต้องแล้วแต่ว่าประกาศที่ออกแล้วนั้น จะได้รับการสนับสนุนให้มีผลใช้ได้ในกฎหมายเพียงใด
ประกาศของคณะกรรมการสำรวจและห้ามกักกันข้าว ซึ่งลงในราชกิจจานุเบกษานั้นเป็นประกาศธรรมดาไม่ใช่เป็นกฎหมายอันประชาชนจะพึงปฏิเสธไม่ได้ ฉะนั้น โจทก์ก็จะต้องนำสืบว่าจำเลยได้ทราบประกาศนั้นแล้ว เมื่อไม่ปรากฏว่าจำเลยได้ทราบก็จะเอาผิดลงโทษจำเลยไม่ได้

โจทก์ฟ้องหาว่าจำเลยสมคบกันขนย้ายข้าวโดยมิได้รับอนุญาตรายเดียวกัน และเป็นการกระทำผิดร่วมกันในกรณีอันหนึ่งอันเดียวกัน มิใช่เป็นเหตุส่วนตัวของแต่ละคน ศาลอุทธรณ์ย่อมมีอำนาจพิพากษาลดโทษปรับตลอดไปถึงจำเลยที่มิได้อุทธรณ์ด้วย เพราะเป็นเหตุอยู่ในส่วนลักษณะคดีตามความหมายใน ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 213

โจทก์ฟ้องหาว่าจำเลยสมคบกันขนย้ายข้าวโดยมิได้รับอนุญาตรายเดียวกัน และเป็นการกระทำผิดร่วมกันในกรณีอันหนึ่งอันเดียวกัน มิใช่เป็นเหตุส่วนตัวของแต่ละคน ศาลอุทธรณ์ย่อมมีอำนาจพิพากษาลดโทษปรับตลอดไปถึงจำเลยที่มิได้อุทธรณ์ด้วย เพราะเป็นเหตุอยู่ในส่วนลักษณะคดีตามความหมายใน ป.ม.วิ.อาญา มาตรา 213.

ความผิดฐานพยายามที่ได้บัญญัติไว้ในภาค 1 แห่งกฎหมายลักษณะอาญา ย่อมนำมาใช้ในพ.ร.บ.สำรวจและห้ามกักกันข้าวได้
ปรากฏตามคำพยานโจทก์ว่า จำเลยซื้อข้าวในอำเภอบางเลนเพียงเกวียนเดียว อีก 25 เกวียนจำเลยแสดงไม่ได้ว่าซื้อมาจากที่ใด แต่ปรากฏว่าเจ้าพนักงานจับข้าวทั้ง 26 เกวียนได้ในอำเภอบางเลน กำลังจะเอาออกนอกเขตอำเภอบางเลน การที่ศาลพิพากษาว่า จำเลยนำข้าว 26 เกวียนออกนอกเขต จึงไม่ใช่การวินิจฉัยคำพยานหลักฐานนอกสำนวน
จำเลยนำข้าวออกนอกเขตอีก 8 เส้นจะพ้นเขตอำเภอบางเลนถ้าหากเจ้าพนักงานไม่จับจำเลยได้เสียก่อน จำเลยก็นำข้าวออกไปได้สำเร็จการกระทำของจำเลยผ่านขั้นตระเตรียมการเข้าขั้นพยายามแล้ว

ความผิดฐานพยายามที่ได้บัญญัติไว้ในภาค 1 แห่ง ก.ม.ลักษณะอาญา ย่อมนำมาใช้ใน พ.ร.บ.สำรวจและห้ามกักกันข้าวได้
ปรากฎตามคำพะยานโจทก์ว่า จำเลยซื้อข้าวในอำเภอบางเลนเพียงเกวียนเดียว อีก 25 เกวียนจำเลยแสดงไม่ได้ว่าซื้อมาจากที่ใด แต่ปรากฎว่าเจ้าพนักงานจับข้าวทั้ง 26 เกวียนได้ในอำเภอบางเลน กำลังจะเอาออกนอกเขตต์อำเภอบางเลน การที่ศาลพิพากษาว่า จำเลยนำข้าว 26 เกวียนออกนอกเขตต์ จึงไม่ใช่การวินิจฉัยคำพะยานหลักฐานนอกสำนวน
จำเลยนำข้าวออกนอกเขตต์อีก 8 เส้นจะพ้นเขตต์อำเภอบางเลน ถ้าหากเจ้าพนักงานไม่จับจำเลยได้เสียก่อน จำเลยก็นำข้าวออกไปได้สำเร็จการกระทำของจำเลยผ่านคั่นตระเตรียมการเข้าคั่นพยายามแล้ว.

โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยฐานกักกันข้าวในเขตต์ห้ามกักกันข้าว ในระหว่างพิจารณาได้มี พระราชบัญญัติสำรวจและห้ามกักกันข้าว (ฉะบับที่ 2) 2489 ออกใช้ ซึ่งบัญญัติว่าผู้มีข้าวเกินปริมาณจะมีผิดต่อเมื่อไม่แจ้งปริมาณและสถานที่เก็บข้าวภายในระยะเวลาที่คณะกรรมการกำหนดซึ่งเป็นการแก้ไขกฎหมายฉะบับเดิมและเป็นคุณแก่จำเลย เมื่อการกระทำของจำเลยไม่มีผิดตาม ก.ม.ฉะบับหลัง ก็ลงโทษจำเลยไม่ได้ ตามกฎหมายลักษณะอาญามาตรา 8
(อ้างฎีกาที่ 621-622 / 2491)

จำเลยเจตนาพาข้าวสารออกนอกเขตต์ห้ามกักกันข้าว แต่ถูกจับเสียก่อนออกนอกเขตต์ ต้องมีความผิดฐานพยายามนำข้าวออกนอกเขตต์
การนำข้าวสารติดเรือไปเพื่อรับประทานในระหว่างทางนั้น ย่อมไม่มีผิดฐานนำข้าวออกนอกเขตต์ตาม พ.ร.บ.สำรวจและห้ามกักกันข้าว
เงินรางวัลในการจับกุมตาม พ.ร.บ.ให้บำเหน็จในการปราบปรามผู้กระทำความผิดนั้นบังคับให้จ่ายจากการขายของกลางหรือจากเงินค่าปรับที่ได้ชำระต่อศาล ศาลมีอำนาจสั่งจ่ายได้ หากระทบกระเทือนถึงจำเลยไม่
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้ลงโทษจำเลย แต่ไม่ได้ให้ริบข้าวของกลาง ศาลอุทธรณ์พิพากษายกฟ้อง โจทก์ฎีกาขอให้ลงโทษตามศาลชั้นต้น เมื่อศาลฎีกาพิพากษาลงโทษจำเลยจะริบของกลางด้วยไม่ได้เพราะเกินคำขอของโจทก์.