คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
พ.ร.บ.การค้าข้าว (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2489 ม. 10

ประกาศกำหนดการควบคุมการค้าข้าวมีข้อความว่า "ห้ามมิให้ยักย้ายหรือขนย้ายข้าวทุกชนิดตั้งแต่ 200 กิโลกรัมขึ้นไป ออกไปจากสถานที่เก็บภายในเขตควบคุม เว้นแต่ได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากพนักงานเจ้าหน้าที่จังหวัดสตูลหรือผู้รักษาการแทน....ฯ" นั้น กินความถึงการขนย้ายข้าวทุกชนิดตั้งแต่ 200 กิโลกรัมขึ้นไป ออกจากสถานที่เก็บภายในเขตควบคุมโดยไม่ได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากพนักงานเจ้าหน้าที่ ฯ

ประกาศกำหนดการควบคุมการค้าข้าวมีข้อความว่า 'ห้ามมิให้ยักย้ายหรือขนย้ายข้าวทุกชนิดตั้งแต่ 200 กิโลกรัมขึ้นไปออกไปจากสถานที่เก็บภายในเขตควบคุม เว้นแต่ได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากพนักงานเจ้าหน้าที่จังหวัดสตูลหรือผู้รักษาการแทนฯ.....' นั้น กินความถึงการขนย้ายข้าวทุกชนิดตั้งแต่ 200 กิโลกรัมขึ้นไป ออกจากสถานที่เก็บภายในเขตควบคุมโดยไม่ได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากพนักงานเจ้าหน้าที่ฯ

ประกาศที่ห้ามมิให้ผู้ประกอบการค้าข้าวประเภทขายปลีกขนย้ายหรือยักย้ายข้าวนั้น หมายถึงผู้ประกอบการค้าข้าวที่ต้องขออนุญาตเท่านั้น ไม่หมายถึงผู้จัดการหรือลูกจ้าง
การที่ภริยาเป็นผู้ได้รับอนุญาตประกอบการค้าข้าวประเภทขายปลีก แต่สามีได้ทำการขนย้ายหรือยักย้ายข้าว ดังนี้โจทก์จะฟ้องเอาผิดแก่สามีว่าได้ขนย้ายหรือยักย้ายข้าวในนามของภริยาผู้ได้รับอนุญาตมิได้

ประกาศที่ห้ามมิให้ผู้ประกอบการค้าข้าวประเภทขายปลีกขนย้ายหรือยักย้ายข้าวนั้น หมายถึงผู้ประกอบการค้าข้าว ฯ ที่ต้องขออนุญาตเท่านั้น ไม่หมายถึงผู้จัดการหรือลูกจ้าง
การที่ภริยาเป็นผู้ได้รับอนุญาตประกอบการค้าข้าวประเภทขายปลีก แต่สามีได้ทำการขนย้ายหรือยักย้ายข้าว ดังนี้ โจทก์จะฟ้องเอาผิดแก่สามีว่าได้ขนย้ายหรือยักย้ายข้าวในนามของภริยาผู้ได้รับอนุญาตมิได้.

ข้าวเปลือกที่มีไว้ในครอบครองไม่แจ้งปริมาณ ต้องริบทั้งหมด และตาม พ.ร.บ.การค้าข้าว มาตรา 8 ใช้บังคับทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นกสิกรหรือไม่ไม่เหมือนกับมาตรา 9 ซึ่งมีมาตรา 11 ยกเว้น ไว้สำหรับกสิกร

ข้าวเปลือกที่มีไว้ในครอบครองไม่แจ้งปริมาณ ต้องริบทั้งหมด และตาม พ.ร.บ.การค้าข้าวมาตรา 8 ใช้บังคับทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นกสิกรหรือไม่ ไม่เหมือนกับมาตรา 9 ซึ่งมีมาตรา 11 ยกเว้นไว้สำหรับกสิกร.

จำเลยมีข้าวไว้ในครอบครอง 6 เกวียนหลวงกับ 10 ถัง แต่จำเลยได้แจ้งปริมาณเพียง 3 เกวียนหลวง การที่จำเลยไม่แจ้งประมาณให้ครบถ้วน เช่นนี้ แสดงว่าจำเลยเจตนาปกปิดข้าวนอกจากที่แจ้งปริมาณและสถานที่เก็บไว้นั้น จำเลยย่อมมีผิดฐานไม่แจ้งปริมาณและสถานที่เก็บสำหรับข้าวอีก 3 เกวียนหลวงกับ 10 ถัง
พ.ร.บ.ให้บำเหน็จในการปราบปรามผู้กระทำความผิด พ.ศ.2489 มาตรา 5 บัญญัติให้ใช้บังคับแก่ความผิดซึ่งเกิดตามกฎหมายที่ระบุไว้ ส่วน พ.ร.บ.การค้าข้าวออกใช้ในภายหลัง และไม่มีบัญญัติให้นำ พ.ร.บ.ให้บำเหน็จในการปราบปรามผู้กระทำความผิดมาใช้บังคับแต่อย่างใด ฉะนั้นจะยกเอาการให้บำเหน็จตาม พ.ร.บ.ดังกล่าว มาใช้แก่ความผิดตาม พ.ร.บ.การค้าข้าว ย่อมไม่ได้

จำเลยได้รับอนุญาตให้ขนย้ายข้าวจากอำเภอพานทอง จังหวัดชลบุรีไปยังจังหวัดพระนครโดยยานพาหนะเรือบันทุกตามใบอนุญาต ๆ ให้ขนย้ายได้ภายใน 10 วัน ในวันที่ออกใบอนุญาตเวลาประมาณ 15 ถึง 16 น. ปลัดอำเภอได้ไปตรวจดูการขนย้ายจากโรงสีลงเรือกระแชงซึ่งจอดอยู่หน้าโรงสีเมื่อการขนถ้ายข้าวลงเรือเสร็จแล้ว ปลัดอำเภอได้ออกใบอนุญาตให้ขนย้ายข้าวได้ แต่น้ำในคลองแห้ง จึงยังออกเรือไม่ได้ จนเวลากลางคืนประมาณ 3.00 น. น้ำขึ้นเรือจึงออกได้ แล้วก็ถูกจับ ดังนี้ เมื่อปรากฎว่าการขนข้าวจากอำเภอพานทองไปยังกรุงเทพฯ จะต้องใช้เวลากลางวันและกลางคืน รวม 4 วัน 4 คืน หากจะเดินเรือฉะเพาะกลางวันจะต้องใช้เวลาถึง 15 -16 วัน ปลัดอำเภอผู้ออกใบอนุญาตก็ทราบเหตุนี้ ก่อนออกใบอนุญาตก็หาได้ห้ามปรามหรือตักเตือนมิให้เดินเรือในเวลากลางคืนไม่ และในใบอนุญาตก็หามีข้อความห้ามมิให้เดินเรือในเวลากลางคืนไม่ ตามเหตุผลจะชี้ขาดว่าจำเลยบังอาจฝ่าฝืนประกาศคำสั่งห้ามขนย้ายข้าวในเวลากลางคืนยังไม่ได้.

จำเลยได้รับอนุญาตให้ขนย้ายข้าวจากอำเภอพานทอง จังหวัดชลบุรีไปยังจังหวัดพระนครโดยยานพาหนะเรือบรรทุก ตามใบอนุญาตอนุญาตให้ขนย้ายได้ภายใน 10 วัน ในวันที่ออกใบอนุญาตเวลาประมาณ 15.00 ถึง 16.00 น. ปลัดอำเภอได้ไปตรวจดูการขนย้ายข้าวจากโรงสีลงเรือกระแซงซึ่งจอดอยู่หน้าโรงสีเมื่อการขนถ่ายข้าวลงเรือเสร็จแล้ว ปลัดอำเภอได้ออกใบอนุญาตให้ขนย้ายข้าวได้ แต่น้ำในคลองแห้ง จึงยังออกเรือไม่ได้จนเวลากลางคืนประมาณ 3.00 น. น้ำขึ้นเรือจึงออกได้ แล้วก็ถูกจับ ดังนี้ เมื่อปรากฏว่าการขนข้าวจากอำเภอพานทองไปยังกรุงเทพฯจะต้องใช้เวลากลางวันและกลางคืน รวม 4 วัน 4 คืน หากจะเดินเรือเฉพาะกลางวันจะต้องใช้เวลาถึง 15-16 วัน ปลัดอำเภอผู้ออกใบอนุญาตก็ทราบเหตุนี้ ก่อนออกใบอนุญาตก็หาได้ห้ามปรามหรือตักเตือนมิให้เดินเรือในเวลากลางคืนไม่ และในใบอนุญาตก็หามีข้อความห้ามมิให้เดินเรือในเวลากลางคืนไม่ ตามเหตุผลจะชี้ขาดว่าจำเลยบังอาจฝ่าฝืนประกาศคำสั่งห้ามขนย้ายข้าวในเวลากลางคืนยังไม่ได้

ความผิดฐานไม่แจ้งปริมาณสถานที่เก็บข้าวนั้น ฟ้องไม่จำเป็นต้องระบุว่าจำเลยเป็นผู้ค้าข้าวหรือไม่