คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
พ.ร.บ.ป้องกันการค้ากำไรเกินควร พ.ศ.2490 ม. 6

คณะกรรมการส่วนจังหวัดป้องกันการค้ากำไรเกินควรได้ประกาศระบุให้เนื้อสุกรเป็นสิ่งที่ควบคุมและประกาศห้ามมิให้จำหน่ายเนื้อสุกรเกินกว่าราคาที่กำหนดไว้ด้วย คณะกรรมการฯ จึงมีอำนาจประกาศห้ามมิให้ผู้ใดเคลื่อนย้ายสุกรมีชีวิตเข้าหรือออกนอกเขตอำเภอได้ ประกาศของคณะกรรมการฯ ดังกล่าวจึงเป็นประกาศที่ชอบด้วยกฎหมาย จำเลยฝ่าฝืนก็ต้องมีความผิด
สิ่งของที่จะพึงริบตามมาตรา 29 พระราชบัญญัติป้องกันการค้ากำไรเกินควรฯ จะต้องเป็นสิ่งของที่เกี่ยวกับการกระทำผิดในการค้ากำไรโดยตรงคือเป็นสิ่งของที่เกี่ยวกับการกระทำผิดตามมาตรา 18 เมื่อการกระทำผิดของจำเลยเป็นเพียงฝ่า ประกาศของคณะกรรมการฯ ตามมาตรา 17 สุกรของกลางจึงไม่ใช่เป็นของอันจะพึงริบ

เมื่อคณะกรรมการส่วนจังหวัดป้องกันการค้ากำไรเกินควรได้ระบุชื่อหรือประเภทสิ่งของและสั่งห้ามมิให้ค้ากำไรเกินควรแล้วคณะกรรมการจะต้องระบุเขตท้องที่ใดท้องที่หนึ่งหรือทั้งหมดเป็นท้องที่สั่งห้ามมิให้ค้ากำไรเกินควร เมื่อคณะกรรมการยังมิได้กำหนดให้ปรากฏชัดแล้วประกาศห้ามเคลื่อนย้ายโคกระบือมีชีวิตเข้าไปในเขตท้องที่ ที่จะสั่งห้ามจึงแสดงว่ามิได้ปฏิบัติการตามลำดับก่อนหลังดังกฎหมายกำหนดไว้ประกาศของคณะกรรมการในกรณีนี้จึงไม่ชอบด้วยกฎหมาย

เมื่อคณะกรรมการส่วนจังหวัดป้องกันการค้ากำไรเกินควรได้ระบุชื่อหรือประเภทสิ่งของและสั่งห้ามมิให้ค้ากำไรเกินควรแล้ว.คณะกรรมการจะต้องระบุเขตท้องที่ใดท้องที่หนึ่งหรือทั้งหมดเป็นท้องที่สั่งห้ามมิให้ค้ากำไรเกินควร. เมื่อคณะกรรมการยังมิได้กำหนดให้ปรากฏชัดแล้วประกาศห้ามเคลื่อนย้ายโคกระบือมีชีวิตเข้าไปในเขตท้องที่ ที่จะสั่งห้าม. จึงแสดงว่ามิได้ปฏิบัติการตามลำดับก่อนหลังดังกฎหมายกำหนดไว้. ประกาศของคณะกรรมการในกรณีนี้จึงไม่ชอบด้วยกฎหมาย.

เมื่อคณะกรรมการส่วนจังหวัดป้องกันการค้ากำไรเกินควรได้ระบุชื่อหรือประเภทสิ่งของและสั่งห้ามมิให้ค้ากำไรเกินควรแล้ว คณะกรรมการจะต้องระบุเขตท้องที่ใดท้องที่หนึ่งหรือทั้งหมดเป็นท้องที่สั่งห้ามมิให้ค้ากำไรเกินควร เมื่อคณะกรรมการยังมิได้กำหนดให้ปรากฏชัดแล้วประกาศห้ามเคลื่อนย้ายโคกระบือมีชีวิตเข้าไปเขตท้องที่ที่จะสั่งห้าม จึงแสดงว่ามิได้ปฏิบัติการตามลำดับก่อนหลังดังกฎหมายกำหนดไว้ ประกาศของคณะกรรมการในกรณีนี้จึงไม่ชอบด้วยกฎหมาย

มีประกาศตั้งกรรมการส่วนจังหวัดป้องกันการค้ากำไรเกินควร แต่มิได้วางระเบียบไว้ว่าให้ผู้ใดเป็นผู้แทนกรรมการเข้าประชุมได้ ดังนี้ ผู้แทนกรรมการเหล่านั้นจึงมิใช่เป็นกรรมการและเมื่อเป็นเช่นนั้น การประชุมที่มีกรรมการแท้ ๆ มาประชุมไม่ถึงครึ่งของจำนวนกรรมการทั้งหมดจึงไม่ครบองค์ประชุมตามกฏหมาย และมติของการประชุมครั้งนั้นจึงเสียไป ใช้บังคับไม่ได้ แม้ผู้แทนจะเป็นผู้มีอาวุโสที่จะทำการแทนในกิจการตามปกติได้ตามพ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการแผ่นดินและระเบียบราชการก็ดี ก็มิใช่เป็นกรรมการเพื่อปฏิบัติการตามพ.ร.บ.ป้องกันการค้ากำไรเกินควรอันเป็นกฏหมายพิเศษเฉพาะการ
ที่ประชุมกรรมการส่วนจังหวัดป้องกันการค้ากำไรเกินควรลงมติ เรื่องกำหนดราคาของเนื้อสุกร แต่มิได้มีการประชุมเรื่องให้ทำป้ายบอกราคาเนื้อสุกรด้วย ดังนี้ ประกาศคณะกรรมการฯ ที่ให้ผู้ขายเนื้อสุกรทำป้ายบอกราคา จึงเป็นการเกินไปจากมติดังกล่าว ซึ่งเป็นการมิชอบ.
(เทียบฎีกาที่ 634, 635/2492)

มีประกาศตั้งกรรมการส่วนจังหวัดป้องกันการค้ากำไรเกินควร แต่มิได้วางระเบียบไว้ว่าให้ผู้ใดเป็นผู้แทนกรรมการเข้าประชุมได้ ดังนี้ ผู้แทนกรรมการเหล่านั้นจึงมิใช่เป็นกรรมการ และเมื่อเป็นเช่นนั้น การประชุมที่มีกรรมการแท้ๆ มาประชุมไม่ถึงครึ่งของจำนวนกรรมการทั้งหมดจึงไม่ครบองค์ประชุมตามกฎหมาย และมติของการประชุมครั้งนั้นจึงเสียไป ใช้บังคับไม่ได้ แม้ผู้แทนจะเป็นผู้มีอาวุโสที่จะทำการแทนในกิจการตามปกติได้ตาม พระราชบัญญัติ ระเบียบบริหารราชการแผ่นดินและระเบียบราชการก็ดี ก็มิใช่เป็นกรรมการเพื่อปฏิบัติการตามพระราชบัญญัติป้องกันการค้ากำไรเกินควรอันเป็นกฎหมายพิเศษเฉพาะการ
ที่ประชุมกรรมการส่วนจังหวัดป้องกันการค้ากำไรเกินควรลงมติเรื่องกำหนดราคาของเนื้อสุกร แต่มิได้มีการประชุมเรื่องให้ทำป้ายบอกราคาเนื้อสุกรด้วย ดังนี้ ประกาศคณะกรรมการฯที่ให้ผู้ขายเนื้อสุกรทำป้ายบอกราคา จึงเป็นการเกินไปจากมติดังกล่าว ซึ่งเป็นการมิชอบ (เทียบฎีกาที่ 634,635/2492)

กรรมการป้องกันการค้ากำไรเกินควรที่ข้าหลวงประจำจังหวัดตั้งขึ้นตาม ม.6 แห่งกฎหมายนี้เป็นการตั้งเฉพาะตัวบุคคลที่ดำรงตำแหน่งนั้นๆถ้าบุคคลผู้ดำรงตำแหน่งคงอยู่ปฏิบัติหน้าที่ราชการแล้ว อำนาจของผู้แทนของบุคคลตามตำแหน่งนั้นๆ ที่จะเข้าประชุมเกี่ยวกับกิจการตามกฎหมาย นี้ หาเกิดขึ้นไม่
ม.8 แห่งกฎหมายนี้ให้อำนาจคณะกรรมการหลายประการ แต่ละประการไม่จำต้องใช้บังคับพร้อมกันทั้งหมดความเหมาะสมมีเพียงใด ก็เป็นเรื่องที่คณะกรรมการจะต้องมีมติให้ถูกต้องเป็นรายๆ ไป
ตาม ม.16 แห่งกฎหมายนี้ แม้คณะกรรมการจะได้มีมติกำหนดราคาสูงสุดไว้ก็ตาม แต่ก็ไม่บังคับว่า ผู้ขายจะขายต่ำกว่าราคานั้นไม่ได้เพียงบังคับว่าอย่าขายให้เกินราคาสูงสุดที่เจ้าหน้าที่กำหนด

คำว่า "สิ่งของ" ตามพ.ร.บ.ป้องกันการค้ากำไรเกินควร มิได้มุ่งหมายเฉพาะ"วัตถุ" ตามปทานุกรมเท่านั้น แต่หมายถึงวัตถุหรือสัตว์ ซึ่งอาจซื้อขายได้
โคของกลางที่จำเลยกระทำผิดฝ่าฝืนประกาศผิดพ.ร.บ.ป้องกันการค้ากำไรเกินควรนั้น หากเป็นของผู้อื่น ซึ่งมิได้กระทำผิดด้วยจะริบเสียไม่ได้ ต้องคืนให้เจ้าของ

คำว่า "สิ่งของ" ตาม พ.ร.บ.ป้องกันการค้ากำไรเกินควร มิได้มุ่งหมายฉะเพาะ "วัตถุ" ตามปทานุกรมเท่านั้นแต่หมายถึงวัตถุหรือสัตว์ ซึ่งอาจซื้อขายได้
โคของกลางที่จำเลยกระทำผิดฝ่าฝืนประกาศผิด พ.ร.บ.ป้องกันการค้ากำไรเกินควรนั้น หากเป็นของผู้อื่น ซึ่งมิได้กระทำผิดด้วยจะริบเสียไม่ได้ ต้องคืนให้เจ้าของ.