คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 391

ข้อความในสัญญาจะเช่ามีว่าถ้าผู้ให้เช่าส่งมอบห้องเช่าให้ผู้เช่าได้ก่อน กำหนดบ้างแล้วผู้เช่าจะชำระเงินกินเปล่าที่ค้างอีกครึ่งหนึ่งให้ ดังนี้ เมื่อผู้ให้เช่าได้จัดการส่งมอบห้องเช่าบางห้องให้ผู้เช่าอยู่ได้ก่อนกำหนดแล้ว ผู้เช่าก็ต้องชำระเงินกินเปล่าอีกครึ่งหนึ่งแก่ผู้ให้เช่าตามที่สัญญาไว้
ทำสัญญาให้เช่าเคหะโดยเรียกกินเปล่าโดยตอนเริ่มแรกเช่านั้น ไม่ใช่เป็นการเรียกเงินค่ากินเปล่าอันเป็นการพิ่มค่าเช่า จึงไม่ขัดกับ พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า 2488 มาตรา 10,11
ศาลชั้นต้นกะประเด็นให้สืบพยานเฉพาะประเด็นข้อเดียวจำเลยประสงค์จะสืบพยานในประเด็นข้ออื่น แต่ก็หาได้โต้แย้งคำสั่งศาลชั้นต้นไว้ตาม ป.วิ.แพ่งม.226 จำเลยจะมาโต้แย้งในชั้นอุทธรณ์หรือฎีกาไม่ได้ จะขอสืบพยานในข้อนี้ก็ไม่ได้

สัญญาซื้อขายที่ดิน ซึ่งในขณะทำสัญญา ผู้ขายยังไม่ได้สิทธิหรือกรรมสิทธิ์เด็ดขาดในที่ดินที่ขายนั้น จะจัดการโอนโดยมีการจดทะเบียนตามกฏหมายก็ยังไม่ได้นั้น ถือว่าเป็นเพียงสัญญาจะซื้อจะขายเท่านั้น
ทำสัญญาจะซื้อจะขายที่ดิน และผู้ขายมอบที่ดินให้ผู้ซื้อแล้ว แม้ยังไม่ได้โอนทะเบียน ผู้ขายก็ฟ้องเรียกที่ดินคืนไม่ได้ ในเมื่อยังไม่ได้มีการเลิกสัญญาต่อกัน

สัญญาซื้อขายที่ดิน ซึ่งในขณะทำสัญญา ผู้ขายยังไม่ได้สิทธิหรือกรรมสิทธิ์เด็ดขาดในที่ดินที่ขายนั้น จะจัดการโอนโดยมีการจดทะเบียนตามกฎหมายก็ยังไม่ได้นั้น ถือว่าเป็นเพียงสัญญาจะซื้อขายเท่านั้น
ทำสัญญาจะซื้อขายที่ดินและผู้ขายมอบที่ดินให้ผู้ซื้อแล้วแม้ยังไม่ได้โอนทะเบียน ผู้ขายก็ฟ้องเรียกที่ดินคืนไม่ได้ในเมื่อยังไม่ได้มีการเลิกสัญญาต่อกัน

พฤตติการณ์ที่แสดงว่าคู่สัญญาตกลงเลิกสัญญากันแล้วโจทก์ฟ้องขอให้ศาลบังคับให้จำเลยโอนที่ดิน ถ้าบังคับไม่ได้ก็ขอให้คืนเงินที่โจทก์ชำระไปแล้วกับค่าเสียหายอีกด้วยโดยอ้างว่าจำเลยกระทำผิดสัญญา ทางพิจารณาได้ความว่าโจทก์จำเลยได้ยินยอมเลิกสัญญากันแล้วดังนี้ ศาลพิพากษาให้จำเลยคืนเงินที่โจทก์ชำระไว้แล้ว ตามมาตรา 319 ได้ไม่เป็นการพิพากษาเกินคำขอ
สัญญาซื้อขายที่ดิน มีข้อตกลงว่าชำระราคาค่าที่ดินครบถ้วนแล้วจะไปทำโอนกันนั้น มีผลเป็นสัญญาจะซื้อขายเท่านั้น.

พฤติการณ์ที่แสดงว่าคู่สัญญาตกลงเลิกสัญญากันแล้ว
โจทก์ฟ้องขอให้ศาลบังคับให้จำเลยโอนที่ดิน ถ้าบังคับไม่ได้ก็ขอให้คืนเงินที่โจทก์ชำระไปแล้วกับค่าเสียหายอีกด้วยโดยอ้างว่าจำเลยกระทำผิดสัญญา ทางพิจารณาได้ความว่าโจทก์จำเลยได้ยินยอมเลิกสัญญากันแล้วดังนี้ ศาลพิพากษาให้จำเลยคืนเงินที่โจทก์ชำระไว้แล้วตามมาตรา 319 ได้ไม่เป็นการพิพากษาเกินคำขอ
สัญญาซื้อขายที่ดิน มีข้อตกลงว่าชำระราคาค่าที่ดินครบถ้วนแล้วจะไปทำโอนกันนั้น มีผลเป็นสัญญาจะซื้อขายเท่านั้น

ตามสัญญาอนุญาตให้จำหน่ายฝิ่น ยอมให้ข้าหลวงประจำจังหวัดซึ่งเป็นคู่สัญญาริบเงินประกันได้ในเมื่อผู้รับอนุญาตผิดสัญญา และผู้อนุญาตต่อสู้ว่าสั่งริบเงินนั้นแล้วอ้างสำเนาคำสั่งริบมาท้ายคำให้การด้วย ซึ่งฝ่ายโจทก์ซึ่งเป็นผู้ได้รับอนุญาตได้รับสำเนานี้แล้ว ดังนี้ เมื่อโจทก์เถียงว่ายังไม่ได้สั่งริบ ก็เป็นหน้าที่ของโจทก์ต้องนำสืบ

ตามสัญญาอนุญาตให้จำหน่ายฝิ่น ยอมให้ข้าหลวงประจำจังหวัดซึ่งเป็นคู่สัญญาริบเงินประกันได้ในเมื่อผู้รับอนุญาตผิดสัญญา และผู้อนุญาตต่อสู้ว่าสั่งริบเงินนั้นแล้วอ้างสำเนาคำสั่งริบมาท้ายคำให้การด้วย ซึ่งฝ่ายโจทก์ซึ่งเป็นผู้ได้รับอนุญาตได้รับสำเนานี้แล้ว ดังนี้ เมื่อโจทก์เถียงว่ายังไม่ได้สั่งริบ ก็เป็นหน้าที่ของโจทก์ต้องนำสืบ

โจทก์ถูกศาลบังคับในคดีก่อนให้คืนเงินค่าไพ่ให้จำเลยโดยศาลฟังข้อเท็จจริงว่า โจทก์เป็นผู้ขายไพ่ให้จำเลย ดังนี้ แม้โจทก์ในคดีนี้จะเบิกความว่า ไม่รู้ว่าไพ่รายที่กล่าวนี้เป็นของใคร ก็ไม่ทำให้จำเลยพ้นความรับผิดในการคืนหรือใช้ราคาไพ่

โจทก์ถูกศาลบังคับในคดีก่อนให้คืนเงินค่าไพ่ให้จำเลยโดยศาลฟังข้อเท็จจริงว่า โจทก์เป็นผู้ขายไพ่ให้จำเลย โจทก์จึงฟ้องจำเลยขอให้คืนไพ่ให้โจทก์ ดังนี้ แม้โจทก์ในคดีนี้จะเบิกความว่า ไม่รู้ว่าไพ่รายที่กล่าวนี้เป็นของใคร ก็ไม่ทำให้จำเลยพ้นความรับผิดในการคืนหรือใช้ราคาไพ่

เช่านา แล้วน้ำท่วม ทำนาไม่ได้ทำให้ผู้เช่าหลุดพ้นจากหน้าที่จะต้องชำระค่าเช่า
ผู้เช่านาผิดสัญญาไม่ชำระค่าเช่า และถูกเตือนแล้ว ก็ไม่ชำระ ผู้ให้เช่าบอกเลิกสัญญาเอานาคืนได้ ในกรณีเช่นนี้ผู้เช่าไม่มีสิทธิเรียกค่าเสียหาย
การตั้งตัวแทนไปทวงค่าเช่าหรือบอกเลิกสัญญาเช่านั้น ไม่ต้องทำเป็นหนังสือหรือต้องทำมีหลักฐานเป็นหนังสือ