คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 366

โจทก์ได้ทำสัญญาขายที่รายพิพาทให้ผู้อื่น ภายหลังเมื่อจำเลยบอกเลิกสัญญาจะขายที่รายพิพาทนี้จะถือว่าโจทก์ต้องเสียหายเพราะจำเลยผิดสัญญาไม่ได้ โจทก์ฟ้องเรียกเงินมัดจำ 200 บาทตามสัญญาคืนจำเลยต่อสู้ว่าโจทก์ไม่ได้วางเงินมัดจำเช่นนี้จำเลยนำพยานบุคคลมาสืบหักล้างได้

โจทได้ทำสัญญาขายที่รายพิพาทไห้ผู้อื่นพายหลัง เมื่อจำเลยบอกเลิกสัญญาจะขายที่รายพิพาทนี้จะถือว่าโจทต้องเสียหายเพราะจำเลยผิดสัญญาไม่ได้. โจทฟ้องเรียกเงินมัดจำ 200 บาทตามสัญญาคืน จำเลยต่อสู้ว่าโจทไม่ได้วางเงินมัดจำเช่นนี้จำเลยนำพยานบุคคลมาสืบหักล้างได้.

สัญญาเลิกหุ้นไม่จำต้องทำเป็นลายลักษณอักษรฟ้องว่าจำเลยทำสัญญาเลิกหุ้นส่วนกันแล้ว และนำสืบว่าภริยาโจทก์เป็นผู้ลงนามในสัญญาแทนและได้มีสัญญาอีกฉะบับหนึ่งท้าวความถึงสัญญาเลิกหุ้นส่วนเป็นทำนองให้สัตยาบัน เหล่านี้ไม่เป็นการสืบนอกฟ้อง และไม่จำต้องกล่าวข้อความเหล่านี้มาในฟ้อง

การวางมัดจำต่อกันแล้วเป็นแต่ข้อสันนิษฐานว่ามีสัญญาต่อกัน ไม่ใช่ให้ถือโดยเด็ดขาดว่ามีสัญญาต่อกันแล้ว
ในกรณีที่คู่กรณีตกลงจะทำสัญญาต่อกันเป็นหนังสือนั้นฤายังไม่ได้เซ็นสัญญาต่อกัน ก็สันนิษฐานว่ายังไม่สัญญาต่อกัน ในกรณีที่ตกลงซื้อขายกันโดยมีข้อสัญญาเป็นพิเศษเมื่อครบอายุสัญญา และในระหว่างเจรจาต่อสัญญากันใหม่ก็ยังมีการซื้อขายต่อกันอยู่นั้น ถือว่าซื้อขายกันโดยมิได้มีข้อสัญญาเป็นพิเศษ

จำเลยยื่นประมูลจะส่งไม้สักให้โจทก์ ๆ ได้ตกลงตามใบประมูลนั้นแล้ว แต่ในใบประมูลของจำเลยก็ดี ในคำสนองรับของโจทก์ก็ดี มีข้อความแสดงว่าโจทก์จำเลยยังจะต้องทำสัญญาซื้อขายกันตามธรรมเนียมอีกดังนี้ ตราบใดที่ยังมิได้ทำสัญญาซื้อขายกันจะเรียกว่าได้มีสัญญาซื้อขายระหว่างโจทก์กับจำเลยอันสมบูรณ์แล้วหาได้ไม่ "กรณีเป็นที่สงสัย" ตามความในมาตรา 366 หรือไม่นั้นเป็นข้อเท็จจริงเมื่อจำเลยทำคำให้การต่อสู้คดีบรรยายข้อความเข้าในบทกฏหมายมาตราใดแล้ว แม้มิได้อ้างบทมาตรานั้นมาด้วยก็ดี ศาลก็มีอำนาจหยิบยกเอามาตรานั้นขึ้นมาเป็นบทวินิจฉัยได้ไม่เป็นการผิดวิธีพิจารณา (ดูฏีกาที่ 931/2480)

พฤตติการณ์ที่ไม่ถือว่าได้มีสัญญาจ้างทำของเกิดขึ้นแล้วจำเลยยื่นประกวดราคารับเหมาก่อสร้าง ถึงแม้โจทก์จะตกลงสนองรับใบประกวดราคาของจำเลยแล้วก็ดีแต่เมื่อโจทก์จำเลยยังจะต้องทำสัญญาเป็นลายลักษณอักษณกันอีกชั้นหนึ่งดังนี้ จะถือว่าได้มีสัญญาจ้างทำของเกิดขึ้นระหว่างโจทก์จำเลยแล้วไม่ได้ จำเลยยื่นประกวดราคารับเหมาก่อสร้างตามคำเชื้อเชิญของโจทก์ แล้วจำเลยขอถอนใบประกวดราคาของตนเสียดังนี้ เมื่อโจทก์ตอบรับใบประกวดราคาของจำเลยในเวลาอันสมควรต้องถือว่าได้มีคำสนองรับใบประกวดของจำเลย และมีผลผูกพันจำเลยตามใบประกวดราคานั้น ผู้ประมูลสร้างไม่ยอมทำสัญญาก่อสร้าง ผู้จ้างจึงให้ประกวดราคาใหม่ดังนี้จำนวนเงินที่ผิดกันระหว่างการประมูลทั้งสองนั้นไม่ใช่ค่าเสียหายในการผิดสัญญาประมูล

เมื่อข้อตกลงซึ่งเปนสาระสำคัญแห่งสัญญายังเปนที่สงสัย ต้องนับว่าไม่มีสัญญาต่อกัน ชำระหนี้ไปโดยรู้อยู่แล้วว่าตนไม่มีความผูกพันจะต้องชำระหนี้ ดังนี้ตนหามีสิทธิได้รับเงินนั้นคืนไม่ วิธีพิจารณาแพ่งความสมัครใจปฏิบัติศาลบังคับให้ ถึงแม้ว่าอีกฝ่ายหนึ่งไม่มีสิทธิที่จะร้องขอให้ปฏิบัติ