คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 521

การโอนสิทธิครอบครองในที่ดินมือเปล่าที่มิใช่มีมาแต่ดั้งเดิม แต่เป็นที่ดินมือเปล่าที่ตกอยู่ภายใต้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ นั้น กระทำได้ด้วยการสละเจตนาครอบครองและส่งมอบทรัพย์ที่ครอบครองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1377,1378 หาขัดกับมาตรา 1299 วรรคแรกไม่ เพราะมาตรา 1299 ได้บัญญัติให้มาตรา 1299 วรรคแรกอยู่ในบังคับแห่งบทบัญญัติในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์หรือกฎหมายอื่น ฉะนั้น เมื่อมีมาตรา 1377,1378 บัญญัติไว้โดยเฉพาะ ก็ต้องเป็นไปตามนั้น แต่ถ้าผู้โอนและผู้รับโอนประสงค์จะทำการโอนโดยผลของนิติกรรม ไม่ใช่โดยสละและส่งมอบ ก็ต้องทำนิติกรรมให้ถูกแบบดังบัญญัติไว้ในมาตรา 1299 วรรคแรก นิติกรรมนั้นจึงจะสมบูรณ์ในอันที่จะโอนสิทธิครอบครองไปได้
บุตรเอาที่ดินมือเปล่าของบิดาไปแจ้งสิทธิครอบครอง บิดาร้องอำเภอ จึงตกลงทำสัญญาที่อำเภอว่าบิดายกที่ดินให้บุตร แต่บุตรต้องให้ข้าวเปลือกเป็นรายปี และค่าทำศพบิดา ดังนี้ถือว่าเป็นสัญญประนีประนอมยอมความซึ่งมีผลตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 852 มิใช่เป็นการให้โดยเสน่หาตามมาตรา 521 อีกทั้งเป็นการให้ที่มีภาระติดพันตามมาตรา 535 จึงถอนคืนการให้เพราะเหตุเนรคุณไม่ได้
(ประชุมใหญ่ ครั้งที่ 24-25/2504)

ยกที่ดินไม่มีหนังสือสำคัญมอบการครอบครองให้แล้ว ผู้รับย่อมได้สิทธิครอบครองโดยมิต้องทำหนังสือและจดทะเบียนการให้ เมื่อมีผู้บุกรุกรบกวน ผู้รับย่อมมีสิทธิฟ้องขับไล่ได้.

ยกที่ดินไม่มีหนังสือสำคัญมอบการครอบครองให้แล้วผู้รับย่อมได้สิทธิครอบครองโดยมิต้องทำหนังสือและจดทะเบียนการให้เมื่อมีผู้บุกรุกรบกวน ผู้รับย่อมมีสิทธิฟ้องขับไล่ได้

การที่เจ้ามรดกทำหนังสือยกทรัพย์ให้แก่โจทก์ พร้อมทั้งวางเงื่อนไขไม่ให้โอนทรัพย์และให้ใช้หนี้ให้เจ้ามรดกด้วย แต่มิได้กำหนดการเผื่อตายในเรื่องทรัพย์สิน หนังสือนี้ไม่ใช่หนังสือพินัยกรรม เป็นหนังสือยกให้อย่างธรรมดา

การที่เจ้ามรดกทำหนังสือยกทรัพย์ให้แก่โจทก์พร้อมทั้งวางเงื่อนไขไม่ให้โอนทรัพย์และให้ใช้หนี้ให้เจ้ามรดกด้วยแต่มิได้กำหนดการเผื่อตายในเรื่องทรัพย์สินหนังสือนี้ไม่ใช่หนังสือพินัยกรรมเป็นหนังสือยกให้อย่างธรรมดา

โจทก์ยกที่ดินพิพาทให้เทศบาลเพื่อเทศบาลจะได้จัดสร้างตลาด เมื่อไม่มีเงื่อนไขว่าเทศบาลจะต้องทำเป็นตลาดนานเท่าใด และหากเมื่อใดเทศบาลไม่ใช้เป็นตลาดแล้ว จะต้องคืนที่พิพาทให้โจทก์ เช่นนี้แล้ว ต่อมาเทศบาลก็ได้สร้างตลาดตรงที่พิพาทสิ้นเงินไปถึง 40,000 บาท นับว่าเทศบาลได้ปฏิบัติไปตามเงื่อนไขที่โจทก์ประสงค์แล้ว แม้ต่อมาเมื่อมีการเปลี่ยนตัวนายกเทศมนตรีใหม่ จึงมีการเปลี่ยนแปลงตลาดนี้เป็นโรงมหรสพไป โจทก์ก็ไม่มีเหตุที่จะอ้างเพื่อขอคืนที่ดินนี้ได้.

โจทก์ยกที่ดินพิพาทให้เทศบาลเพื่อเทศบาลจะได้จัดสร้างตลาด เมื่อไม่มีเงื่อนไขว่าเทศบาลจะต้องทำเป็นตลาดนานเท่าใด และหากเมื่อใดเทศบาลไม่ใช้เป็นตลาดแล้ว จะต้องคืนที่พิพาทให้โจทก์ เช่นนี้แล้ว ต่อมาเทศบาลก็ได้สร้างตลาดตรงที่พิพาทสิ้นเงินไปถึง 40,000 บาท นับว่าเทศบาลได้ปฏิบัติไปตามเงื่อนไขที่โจทก์ประสงค์แล้ว แม้ต่อมาเมื่อมีการเปลี่ยนตัวนายกเทศมนตรีใหม่ จึงมีการเปลี่ยนแปลงตลาดนี้เป็นโรงมหรสพไป โจทก์ก็ไม่มีเหตุที่จะอ้างเพื่อขอคืนที่ดินนี้ได้

จำเลยที่ 1 ให้เงินแก่โจทก์ซึ่งเป็นมารดาจำเลยที่ 2 ที่จะแต่งงาน เป็นค่าเรือนหอ โจทก์ยินยอมให้เอาเรือนพิพาทเป็นเรือนหอ เมื่อแต่งงานแล้วจำเลยทั้ง 2 ก็อยู่ในเรือนพิพาท ๆ เป็นสินเดิมของจำเลยที่ 1 เมื่อจำเลยต้องการจะย้ายที่อยู่ ได้จัดการย้ายเรือนพิพาทไป เช่นนี้ โจทก์จะมาเรียกให้จำเลยคืนเรือนไม่ได้.

จำเลยที่ 1 ให้เงินแก่โจทก์ซึ่งเป็นมารดาจำเลยที่ 2 ที่จะแต่งงาน เป็นค่าเรือนหอ โจทก์ยินยอมให้เอาเรือนพิพาทเป็นเรือนหอ เมื่อแต่งงานแล้วจำเลยทั้ง 2 ก็อยู่ในเรือนพิพาท เรือนพิพาทเป็นสินเดิมของจำเลยที่ 1เมื่อจำเลยต้องการจะย้ายที่อยู่ ได้จัดการย้ายเรือนพิพาทไป เช่นนี้ โจทก์จะมาเรียกให้จำเลยคืนเรือนไม่ได้

ผู้อำนวยการบริษัทจำกัดได้มีหนังสือแจ้งถึงพนักงานขายของของบริษัทว่าจะให้ค่านายหน้าแก่พนักงานซึ่งขายของได้ตามหลักเกณฑ์ที่ระบุไว้ในหนังสือเช่นนี้ ไม่ใช่เป็นสัญญาให้ตาม ป.พ.พ. ม.521 พนักงานย่อมอาศัยหนังสือนี้ฟ้องร้องบริษัทให้จ่ายค่านายหน้าขายของได้ ไม่ต้องรอให้มีการส่งมอบตาม ป.พ.พ. ม.523.