คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 538

การเช่าที่ดินมีกำหนดเวลากว่าสามปีขึ้นไป แต่มิได้จดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ แม้จะเป็นสัญญาต่างตอบแทนยิ่งกว่าสัญญาเช่าธรรมดา ซึ่งมีผลบังคับผู้ให้เช่าจะต้องให้เช่าตามกำหนดเวลาก็ตาม แต่เมื่อผู้รับโอนที่ดินจากผู้ให้เช่าไม่ยินยอมเข้าผูกพันในอันจะปฏิบัติตามสัญญาแทนผู้ให้เช่าเดิมแล้ว กำหนดเวลาตามสัญญาเช่าย่อมไม่มีผลผูกพันผู้รับโอนที่ดิน สัญญาคงมีผลบังคับตามกฎหมายเพียง 3 ปี เมื่อผู้รับโอนได้รับโอนที่ดินมาเมื่อล่วงเลยกำหนดเวลาดังกล่าวแล้วก็ชอบที่จะเลิกสัญญากับผู้เช่าได้
โจทก์ฟ้องเรียกค่าเช่าที่ค้างขอให้ขับไล่จำเลยและบริวารค่าเสียหายระหว่างที่ยังไม่ออกจากที่ดินที่เช่า ระหว่างคดีโจทก์ขายที่ดินที่เช่าไป ค่าเช่าที่ค้างและหน้าที่จะส่งคืนที่ดินที่เช่าเมื่อสัญญาเช่าเลิกกัน เป็นหนี้ตามสัญญาเช่า ไม่เกี่ยวกับกรรมสิทธิ์ที่ดินที่เช่า ส่วนค่าเสียหายแม้เป็นหนี้เกี่ยวกับกรรมสิทธิ์ที่ดินที่เช่าแต่โจทก์ย่อมมีสิทธิเรียกได้ตราบเท่าที่ที่ดินที่เช่ายังเป็นของโจทก์อยู่ ทั้งโจทก์มีหน้าที่ต้องส่งมอบที่ดินที่ขายนั้นให้แก่ผู้ซื้อด้วย การโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินที่เช่าภายหลังฟ้อง จึงไม่ทำให้สิทธิฟ้องคดีของโจทก์ที่ขอให้จำเลยปฏิบัติการชำระหนี้ดังกล่าวระงับไป

การที่จำเลยตกลงตัดฟันต้นไม้ซึ่งขึ้นอยู่รกและพื้นที่ไม่ราบเรียบ แล้วดำเนินการปลูกบ้านเพื่อเช่าอยู่อาศัย อันเห็นได้ชัดว่าเป็นไปเพื่อประโยชน์ของจำเลยฝ่ายเดียว ถือไม่ได้ว่าข้อตกลงดังกล่าวเป็น สัญญาต่างตอบแทนพิเศษยิ่งกว่าสัญญาธรรมดา และเมื่อสัญญา ดังกล่าวมิได้จดทะเบียนกับพนักงานเจ้าหน้าที่ จึงหามีผลผูกพันถึงโจทก์บุคคลภายนอกแต่ประการใดไม่

การที่จำเลยตกลงตัดฟันต้นไม้ซึ่งขึ้นอยู่รกและพื้นที่ไม่ราบเรียบ แล้วดำเนินการปลูกบ้านเพื่อเช่าอยู่อาศัย อันเห็นได้ชัดว่าเป็นไปเพื่อประโยชน์ของจำเลยฝ่ายเดียวถือไม่ได้ว่าข้อตกลงดังกล่าวเป็นสัญญาต่างตอบแทนพิเศษยิ่งกว่าสัญญาธรรมดา และเมื่อสัญญาดังกล่าวมิได้จดทะเบียนกับพนักงานเจ้าหน้าที่ จึงหามีผลผูกพันถึงโจทก์บุคคลภายนอกแต่ประการใดไม่

จำเลยเช่าตึกแถวพิพาทจากโจทก์ ท. ตัวแทนโจทก์ทำบันทึกเอกสารหมาย ล.1 มอบให้จำเลยมีข้อความว่าได้รับฝากเงินค่าต่อสัญญาหนึ่งหมื่นสองพันสองร้อยบาท ดังนี้ จำเลยนำสืบได้ว่า เหตุ ที่ต้องจ่ายเงินจำนวนนั้นให้โจทก์ก็เพราะโจทก์ต่อสัญญาเช่าให้อีก 3 ปี อันเป็นการนำสืบอธิบายข้อความในเอกสารให้ชัดเจน ไม่ต้องห้ามตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 94

จำเลยเช่าตึกแถวพิพาทจากโจทก์ ท. ตัวแทนโจทก์ทำบันทึกเอกสารหมาย ล.1 มอบให้จำเลยมีข้อความว่าได้รับฝากเงินค่าต่อสัญญาหนึ่งหมื่นสองพันสองร้อยบาท ดังนี้ จำเลยนำสืบได้ว่า เหตุที่ต้องจ่ายเงินจำนวนนั้นให้โจทก์ก็เพราะโจทก์ต่อสัญญาเช่าให้อีก 3 ปี อันเป็นการนำสืบอธิบายข้อความในเอกสารให้ชัดเจน ไม่ต้องห้ามตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 94

สัญญาต่างตอบแทนเป็นสัญญาที่ก่อให้เกิดเพียงบุคคลสิทธิ มีผลผูกพันเฉพาะคู่กรณีเท่านั้น คือผู้ที่เป็นคู่สัญญาเดิมกับจำเลย จะไปผูกพันโจทก์ซึ่งเป็นผู้รับโอนและมิได้ยินยอมปฏิบัติตามข้อตกลงนั้นด้วยหาได้ไม่ และเมื่อเจ้าของเดิมตกลงยอมให้จำเลยเช่าต่อไปอีก 5 ปีด้วยวาจา จำเลยก็จะอ้างประโยชน์ตามมาตรา 569 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ไม่ได้ โจทก์เป็นเจ้าของบ้านพิพาทย่อมฟ้องขับไล่จำเลยได้

โฉนดมีชื่อโจทก์ สันนิษฐานว่าโจทก์เป็นเจ้าของโจทก์อ้างว่าให้จำเลยเช่า จำเลยอ้างว่าครอบครองเป็นเจ้าของ โจทก์ออกโฉนดโดยไม่สุจริต จำเลยมีหน้าที่นำสืบจำเลยนำสืบไม่สม ศาลพิพากษาขับไล่จำเลยได้ การเช่าไม่มีเอกสารเป็นหลักฐาน ไม่ห้ามฟ้องขับไล่

การที่โจทก์จำเลยตกลงแลกบ้านกันอยู่ โดยจำเลยเข้าอยู่ในบ้านพิพาทซึ่งเป็นของโจทก์ และโจทก์เข้าอยู่ในบ้านที่จำเลยเช่าจากผู้มีชื่อ โดยจำเลยต้องจ่ายเงินค่าเช่าให้แก่ผู้มีชื่อเดือนละ 300 บาท. และต้องจ่ายเงินให้แก่โจทก์อีกเดือนละ 200 บาทนั้นเป็นข้อตกลงที่เป็นสัญญาเช่าทรัพย์ หาใช่เป็นสัญญาต่างตอบแทนประเภทอื่นไม่

การที่โจทก์จำเลยตกลงแลกบ้านกันอยู่ โดยจำเลยเข้าอยู่ในบ้านพิพาทซึ่งเป็นของโจทก์ และโจทก์เข้าอยู่ในบ้านที่จำเลยเช่าจากผู้มีชื่อ โดยจำเลยต้องจ่ายเงินค่าเช่าให้แก่ผู้มีชื่อเดือนละ 300 บาท และต้องจ่ายเงินให้แก่โจทก์อีกเดือนละ 200 บาทนั้น เป็นข้อตกลงที่เป็นสัญญาเช่าทรัพย์ หาใช่เป็นสัญญาต่างตอบแทนประเภทอื่นไม่

เดิมจำเลยเช่าที่ดินจากโจทก์มีกำหนดสิบปี ระหว่างอายุสัญญาจำเลยปลูกห้องแถวลงในที่ดินที่เช่าขายให้ผู้อื่นไปหลายราย ต่อมาเมื่อครบอายุสัญญาโจทก์จำเลยทำหนังสือสัญญาเช่ากันใหม่ต่อไปมีกำหนดสิบปี แต่ยังมิได้จดทะเบียนการเช่า เมื่อปรากฏว่าโจทก์รู้เห็นถึงการกระทำของจำเลยและรู้ถึงการที่มีผู้อื่นเข้าทำการค้าในสิ่งปลูกสร้างที่จำเลยได้ก่อสร้างขึ้นในที่ดินที่เช่าแล้วจึงได้ตกลงทำสัญญากัน แม้เหตุดังกล่าวจะมีผลเป็นการให้ผู้อื่นครอบครองใช้ประโยชน์หรือประกอบการค้าในที่ดินที่เช่าต่อมาก็ตาม โจทก์จะยกเหตุนี้มาเป็นข้ออ้างว่าจำเลยประพฤติผิดสัญญาหาได้ไม่
สัญญาเช่าที่ดินมีกำหนดเวลาสิบปี แต่ยังมิได้จดทะเบียนการเช่า จำเลยย่อมไม่มีอำนาจฟ้องขอให้บังคับโจทก์จดทะเบียนการเช่าดังกล่าวได้