คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 1745

ที่ดินมรดกตกได้แก่มารดาและบุตร เมื่อเจ้ามรดกตายแล้วทายาทก็เก็บค่าเช่าแบ่งกัน ต่อมาประมาณ 4 ปีมารดาโอนขายที่มรดกในนามของตนและแทนเด็กไปตามลำพัง ดังนี้ อัยการเป็นโจทก์ฟ้องแทนเด็กขอให้เพิกถอนสัญญาซื้อขายได้
การเพิกถอนสัญญาซื้อขายที่ดินซึ่งผู้ขายขายในนามของตนเองและขายแทน เมื่อมีการเพิกถอนสัญญาโดยขายแทนเด็กไม่ได้ ก็ต้องเพิกถอนทั้งหมด ส่วนผู้ขายจะต้องรับผิดชอบต่อผู้ซื้ออย่างไรก็คงมีอยู่ตามกฎหมาย
มารดาขายที่ดินแทนเด็กตามลำพังนั้นถ้าผู้ซื้อทราบอยู่แล้วว่าเด็กทั้งสองมีกรรมสิทธิ์ในทรัพย์นั้นด้วย ผู้ซื้อจะยกเอาความสุจริตขึ้นต่อสู้ไม่ได้ ฝ่ายเด็กก็ขอให้เพิกถอนสัญญานั้นได้

ที่ดินมฤดกตกได้แก่มารดาบุตร เมื่อเจ้ามฤดกตายแล้วทายาทก็เก็บค่าเช่าแบ่งกันต่อมาประมาณ 4 ปี มารดาโอนขายที่มฤดกในนามของตนและแทนเด็กไปตามลำพังดังนี้ อัยยการเป็นโจทก์ฟ้องแทนเด็กขอให้เพิกถอนสัญญาซื้อขายได้
การเพิกถอนสัญญาซื้อขายที่ดิน ซึ่งผู้ขายขายในนามของตนเองและขายแทน เมื่อมีการเพิกถอนสัญญาโดยขายแทนเด็กไม่ได้ ก็ต้องเพิกถอนทั้งหมดส่วนผู้ขายจะต้องรับผิดชอบต่อผู้ซื้ออย่างไรก็คงมีอยู่ตามกฎหมาย
มารดาขายที่ดินแทนเด็กตามลำพังนั้น ถ้าผู้ซื้อทราบอยู่แล้วว่าเด็กทั้งสองมีกรรมสิทธิในทรัพย์นั้นด้วย ผู้ซื้อจะยกเอาความสุจริตขึ้นต่อสู้ไม่ได้ ฝ่ายเด็กก็ขอให้เพิกถอนสัญญานั้นได้

ผู้รับมรดกตกลงโอนที่ดินมรดกให้แก่ผู้รับมรดกคนหนึ่งโดยผู้มีสิทธิรับมรดกบางคนมิได้ยินยอมด้วย ผู้ที่มิได้ยินยอมด้วยนั้นฟ้องขอแบ่งได้

ผู้รับมฤดกตกลงโอนที่ดินมฤดกให้แก่ผู้รับมฤดกคนหนึ่งโดยผู้มีสิทธิรับมฤดกบางคนมิได้ยินยอมด้วย ผู้ที่มิได้ยินยอมด้วยนั้นฟ้องขอแบ่งได้

ทายาทโดยธรรมซึ่งเป็นผู้รับมฤดกของผู้ตาย มีอำนาจฟ้องลูกหนี้ของเจ้ามฤดกได้ทันที โดยไม่ต้องร้องขอให้ศาลสั่งแสดงเกี่ยวกับสิทธิและอำนาจของทายาทก่อน
จดหมายของอาซึ่งอยู่บ้านเดียวกับบิดามารดาบอกว่าบิดามารดาตายแล้วส่งมาจากเมืองจีนในระหว่างสงครามและมีตราเจ้าพนักงานประทับบนซองซึ่งส่งมาทางไปรษณีย์ ศาลยอมรับฟังได้ว่าเป็นหลักฐานพอแสดงว่าบิดามารดาตายแล้ว

ฟ้องเรียกทรัพย์อ้างว่าเป็นทรัพย์ของตนเอง ทางพิจารณาได้ความว่าเป็นทรัพย์มรดกของบุตรโจทก์ ดังนี้ ศาลจะพิพากษาให้จำเลยส่งมอบทรัพย์ไม่ได้ โดยถือว่าเป็นการฟ้องนอกประเด็น

ฟ้องเรียกทรัพย์อ้างว่าเป็นทรัพย์ของตนเอง ทางพิจารณาได้ความว่าเป็นทรัพย์มฤดกของบุตรโจทก์ ดังนี้ ศาลจะพิพากษาให้จำเลยส่งมอบทรัพย์ไม่ได้ โดยถือว่าเป็นการฟ้องนอกประเด็น.

ในกรณีที่ผู้รับมฤดกคน 1 อ้างว่าทรัพย์มฤดกเป็นทรัพย์ส่วนตัวของตน ผู้จัดการย่อมมีอำนาจฟ้องขอให้แสดงว่าเป็นทรัพย์มฤดกให้ โดยถือว่ามีข้อโต้แย้งตามวิธีพิจารณาความแพ่ง ม.55
ศาลตัดสินว่า ถ้าโจทก์ซึ่งเป็นผู้จัดการมฤดกยังไม่ได้ขายหรือแบ่งปันก็ให้จำเลยออกจากที่พิพาทดังนี้ย่อมตัดสินได้ไม่ขัดต่อกฎหมาย
โจทก์ซึ่งเป็นผู้จัดการมฤดกเคยให้ถ้อยคำไว้ในบันทึกที่อำเภอว่าทรัพย์รายพิพาทเป็นของส่วนตัวจำเลยเมื่อมีคดีก็นำสืบได้ว่าทรัพย์นั้นเป็นของผู้ตายได้ ไม่เป็นการฝ่าฝืนวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 94 และไม่ผูกมัดศาลที่จะต้องฟังตามบรรทึกที่อำเภอ

ในกรณีที่ผู้รับมรดกคน หนึ่ง อ้างว่าทรัพย์มรดกเป็นทรัพย์ส่วนตัวของตน ผู้จัดการย่อมมีอำนาจฟ้องขอให้แสดงว่าเป็นทรัพย์มรดกได้ โดยถือว่ามีข้อโต้แย้งตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 55 ศาลตัดสินว่า ถ้าโจทก์ซึ่งเป็นผู้จัดการมรดกยังไม่ได้ขายหรือแบ่งปันมรดกก็ให้จำเลยซึ่งเป็นทายาทอยู่ในที่มรดกไปก่อน ถ้าโจทก์ขายหรือแบ่งปันก็ให้จำเลยออกจากที่พิพาท ดังนี้ย่อมตัดสินได้ไม่ขัดต่อกฎหมาย โจทก์ซึ่งเป็นผู้จัดการมรดกเคยให้ถ้อยคำไว้ในบันทึกที่อำเภอว่าทรัพย์รายพิพาทเป็นของส่วนตัวจำเลย เมื่อมีคดีก็นำสืบได้ว่าทรัพย์นั้นเป็นของผู้ตายได้ ไม่เป็นการฝ่าฝืนประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 94 และไม่ผูกมัดศาลที่จะต้องฟังตามบันทึกที่อำเภอ

ศาลพิพากษาให้แบ่งสินสมรส 3 ส่วน เป็นของโจทก์ 1 ส่วนของจำเลย 2 ส่วน ถ้าแบ่งไม่ตกลง ก็ให้ประมูลหรือขายทอดตลาดดังนี้จำเลยจะขอส่ง 1 ใน 3 ของราคาทรัพย์ที่โจทก์ตีราคามาในฟ้องไม่ได้ในเมื่อโจทก์ไม่ยอมจะต้องส่งทรัพย์มาประมูลหรือขายทอดตลาด
ศาลพิพากษาให้แบ่งสินสมรสและว่าไม่ให้เกินคำขอนั้นหมายความว่าไม่ให้เกินคำขอท้ายฟ้องโดยจะคิดหักราคาทรัพย์รายที่ศาลยกฟ้องมาหักจากคำขอท้ายฟ้องไม่ได้
คดีฟ้องแบ่งมรดกหรือสินสมรสนั้นเป็นการกล่าวอ้างสิทธิในตัวทรัพย์และขอแบ่งตามสิทธินั้นๆ แต่โจทก์จำต้องตีราคาทรัพย์เพื่อคำนวณค่าธรรมเนียม