คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.วิ.พ. ม. 226

เมื่อโจทก์ขอถอนฟ้องจำเลยไม่ขัดข้อง ศาลชั้นต้นยังไม่ได้สั่งอย่างไร โจทก์ก็ขอดำเนินคดีกับจำเลยต่อไป ศาลสั่งอนุญาต ประการหนึ่งและเมื่อโจทก์อีกคนหนึ่งทราบนัดแล้วไม่มาศาล แต่ศาลสั่งให้ดำเนินการพิจารณาต่อไป อีกประการหนึ่ง ต่างก็เป็นคำสั่งระหว่างพิจารณา เมื่อคู่ความไม่เห็นด้วย และประสงค์จะอุทธรณ์ฎีกา จะต้องโต้แย้งไว้ตาม ป.วิ.แพ่ง ม. 226 มิฉะนั้น จะอุทธรณ์ฎีกาคัดค้านไม่ได้

เมื่อโจทก์ขอถอนฟ้องจำเลยไม่ขัดข้องศาลชั้นต้นยังไม่ได้สั่งอย่างไร โจทก์ก็ขอดำเนินคดีกับจำเลยต่อไปศาลสั่งอนุญาตประการหนึ่งและเมื่อโจทก์อีกคนหนึ่งทราบนัดแล้วไม่มาศาลแต่ศาลสั่งให้ดำเนินการพิจารณาต่อไป.อีกประการหนึ่งต่างก็เป็นคำสั่งระหว่างพิจารณาเมื่อคู่ความไม่เห็นด้วย และประสงค์จะอุทธรณ์ฎีกา จะต้องโต้แย้งไว้ตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 226 มิฉะนั้นจะอุทธรณ์ฎีกาคัดค้านไม่ได้

แม้คู่ความจะได้ตกลงท้าพิศูจน์ลายพิมพ์นิ้วมือโดยถือเป็นแพ้ชนะคดีแล้วศาลสั่งให้สืบให้สืบพยานเนื่องโจทก์แถลงขัดข้องและจำเลยก็มิได้โต้แย้งจนได้กะประเด็นหน้าที่นำสืบและสืบพยานทั้งสองฝ่ายเสร็จสิ้นและพิพากษาชี้ขาดไปแล้วดังนี้ จำเลยไม่มีสิทธิจะยกขึ้นเป็นข้ออุทธรณ์ฎีกา

แม้คู่ความจะได้ตกลงท้าพิสูจน์ลายพิมพ์นิ้วมือโดยถือเป็นข้อแพ้ชนะคดีแล้ว ศาลสั่งให้สืบพยานเนื่องจากโจทก์แถลงขัดข้องและจำเลยก็มิได้โต้แย้งจนได้กะประเด็นหน้าที่นำสืบและสืบพยานทั้งสองฝ่ายเสร็จสิ้นและพิพากษาชี้ขาดไปแล้วดังนี้ จำเลยไม่มีสิทธิจะยกขึ้นเป็นข้ออุทธรณ์ฎีกา

จำเลยมิได้ระบุพยานตาม ป.วิ.แพ่ง ม.88 วรรค 1 โดยอ้างว่าเพิ่งไปหาทนายว่าต่างและขอระบุพยานในวันสืบพยาน ศาลสั่งว่าไม่มีเหตุสมควร ไม่อนุญาตตาม ม.88 วรรค 3 เมื่อจำเลยมิได้โต้แย้งคำสั่งนั้นตาม ป.วิ.แพ่ง ม.226 แต่ประการใด ดังนี้ จะอุทธรณ์ฎีกาคำสั่งนั้นไม่ได้

จำเลยยื่นคำให้การเพิ่มเติมยกข้อต่อสู้เรื่องอายุความศาลชั้นต้นสั่งไม่อนุญาตแม้ศาลจะให้จำเลยชนะคดีโดยอาศัยเหตุอื่น แต่ต่อมาชั้นอุทธรณ์จำเลยมิได้ยกเรื่องอายุความขึ้นต่อสู้เช่นนี้ถือว่าจำเลยไม่ติดใจในปัญหาเรื่องอายุความต่อไปแล้วไม่มีประเด็นที่ศาลฎีกาจะต้องวินิจฉัย
เรื่องอายุความในคดีแพ่งศาลจะอ้างขึ้นเองโดยคู่ความมิได้ยกขึ้นต่อสู้ไม่ได้แม้ในคดีก่อนศาลจะเคยวินิจฉัยว่าคู่ความมีสิทธิที่จะฟ้องร้องได้ภายในอายุความ ก็มิได้หมายความว่าศาลจะยกเรื่องอายุความขึ้นวินิจฉัยได้เอง

จำเลยยื่นคำให้การเพิ่มเติมยกข้อต่อสู้เรื่องอายุความศาลชั้นต้นสั่งไม่อนุญาต แม้ศาลจะให้จำเลยชนะคดีโดยอาศัยเหตุอื่น แต่ต่อมาชั้นอุทธรณ์จำเลยมิได้ยกเรื่องอายุความขึ้นตต่อสู้เช่นนี้ ถือว่าจำเลยไม่ติดใจในปัญหาเรื่องอายุความต่อไปแล้ว ไม่มีประเด็นที่ศาลฎีกาจะต้องวินิจฉัย
เรื่องอายุความในคดีแพ่งศาลจะอ้างขึ้นเองโดยคู่ความมิได้ยกขึ้นต่อสู้ไม่ได้ แม้ในคดีก่อนศาลจะเคยวินิจฉัยว่าคู่ความมีสิทธิที่จะฟ้องร้องได้ภายในอายุความก็มิได้หมายความว่าศาลจะยกเรื่องอายุความขึ้นวินิจฉัยได้เอง

ศาลสั่งงดสืบพยานแล้ว พิพากษาคดีไปเลย ดังนี้ แม้คู่ความจะไม่ได้คัดค้านคำสั่งที่ให้งดสืบพยานไว้ก็ยังมีสิทธิอุทธรณ์ในข้องดสืบพยานได้

ศาลสั่งงดสืบพยานแล้ว พิพากษาคดีไปเลย ดังนี้ แม้คู่ความจะไม่ได้คัดค้านคำสั่งที่ให้งดสืบพยานไว้ ก็ยังมีสิทธิอุทธรณ์ในข้องดสืบพยานได้

ศาลชั้นต้นสั่งไม่รับบัญชีระบุพยาน โดยเห็นว่าไม่ได้ยื่นก่อนกำหนดวันสืบพยาน 3 วันฝ่ายนั้นจึงยื่นคำร้องแสดงเหตุผลต่างๆ ขอให้ศาลสั่งรับบัญชีพยานเพื่อสืบพยานของตนต่อไปนั้นถือได้ว่าเป็นการโต้แย้งคำสั่งตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 226(2) แล้ว
จำเลยยื่นบัญชีระบุพยานช้าไปเพียงวันเดียว โดยมิได้จงใจฝ่าฝืน แต่เป็นเรื่องรู้เท่าไม่ถึงการเพียงเท่านี้จะปรับลงโทษถึงกับไม่ยอมให้จำเลยมีโอกาสสืบพยานที่เดียว เป็นการรุนแรงไปเมื่อโจทก์ไม่เสียเปรียบก็พอถือได้ว่ากรณีมีเหตุสมควรเพื่อความยุติธรรมที่จะรับฟังพยานหลักฐานจำเลยได้ตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 87(2)
แม้จำเลยจะอุทธรณ์คัดค้านในข้อกฎหมายเพียงว่า การยื่นบัญชีระบุพยานของจำเลย ไม่ผิดต่อกฎหมายเท่านั้นและแม้ศาลอุทธรณ์จะวินิจฉัยว่าการยื่นบัญชีระบุพยานของจำเลยยังไม่ถูกต้องตามกฎหมายก็ดี เมื่อศาลอุทธรณ์เห็นกรณีมีเหตุสมควรเพื่อความยุติธรรมแล้วศาลอุทธรณ์ก็ย่อมมีอำนาจยกเหตุสมควรเพื่อความยุติธรรมที่จะรับฟังพยานหลักฐานของจำเลยได้ตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 87(2) ไม่ถือว่าเป็นการเกินคำขอ