คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.วิ.พ. ม. 179

ผู้กู้เอาข้าวชำระหนี้แทนเงินกู้และดอกเบี้ยไปตามที่ตกลงกับผู้ไห้กู้แล้ว พายหลังผู้ไห้กู้ฟ้องเรียกต้นเงินและดอกเบี้ยและชนะคดีแล้ว ผู้กู้จะฟ้องเรียกข้าวคืนถานลาภมิควนได้ไม่ได้แต่เรียกข้าวและค่าเสียหายได้ไนถานที่ผู้ไห้กู้ทำผิดนิติกัม
ไนคดีแพ่งคู่ความไม่จำเปนต้องอ้างตัวบทกดหมายไนฟ้องหรือไนดีกาเพียงแต่กล่าวถึงข้อเท็จจริงอันเปนปัญหาชัดเจนก็พอแล้ว ส่วนตัวบทกดหมายนั้นเปนหน้าที่ของสาลจะยกขึ้นปรับแก่คติ
คดีที่ดีกาได้เฉพาะข้อกดหมายนั้นถ้าสาลล่างยังมิได้ชี้ขาดข้อเท็จจริงอันเปนข้อสำคันมา สาลดีกาย้อนสำนวนไปไห้วินิจฉัยแล้วพิพากสาไหม่

การที่โจทก์ฟ้องว่าทรัพย์มรดกอยู่ในความปกครองยึดถือของจำเลย. จำเลยไม่ยอมแสดงบัญชี. โจทก์ไม่ทราบรายละเอียด.แต่โจทก์ประมาณราคาทรัพย์และโจทก์ขอให้จำเลยแสดงบัญชีทรัพย์มรดกดังนี้ ไม่เป็นฟ้องเคลือบคลุม. คำร้องขอเพิ่มเติมฟ้องที่แสดงบัญชีทรัพย์ที่โจทก์ยื่นภายหลังจำเลยให้การแล้วเป็นแต่เพียงการแสดงทรัพย์ซึ่งเบื้องต้นโจทก์ไม่รู้ให้ปรากฏขึ้นเท่านั้น. ไม่เป็นการฝ่าฝืนต่อกฎหมายประการใด.

การที่โจทฟ้องว่าทรัพย์มรดกหยู่ไนความปกครองยึดถือของจำเลย ๆ ไม่ยอมสแดงบัญชีโจทไม่ซาบรายลเอียด แต่โจทประมานราคาทรัพย์และโจทขอไห้จำเลยสแดงบัญชีทรัพย์มรดกดังนี้ ไม่เปนฟ้องเคลือบคลุม , คำร้องขอเพิ่มเติมฟ้องที่สแดงบัญชีทรัพย์ที่โจทยื่นพายหลังจำเลยไห้การแล้วเปนแต่เพียงการสแดงทรัพย์ซึ่งเบื้องต้นโจทไม่รู้ไห้ปรากตขึ้นเท่านั้น ไม่เปนการฝ่าฝืนต่อกดหมายประการได

โจทฟ้องขอไห้จำเลยคืนสินเดิมสินบริคนห์ไห้แก่โจท แต่ไนคำฟ้องมิได้สแดงไห้ชัดว่า สินเดิมคืออะไรราคาชนิดไหนเท่าไดและสินบริคนห์ก็มิได้สแดงว่าเปนอะไรบ้างราคาเท่าไดเช่นนี้ ถือว่าเปนคำฟ้องที่ไม่สแดงสภาพแห่งข้อหาไห้ชัดแจ้ง ม.172 โจทยื่นบัญชีรายละเอียด แต่ได้ยื่นเมื่อสืบพยานโจท บัญชีรายละเอียดนั้นย่อมไม่เปนส่วนหนึ่งของฟ้องตามกดหมาย

โจทก์ฟ้องขอให้จำเลยคืนสินเดิมสินบริคณห์ให้แก่โจทก์.แต่ในคำฟ้องมิได้แสดงให้ชัดว่า สินเดิมคืออะไร ราคาชนิดไหน เท่าใด. และสินบริคณห์ก็มิได้แสดงว่าเป็นอะไรบ้างราคาเท่าใด. เช่นนี้ ถือว่าเป็นคำฟ้องที่ไม่แสดงสภาพแห่งข้อหาให้ชัดแจ้งตาม มาตรา 172. โจทก์ยื่นบัญชีรายละเอียดสินเดิม แต่ได้ยื่นเมื่อสืบพยานโจทก์. บัญชีรายละเอียดนั้นย่อมไม่เป็นส่วนหนึ่งของฟ้องตามกฎหมาย.

การแก้ไขคำฟ้อง ถ้าไม่ไช่คดีที่เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน ต้องขอก่อนวันนัดชี้สองสถาน. ได้เคยมีการแบ่งทรัพย์กันมาแล้ว แต่โจทมิได้นำทรัพย์รายพิพาทมาแบ่งด้วย แม้โจทจะรับว่าไม่มีฝ่ายไดมาเรียกร้อง และโจทปกครองเพื่อทายาทก็ตาม กรณีเช่นนี้ต้องถือว่า โจทแกล้งปิดบังมรดกไว้เพื่อตน. เมื่อโจทถูกกำจัดมิไห้รับมรดกจำเลยก็ยกขึ้นต่อสู้ไนคำไห้การได้ไม่ต้องฟ้องแย้ง.

การแก้ไขคำฟ้อง. ถ้าไม่ใช่คดีที่เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน ต้องขอก่อนวันนัดชี้สองสถาน. ได้เคยมีการแบ่งทรัพย์กันมาแล้ว. แต่โจทก์มิได้นำทรัพย์รายพิพาทมาแบ่งด้วย. แม้โจทก์จะรับว่าไม่มีฝ่ายใดมาเรียกร้องและโจทก์ปกครองเพื่อทายาทก็ตาม. กรณีเช่นนี้ต้องถือว่า โจทก์แกล้งปิดบังมรดกไว้เพื่อตน. เมื่อโจทก์ถูกกำจัดมิให้รับมรดกจำเลยก็ยกขึ้นต่อสู้ในคำให้การได้ไม่ต้องฟ้องแย้ง.

การที่ศาลจดรายงานพิจารณาเกี่ยวกับทำให้ฟ้องชัดเจนขึ้นนั้น ไม่ใช่เป็นการแก้ไขฟ้อง

การที่ศาลจดรายงานพิจารณาเกี่ยวกับทำให้ฟ้องชัดเจนขึ้นนั้น ไม่ใช่เป็นการแก้ไขฟ้อง

พฤตติการณ์ที่ศาลควรอนุญาตให้จำเลยแก้ไขเพิ่มเติมคำให้การ
จำเลยอ้างเอกสารซึ่งอยู่ที่โจทก์ เมื่อโจทก์มีเอกสารอยู่แต่ไม่ยอมส่งกฎหมายให้ถือว่าโจทก์รับข้อเท็จจริงที่จำเลยอ้างจากเอกสารนั้น (คดีที่ฟ้องกล่าวหากันในมูลกรณีหนี้ที่ไม่อาจแบ่งแยกได้ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้มีผลเนื่องไปถึงจำเลยที่มิได้อุทธรณ์ด้วยได้ ไม่มีประเด็น แต่ย่อไว้เพื่อเตือนใจ)