คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 213

ศาลพิพากษาให้จำเลยคืนเรือนให้แก่โจทก์ จำเลยจะขอใช้ราคาแทนไม่ได้ในเมื่อยังมีเรือนอยู่ ศาลพิพากษาให้จำเลยคืนเรือนแล้ว ในชั้นบังคับจำเลยจะอ้างว่าเครื่องอุปกรณ์ปลูกเรือนเป็นของจำเลยไม่ได้ การอุทธรณ์แลฎีกาการบังคับคดีต้องเสียค่าขึ้นศาลและค่าคำบังคับ

ตกลงทำสัญญาซื้อขายกระสอบป่านต่อกันได้พูดถึงจำนวนราคาและว่าผู้ซื้อจะต้องเสียค่าภาษีและค่าขนส่งต่างหาก แต่มิได้ระบุว่ากระสอบนั้นจะเป็นกระสอบที่สั่งซื้อจากต่างประเทศ ดังนี้ ฝ่ายผู้ขายจะยกเอาเหตุที่เกิดสงครามมหาอาเซียว่าเป็นเหตุพ้นวิสัยที่สั่งกระสอบจากต่างประเทศไม่ได้มาเป็นข้อแก้ตัวให้พ้นความรับผิดฐานผิดสัญญาไม่ได้ ผิดสัญญาขายกระสอบแล้วผู้ซื้อก็ได้ซื้อกระสอบจากที่อื่นเรื่อยๆ มาดังนี้ จะขอให้ส่งมอบกระสอบตามสัญญาไม่ได้ได้แต่ได้รับค่าเสียหาย การกำหนดค่าเสียหายฐานผิดสัญญาซื้อขายนั้น คำนวณราคาที่ต่างกันระหว่างราคาตามสัญญากับราคาในวันผิดสัญญาหรือในวันที่ใกล้กับวันผิดสัญญา

กรณีผิดสัญญา โดยปกติศาลย่อมบังคับให้ปฏิบัติตามสัญญา แต่เมื่อมีพฤตติการณ์พิเศษ เช่นจะเป็นการเสียหายแก่บุคคลภายนอกมากมาย ศาลจะให้ใช้ค่าเสียหายแทนก็ได้

กฎหมายให้อำนาจกรมการอำเภอยึดและขายที่นาเพื่อเอาเงินชำระอากรค่านาตาม ม.13 นั้น หมายความรวมทั้งการให้อำนาจทำนิติกรรมการโอนกรรมสิทธิ์ให้ผู้ซื้อด้วย ในกรณีเช่นนี้จะบังคับเจ้าของนาไปทำการโอนไม่ได้.

บุคคลสองคนทำสัญญาจะซื้อที่ดินแปลงเดียวกันและต่างฟ้องคดีของให้ผู้ขายโอนที่ดินให้แก่ตน แม้ผู้ทำสัญญาทีหลังจะฟ้องคดีก่อน ศาลก็สั่งงดรอคดีไว้ และพิพากษาให้โอนที่ดินแก่ผู้ทำสัญญาก่อนได้
อ้างฎีกาที่ 641/2470

โจทก์จำเลยทำสัญญากันว่าจำเลยยอมโอนที่เหมืองแร่ของตนให้โจทก์ราคา 8000 บาท ในวันทำสัญญานั้นโจทก์จ่ายเงินให้จำเลย 1000 บาทที่เหลือจะชำระให้เสร็จใน พ.ศ.2483 และจำเลยจะโอนประทานบัตร์เหมืองแร่ให้โจทก์ในกำหนดนั้นด้วยในระหว่างไม่ได้โอนประทานบัตร์กันนี้จำเลยจะทำหนังสือมอบอำนาจให้โจทก์เข้าทำเหมืองแร่ไปพลางก่อนดังนี้ สัญญาระหว่างโจทก์จำเลยเป็นสัญญาซื้อขายเด็ดขายกรรมสิทธิในเหมืองตกเป็นของโจทก์แล้ว และการมอบอำนาจของจำเลยก็หาเป็นเงื่อนไขของสัญญาไม่ แต่เป็นผลที่จำเลยจะต้องปฏิบัติตามข้อสัญญานั้นประทานบัตร์เหมืองแร่เป็นเพียงใบอนุญาตที่รัฐบาลออกให้แก่ผู้ทำเหมืองแร่เท่านั้น หาใช่ทรัพย์สินที่ซื้อขายกันได้ไม่

คำพิพากษาบังคับการที่ศาลพิพากษาให้จำเลยไปจัดการขอโอนประทานบัตร์ให้โจทก์นั้นไม่เป็นการขัดต่อพระราชบัญญัติเหมืองแร่ ป.พ.พ.ม.118-194-213-237 ในกรณีที่ลูกหนี้ โอนทรัพย์ให้แก่คนที่ 3 ซึ่งเจ้าหนี้ขอเพิกถอนได้นั้นเจ้าหนี้จะขอให้บังคับคนที่ 3 โอนทรัพย์นั้นให้ตนโดยตรงพร้อมกับฟ้องขอเพิกถอนการถอนได้หรือไม่ หมายเหตุ คำพิพากษาห้ามวินิจฉัยถึงปัญหานี้ วินิจฉัยฉะเพาะข้อฎีกาเท่านั้น

เจ้าของร่วมคนหนึ่งไปทำสัญญาจะขายที่ซึ่งมีชื่อผู้อื่นเป็นเจ้าของอยู่ด้วย ศาลบังคับให้ขายไม่ได้ เทียบฎีกาที่ 336/71

สัญญาใดซึ่งไม่เปิดช่องให้ศาลบังคับตามสัญญาได้แล้ว ศาลจะให้แต่ค่าเสียหายเท่านั้น