คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.วิ.อ. ม. 119

ศาลมณฑลทหารบกที่6(ศาลจังหวัดกาฬสินธุ์) ออกหมายขังจำเลย ไว้ในระหว่างสอบสวน คำร้องของนายประกันขอให้ปล่อยจำเลย ชั่วคราวก็ดี สัญญาประกันก็ดี ระบุชื่อศาลว่าศาลมณฑลทหารบกที่6(ศาลจังหวัดกาฬสินธุ์) แม้ลายมือชื่อที่ลงไว้ท้ายคำสั่งศาลต่อท้ายสัญญาประกันจะระบุว่า'ผู้พิพากษา' แต่ก็หมายถึงตุลาการศาลทหารนั่นเอง
นายประกันทำสัญญาประกันไว้ต่อศาลมณฑลทหารบกที่ 6(ศาลจังหวัดกาฬสินธุ์) การสั่งคำร้องขอปล่อยชั่วคราวสั่งสัญญาประกันและสั่งปรับนายประกันก็ดี เป็นเรื่องของศาลมณฑลทหารบกที่6(ศาลจังหวัดกาฬสินธุ์) ทั้งสิ้น มิใช่ศาลจังหวัดกาฬสินธุ์ในฐานะศาลพลเรือนเป็นผู้สั่ง ศาลอุทธรณ์ซึ่งเป็นศาลพลเรือนจึงไม่มีอำนาจที่จะรับอุทธรณ์ของนายประกันไว้พิจารณา (อ้างคำพิพากษาฎีกาที่ 732/2504)

จำเลยทำสัญญาประกันตัว จ. ไว้กับพนักงานสอบสวนแล้วไม่ส่ง จ. ให้แก่พนักงานสอบสวนตามนัด เป็นการผิดสัญญา ถึงแม้ภายหลังจะมีพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมยกเว้นความผิดให้แก่ จ. ก็หาทำให้จำเลยพ้นจากความรับผิดตามสัญญาไม่

ศาลชั้นต้นนัดฟังคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ เจ้าพนักงานศาลได้นำหมายนัดไปส่งให้นายประกัน แต่นายประกันไม่ยอมรับหมายอ้างว่าไม่เคยประกันตัวนายทองมีจำเลยในคดีนี้ (ตามหมายนัดปรากฏว่ามีแต่ชื่อนายทองมีจำเลยไม่มีชื่อนายวุฒิจำเลยที่ 2) เจ้าพนักงานศาลจึงนำหมายนัดกลับคืนมาดังนี้ ยังถือไม่ได้ว่าเป็นการส่งหมายนัดที่ถูกต้องตามกฎหมาย ดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา 78 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง เมื่อยังถือไม่ได้ว่าเป็นการส่งหมายนัดที่ถูกต้องตามกฎหมาย ก็ย่อมถือไม่ได้ว่านายประกันได้ทราบหมายนัดวันฟังคำพิพากษาศาลอุทธรณ์กรณีเช่นนี้ต้องถือว่ายังไม่มีการผิดสัญญาประกัน

ศาลชั้นต้นนัดฟังคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ เจ้าพนักงานศาลได้นำหมายนัดไปส่งให้นายประกัน แต่นายประกันไม่ยอมรับหมาย อ้างว่าไม่เคยประกันตัวนายทองมีจำเลยในคดีนี้ (ตามหมายนัดปรากฏว่ามีแต่ชื่อนายทองมีจำเลยไม่มีชื่อนายวุฒิจำเลยที่ 2) เจ้าพนักงานศาลจึงนำหมายนัดกลับคืนมา ดังนี้ ยังถือไม่ได้ว่าเป็นการส่งหมายนัดที่ถูกต้องตามกฎหมาย ดังที่บัญญัติไว้ในมาตรา 78 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง เมื่อยังถือไม่ได้ว่าเป็นการส่งหมายนัดที่ถูกต้องตามกฎหมาย ก็ย่อมถือไม่ได้ว่านายประกันได้ทราบหมายนัดวันฟังคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ กรณีเช่นนี้ต้องถือว่ายังไม่มีการผิดสัญญาประกัน

ค่าปรับตามสัญญาประกันมีลักษณะเป็นเบี้ยปรับ หากมีจำนวนสูงเกินไป ศาลย่อมมีอำนาจลดลงเป็นจำนวนพอสมควรได้
จำเลยทำสัญญาประกันผู้ต้องหาความผิดฐานยักยอก เมื่อผิดสัญญาแล้วจำเลยก็มิได้ละเลยทอดทิ้ง ได้ติดตามจนได้ตัวผู้ต้องหามาส่งให้โจทก์ดำเนินคดีผลที่สุดผู้เสียหายถอนคำร้องทุกข์ ศาลสั่งจำหน่ายคดีไปแล้วดังนี้ศาลลดค่าปรับตามสัญญาประกันลงได้

แม้สัญญาประกันที่ทำไว้ต่อศาลจะระบุไว้ว่านายประกันหรือจำเลยจะปฏิบัติตามนัดของศาลหากผิดสัญญาศาลมีอำนาจบังคับให้นายประกันใช้เบี้ยปรับเต็มตามจำนวนในสัญญาก็ตามแต่การที่จะถือว่านายประกันหรือจำเลยผิดสัญญานั้น จะต้องได้ความว่านายประกันหรือจำเลยจงใจที่จะไม่ปฏิบัติตามนัดหาใช่ว่าเมื่อจำเลยไม่มาศาลตามที่ศาลนัดไม่ว่าเพราะมีความจำเป็นอันมิอาจก้าวล่วงหรือมีอุปสรรคขัดข้องสักเท่าใดก็ต้องถือว่านายประกันผิดสัญญาไปทั้งนั้น
การเจ็บป่วยเป็นเหตุจำเป็นที่มิอาจก้าวล่วงได้ประการหนึ่งที่มีเหตุผลเพียงพอที่จำเลยจะขอเลื่อนคดีเพราะไม่สามารถมาศาลได้

ผู้ประกันส่งตัวจำเลยต่อศาลตามกำหนดนัดไม่ได้เพราะจำเลยถูกพนักงานสอบสวนควบคุมตัวอยู่ในคดีอื่นแม้คำร้องขอเลื่อนคดีของผู้ประกันจะอ้างเหตุไม่ตรงกับความจริง อาจจะเป็นเพราะผู้ที่แจ้งนายประกันไม่ทราบความจริงเกี่ยวกับจำเลยก็ได้ จึงยังถือไม่ได้ว่าผู้ประกันผิดสัญญาประกัน

คดีที่ขึ้นศาลทหาร เมื่อศาลทหารได้สั่งเรื่องประกันไปอย่างไรแล้วจะอุทธรณ์คำสั่งไปยังศาลอุทธรณ์อันเป็นศาลพลเรือนไม่ได้ (อ้างคำพิพากษาฎีกาที่ 732/2504)

คดีที่ขึ้นศาลทหาร เมื่อศาลทหารได้สั่งเรื่องประกันไปอย่างไรแล้วจะอุทธรณ์คำสั่งไปยังศาลอุทธรณ์อันเป็นศาลพลเรือนไม่ได้ (อ้างคำพิพากษาฎีกาที่ 732/2505)

นายประกันขอผลัดส่งตัวผู้ต้องหาหลายครั้ง ครั้งสุดท้ายนายประกันขอผลัดส่งตัวผู้ต้องหาอีก ศาลชั้นต้นสั่งปรับนายประกันตามสัญญาประกันเท่ากับศาลไม่อนุญาตให้นายประกันผลัดส่งตัวผู้ต้องหาไปในตัว นายประกันอุทธรณ์และฎีกาว่าหลักประกันที่ยื่นต่อศาลเป็นการเพียงพอ มิได้ประวิงคดีและไม่ทำให้เสียรูปคดี ขอให้ศาลอุทธรณ์และศาลฎีกาให้โอกาสแก่นายประกันติดตามตัวผู้ต้องหาอีกระยะหนึ่ง อุทธรณ์และฎีกาดังกล่าวเพียงแสดงความประสงค์จะขอผลัดการส่งตัวผู้ต้องหาต่อศาลอุทธรณ์ฎีกาเท่านั้น มิได้โต้แย้งคำสั่งของศาลชั้นต้นที่สั่งปรับนายประกันตามสัญญาประกันว่าไม่สมควร หรือไม่ถูกต้องแต่อย่างใด ศาลฎีกาจึงไม่รับไว้พิจารณา