คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 1525

ชายหญิงได้เสียกันเองโดยไม่ได้จดทะเบียนสมรสเมื่อเกิดบุตรขึ้นมา บุตรที่เกิดมานั้นย่อมไม่ใช่บุตรอันชอบด้วยกฎหมายของชายและเมื่อต่อมาชายก็มิได้จดทะเบียนรับรองหรือร้องขอ ต่อศาลให้แสดงว่าเป็นบุตรอีกเช่นนี้ ชายนั้นจึงไม่ใช่บิดาหรือทายาทของบุตรนั้น และย่อมไม่มีสิทธิที่จะรับมรดกของบุตรและไม่อาจที่จะยกอายุความมรดก 1 ปีมาต่อสู้แก่ทายาทได้

โจทก์ฟ้องขอแบ่งมรดก ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ฟังข้อเท็จจริงว่า จำเลยและเจ้ามรดกมิได้เป็นสามีภริยากันโดยชอบด้วยกฎหมายไม่มีสิทธิได้รับมรดก ดังนี้ ไม่เป็นปัญหาเกี่ยวด้วยสิทธิในครอบครัวตามความหมายในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา248 วรรค 2 จำเลยฎีกาไม่ได้
บุตรของหญิงอันเกิดแต่ชายที่มิได้สมรสกันโดยถูกต้องตามกฎหมายไม่ถือว่าเป็นบุตรโดยชอบด้วยกฎหมายของชายนั้นผู้ร้องสอดขอแบ่งมรดกโดยอ้างว่าเป็นบุตรโดยชอบด้วยกฎหมายอันเกิดแต่เจ้ามรดกและจำเลยซึ่งเป็นมารดา เมื่อข้อเท็จจริงปรากฏว่าจำเลยมิได้เป็นภริยาชายโดยชอบด้วยกฎหมายแล้ว ก็ไม่ถือว่าผู้ร้องเป็นบุตรอันชอบด้วยกฎหมายของเจ้ามรดก ศาลไม่แบ่งมรดกให้

โจทก์ฟ้องขอแบ่งมฤดก ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ฟังข้อเท็จจริงว่า จำเลยและเจ้ามฤดกมิได้เป็นสามีภริยากันโดยชอบด้วยกฎหมาย ไม่มีสิทธิได้รับมฤดก ดังนี้ ไม่เป็นปัญหาเกี่ยวด้วยสิทธิในครอบครัว ตามความหมายใน ป.ม.วิ.แพ่ง ม.248 วรรค 2 จำเลยฎีกาไม่ได้
บุตรของหญิงอันเกิดแต่ขายที่มิได้สมรสกันโดยถูกต้องตามกฎหมาย ไม่ถือว่าเป็นบุตรโดยชอบด้วยกฎหมายของชายนั้น ผู้ร้องสอดขอแบ่งมฤดกโดยอ้างว่าเป็นบุตรโดยชอบด้วยกฎหมายอันเกิดแต่เจ้ามฤดกและจำเลยซึ่งเป็นมารดา เมื่อข้อเท็จจริงปรากฎว่าจำเลยมิได้เป็นภริยาชายโดยชอบด้วยกฎหมายแล้ว ก็ไม่ถือว่าผู้ร้องเป็นบุตรอันชอบด้วยกฎหมายของเจ้ามฤดก ศาลไม่แบ่งมฤดกให้

ประมวนแพ่ง ฯ ม. 1519 ถึง 1524 เปนบทบัญญัติกล่าวถึงเด็กเกิดระหว่างมีการสมรสชอบด้วยกดหมาย ม.1524 จึงเปนเรื่องวางวิธีพิสูจน์การเปนบุตรที่เกิดระหว่างมีการสมรสที่ชอบด้วยกดหมายไม่ไช่เปนบทบัญญัติถึงความสมบูรน์ของการเปนบุตร
ม. 1526 ถึง 1531 บัญญัติถึงเรื่องเด็กเกิดระหว่างที่มิได้มีการสมรสกันตามกดหมาย
กดหมายย่อมรับรองหรือรับรู้แต่ฉเพาะการสมรสที่สมบูรน์ตามกดหมายถ้าหากจะมีการรับรอง
การสมรสที่ไม่สมบูรน์สำหรับกรนีไดก็ย่อมบัญญัติไว้ชัดแจ้งไนบทบัญญัตินั้น ๆ
คำว่าสมรสตาม ม.1526 หมายถึงการสมรสที่สมบูรน์ตามกดหมาย
เด็กที่เกิดจากชายที่มิได้จดทะเบียนสมรสกับหยิงนั้น แม้จะรู้กันทั่วไปว่าเปนบุตรของชายก็ไม่ถือว่าเปนบุตรที่ชอบด้วยกดหมายของชาย
บุตรที่ไม่ชอบด้วยกดหมายไม่มีสิทธิได้รับมรดกของบิดา
สาลอุธรน์ยังมิได้พิจารนาข้อเท็ดจิงอันเปนประเด็นสำคันของคดี สาลดีกาย้อนไปไห้พิจารนาแล้วตัดสินไหม่
กรนีที่โจทดีกาแบะชนะคดีตามข้อดีกา แต่สาลดีกาได้ค่ารีชาทำเนียมและค่าทนายเปนพับไป

บุตรที่บิดามารดามิได้ทำการสมรสกันตามกฎหมาย. ถ้าเป็นพฤติการณ์ที่รู้กันทั่วไปตลอดมาว่าเป็นบุตรชอบด้วยกฎหมาย. ย่อมมีสิทธิได้รับมรดกของบิดา. ถ้าพฤติการณ์ปรากฏชัดว่าบุตรที่เกิดจากการสมรสที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย. เมื่อเกิดมาแล้วได้อยู่ร่วมกับบิดาและบิดาก็มิได้คัดค้านในการจดทะเบียนการเกิดว่าเป็นบุตรของตน. กรณีเช่นนี้ต้องถือว่าเป็นบุตรที่ชอบด้วยกฎหมายและมีสิทธิได้รับมรดกของบิดา.(ประชุมใหญ่ ครั้งที่ 20/2485).

บุตรที่บิดามารดามิได้ทำการสมรสกันตามกฎหมาย ถ้าเป็นพฤติการณ์ที่รู้กันทั่วไปตลอดมาว่าเป็นบุตรชอบด้วยกฎหมาย ย่อมมีสิทธิได้รับมรดกของบิดา. ถ้าพฤติการณ์ปรากฏชัดว่าบุตรที่เกิดจากการสมรสที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายเมื่อเกิดมาแล้วได้อยู่ร่วมกับบิดาและบิดาก็มิได้คัดค้านในการจดทะเบียนการเกิดว่าเป็นบุตรของตน กรณีเช่นนี้ต้องถือว่าเป็นบุตรที่ชอบด้วยกฎหมายและมีสิทธิ์ได้รับมรดกของบิดา