คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 1755

ม. ถึงแก่กรรมตั้งแต่ปี พ.ศ. 2506 ร. สามี ม. ซึ่งเป็นทายาทได้ครอบครองทำประโยชน์ในที่มรดกของ ม. ร่วมกับ จำเลยซึ่งเป็นภริยาคนใหม่ของ ร.จนกระทั่งร. ได้ถึงแก่กรรมในวันที่ 3 มกราคม 2517 แล้วโจทก์สำนวนแรกจึงมาฟ้องจำเลยซึ่งเป็นทายาทครอบครองมรดกของ ร. เพื่อขอแบ่งมรดกของ ม. เมื่อวันที่ 14 ตุลาคม 2518 พ้นกำหนด 1 ปี ขาดอายุความตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1754 แล้ว หากยังมีชีวิตอยู่ ร. ซึ่งครอบครองที่พิพาทย่อมยกอายุความขึ้นต่อสู้โจทก์สำนวนแรกได้จำเลยเป็นคู่สมรสและเป็นทายาทโดยธรรมซึ่งมีสิทธิรับมรดกของร. ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1629 และ 1635 จึงชอบที่จะใช้สิทธิของ ร. ยกอายุความมรดก ขึ้นต่อสู้โจทก์สำนวนแรกได้ตามมาตรา 1755

โจทก์มีสิทธิรับมรดกตามพินัยกรรมแต่ผู้เดียว จำเลยเป็นบุตรเป็นทายาทโดยธรรม ถูกตัดมรดกตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1608 วรรคท้าย ไม่มีสิทธิยกอายุความขึ้นต่อสู้ตามมาตรา 1755

โจทก์ฟ้องเรียกมรดกจากจำเลยทั้งสองซึ่งเป็นสามีภริยากัน เมื่อทรัพย์มรดกที่ตกได้แก่จำเลยที่ 2 ก่อนใช้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 5 ที่ได้ตรวจชำระหนึ่งจึงเป็นสินสมรส จำเลยที่ 1 ซึ่งเป็นสามีย่อมมีอำนาจจัดการและฟ้องคดีเกี่ยวกับทรัพย์มรดกซึ่งเป็นสินบริคณห์ตามประมวลกฎหมายแพ่งฯ บรรพ 5 (เดิม) แม้ภายหลังมีพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 5 ซึ่งได้ตรวจชำระใหม่ พ.ศ. 2519 แล้ว จำเลยที่ 1 ยังคงมีอำนาจจัดการทรัพย์พิพาทต่อไปตามมาตรา 7 แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าว จำเลยที่ 1 จึงมีอำนาจใช้สิทธิจำเลยที่ 2 ซึ่งเป็นทายาทยกอายุความ 1 ปี ขึ้นเป็นข้อต่อสู้โจทก์ได้

โจทก์ฟ้องเรียกมรดกจากจำเลยทั้งสองซึ่งเป็นสามีภริยากันเมื่อทรัพย์มรดกที่ตกได้แก่จำเลยที่ 2 ก่อนใช้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 5 ที่ได้ตรวจชำระใหม่จึงเป็นสินสมรส จำเลยที่ 1 ซึ่งเป็นสามีย่อมมีอำนาจจัดการและฟ้องคดีเกี่ยวกับทรัพย์มรดกซึ่งเป็นสินบริคณห์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 5(เดิม) แม้ภายหลังมีพระราชบัญญัติให้ใช้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 5ซึ่งได้ตรวจชำระใหม่ พ.ศ.2519 แล้ว จำเลยที่ 1ยังคงมีอำนาจจัดการทรัพย์พิพาทต่อไปตามมาตรา 7 แห่งพระราชบัญญัติดังกล่าว จำเลยที่ 1 จึงมีอำนาจใช้สิทธิของจำเลยที่ 2 ซึ่งเป็นทายาทยกอายุความ 1 ปีขึ้นเป็นข้อต่อสู้โจทก์ได้

บิดาโจทก์ทำพินัยกรรมยกทรัพย์มรดกของมารดาโจทก์ซึ่งตกได้แก่โจทก์ให้แก่จำเลยทั้งสี่อัน เป็นบุตรเกิดแต่ภริยาโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย จำเลยทั้งสี่ในฐานะผู้รับพินัยกรรม ชอบที่จะใช้สิทธิของบิดาโจทก์ยกอายุความมรดกขึ้นต่อสู้โจทก์ได้ ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1755

บิดาโจทก์ทำพินัยกรรมยกทรัพย์มรดกของมารดาโจทก์ซึ่งตกได้แก่โจทก์ให้แก่จำเลยทั้งสี่อันเป็นบุตรเกิดแต่ภริยาโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย จำเลยทั้งสี่ในฐานะผู้รับพินัยกรรมชอบที่จะใช้สิทธิของบิดาโจทก์ยกอายุความมรดกขึ้นต่อสู้โจทก์ได้ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1755

โจทก์เป็นบุตรนอกกฎหมายของ ข. ระหว่างที่ ข. อยู่กินกับมารดาโจทก์ โจทก์ใช้นามสกุลของ ข. และ ข. เลี้ยงดูโจทก์มา 6-7 ปี ถือได้ว่า ข. ให้การรับรองว่าโจทก์เป็นบุตรจึงเป็นผู้สืบสันดานตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1627 มีสิทธิรับมรดกและมีสิทธิฟ้องคดีเกี่ยวกับมรดกได้
ทายาทหรือบุคคลซึ่งชอบที่จะใช้สิทธิของทายาทเท่านั้นที่จะยกอายุความขึ้นต่อสู้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1755 ได้จำเลยซึ่งเป็นภริยาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย มิได้เป็นทายาทโดยธรรมไม่มีสิทธิยกอายุความขึ้นต่อสู้
ทรัพย์พิพาทเป็นทรัพย์มรดกของบิดามารดา ข. ที่ตกทอดแก่ข. ถือไม่ได้ว่าจำเลยซึ่งเป็นภริยาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายของ ข. เป็นเจ้าของร่วมกับ ข. ในทรัพย์พิพาทดังกล่าว

ตามหลักศาสนาอิสลาม เมื่อมีญาติฝ่ายบิดาผู้ตายรับมรดกแล้วญาติทางฝ่ายมารดาไม่มีสิทธิรับมรดก เมื่อครอบครองมรดกโดยไม่มีสิทธิรับมรดกก็ยกอายุความต่อสู้ผู้จัดการมรดกไม่ได้

เจ้ามรดกทำพินัยกรรมยกทรัพย์ทั้งหมดให้แก่โจทก์ ถือว่าจำเลยซึ่งเป็นทายาทโดยธรรมถูกตัดมรดก ยกอายุความมรดกขึ้นยันโจทก์ไม่ได้

โจทก์ทั้งสองขอฟ้องอย่างคนอนาถา เมื่อโจทก์ที่ 2 มอบอำนาจให้โจทก์ที่ 1 ฟ้องแทน การที่โจทก์ที่ 1 แต่ผู้เดียวได้สาบานตัว จึงถือได้ว่าสาบานตัวแทนโจทก์ที่ 2 ด้วย
เมื่อผู้ตายทำพินัยกรรมยกทรัพย์สินให้ผู้อื่นแล้วทายาทโดยธรรมจึงถูกตัดมิได้รับมรดก ย่อมไม่อยู่ในฐานะเป็นทายาท จะอ้างอายุความ 1 ปีมาใช้ต่อผู้รับพินัยกรรมไม่ได้