คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 798

มาตรา 798 ที่บัญญัติว่า การตั้งตัวแทนต้องทำเป็นหนังสือหรือมีหลักฐานเป็นหนังสือ สำหรับกิจการที่ท่านบังคับไว้ว่าต้องทำเป็นหนังสือหรือมีหลักฐานเป็นหนังสือนั้นเป็นกรณีสำหรับการที่บุคคลกระทำการตั้งตัวแทนโดยมีการตกลงกันระหว่างตัวการและตัวแทนเช่นนั้นจริงๆ
ส่วนมาตรา 821 นั้นเป็นกรณีที่มิได้มีการตั้งตัวแทนกันโดยจริงจังแต่ว่าเป็นกรณีที่บุคคลหนึ่งแสดงออกต่อบุคคลภายนอกผู้สุจริต หรือยอมให้บุคคลอีกบุคคลหนึ่งแสดงออกต่อบุคคลภายนอกผู้สุจริตนั้น ให้เขาหลงเชื่อว่าบุคคลอีกคนหนึ่งนั้นเป็นตัวแทนของตน กฎหมายจึงบัญญัติให้บุคคลซึ่งแสดงออกหรือยอมให้เขาแสดงออกซึ่งความไม่จริงนั้น ต้องรับผิดต่อบุคคลภายนอกผู้สุจริต เสมือนหนึ่งว่าบุคคลอีกคนหนึ่งนั้นเป็นตัวแทนของตน
ฉะนั้นในกรณีที่บุคคลภายนอกฟ้องร้องจำเลยให้ต้องรับผิดในการกระทำอันไม่เป็นจริงของจำเลย โดยการเชิดผู้อื่นให้เขาหลงเชื่อว่าเป็นตัวแทนของตนแล้ว จำเลยจะอ้างมาตรา 798 มาแก้ตัวให้พ้นจากความรับผิดไม่ได้

โจทก์เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดิน จำเลยได้ทำสัญญาเช่าจากมารดาโจทก์ ขณะที่โจทก์อุปสมบทเป็นภิกษุ เมื่อไม่ได้ความว่า โจทก์ได้แต่งตั้งมารดาโจทก์เป็นตัวแทน จะเป็นโดยแสดงออกชัด หรือโดยปริยาย ดังนี้จะฟังว่ามารดาโจทก์เป็นตัวแทนของโจทก์ไม่ได้

โจทก์เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดิน จำเลยได้ทำสัญญาเช่าจากมารดาโจทก์ขณะที่โจทก์อุปสมบทเป็นภิกษุ เมื่อไม่ได้ความว่า โจทก์ได้แต่งตั้งมารดาโจทก์เป็นตัวแทน จะเป็นโดยแสดงออกชัดหรือโดยปริยาย ดังนี้ จะฟังว่ามารดาโจทก์เป็นตัวแทนของโจทก์ไม่ได้

การตั้งตัวแทนไปทำการซื้อข้าวโดยรับข้าวจากผู้ซื้อมาทันทีอันเป็นการชำระหนี้กัน แม้ราคาข้าวที่ซื้อกันเกินกว่า 500 บาท ก็หาต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือไม่

การตั้งตัวแทนไปทำากรซื้อข้าว โดยรับข้าวจากผู้ซื้อมาทันที อันเป็นการชำระหนี้กัน แม้ราคาข้าวที่ซื้อกันเกินกว่า 500 บาท ก็หาต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือไม่

จำเลยเป็นผู้แทนรับโอนที่ดินแทนโจทก์ แม้มิได้มีหนังสือเป็นหลักฐานในการที่ตั้งจำเลยเป็นตัวแทน โจทก์ก็ฟ้องขอให้จำเลยโอนโฉนดให้ตนได้
แม้โฉนดมีชื่อจำเลยเป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ โจทก์สืบว่าความจริงเป็นที่ของโจทก์ได้ ไม่ต้องห้ามตามวิธีพิจารณาความแพ่ง

จำเลยเป็นผู้แทนรับโอนที่ดินแทนโจทก์ แม้มิได้มีหนังสือเป็นหลักฐานในการที่ตั้งจำเลยเป็นตัวแทน โจทก์ก็ฟ้องขอให้จำเลยโอนโฉนดให้ตนได้
แม้โฉนดมีชื่อจำเลยเป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ โจทก์สืบว่าความจริงเป็นที่ของโจทก์ได้ ไม่ต้องห้ามตามวิธีพิจารณาความแพ่ง

เช่านา แล้วน้ำท่วม ทำนาไม่ได้ทำให้ผู้เช่าหลุดพ้นจากหน้าที่จะต้องชำระค่าเช่า
ผู้เช่านาผิดสัญญาไม่ชำระค่าเช่า และถูกเตือนแล้ว ก็ไม่ชำระ ผู้ให้เช่าบอกเลิกสัญญาเอานาคืนได้ ในกรณีเช่นนี้ผู้เช่าไม่มีสิทธิเรียกค่าเสียหาย
การตั้งตัวแทนไปทวงค่าเช่าหรือบอกเลิกสัญญาเช่านั้น ไม่ต้องทำเป็นหนังสือหรือต้องทำมีหลักฐานเป็นหนังสือ

เช่านา แล้วน้ำท่วมทำนาไม่ได้ไม่ทำให้ผู้เช่าหลุดพ้นจากหน้าที่ที่จะต้องชำระค่าเช่า
ผู้เช่านาผิดสัญญาไม่ชำระค่าเช่าและถูกเตือนแล้ว ก็ไม่ชำระผู้ให้เช่าบอกเลิกสัญญาและเอานาคืนได้ ในกรณีเช่นนี้ผู้เช่าไม่มีสิทธิเรียกค่าเสียหาย
การตั้งตัวแทนไปทวงค่าเช่าหรือบอกเลิกสัญญาเช่านั้น ไม่ต้องทำเป็นหนังสือหรือต้องทำมีหลักฐานเป็นหนังสือ

ศาลชั้นต้นยกฟ้องโจทก์แล้วโจทก์อุทธรณ์ฝ่ายเดียว จำเลยไม่ได้อุทธรณ์ในประเด็นที่ศาลชั้นต้นชี้ขาดให้จำเลยแพ้ แต่จำเลยได้กล่าวในคำแก้อุทธรณ์ ดังนี้ศาลอุทธรณ์ต้องยกขึ้นพิจารณาจะถือว่าประเด็นนั้นยุติแล้วไม่ได้
คำฟ้องอุทธรณ์และคำแก้อุทธรณ์ก็เป็นคำฟ้องและคำให้การตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา1(3) และ (4)
ในสัญญาระบุชื่อและระบุว่าผู้จัดการร้านนั้นอาจแสดงว่ามีหน้าที่อะไรหรือแสดงว่าทำในฐานะผู้จัดการร้านซึ่งเป็นตัวแทนของเจ้าของร้านก็ได้ฉะนั้นอีกฝ่ายหนึ่งนำพยานบุคคลมาสืบว่าผู้นั้นเป็นตัวแทนของเจ้าของร้านก็ได้ ไม่เป็นการสืบแก้เอกสาร แต่เป็นการสืบอธิบาย
คนในร้านค้าของจำเลยทำสัญญาขายกระดาษ จำเลยรับว่าผู้นั้นเป็นผู้จัดการร้านค้าของจำเลยซึ่งค้ากระดาษและเครื่องเขียนนั้นมีอำนาจในการค้าในวงเขตของร้านสาขานั้น
ผู้จัดการร้านสาขามีอำนาจทำสัญญาขายสินค้าในร้านนั้นเป็นราคามากๆ ได้โดยไม่ต้องมีหนังสือมอบอำนาจจากเจ้าของร้าน
การที่เจ้าของร้านมอบอำนาจให้ผู้จัดการร้านสาขาขายของแต่เฉพาะเงินสดนั้นถ้าผู้ทำสัญญาซื้อของไม่รู้ความข้อนี้เจ้าของร้านจะยกความข้อนี้ขึ้นต่อสู้บุคคลภายนอกไม่ได้
คณะกรมการควบคุมเครื่องอุปโภคบริโภคในภาวะคับขันสั่งควบคุมกระดาษและห้ามไม่ให้จำหน่ายแก่ผู้ใดนั้น แต่เจ้าของขายอาจขออนุญาตขายได้นั้น ถ้าผู้ทำสัญญาขายกระดาษไม่ส่งกระดาษให้ผู้ซื้อโดยไม่ขออนุญาตต่อทางการเพื่อขาย ผู้ขายก็อ้างเหตุดังกล่าวนั้นเพื่อให้พ้นความรับผิดตามสัญญาในฐานเป็นเหตุสุดวิสัยไม่ได้
ทำสัญญาขายกระดาษให้แก่กรมๆ หนึ่ง แล้วไม่ส่งกระดาษตามสัญญานั้น จะอ้างว่ากระดาษอยู่ในความครอบครองขององค์การรัฐบาลซึ่งต่างกรมมาแก้ตัวความรับผิดสัญญาไม่ได้
การที่ลูกหนี้ไม่มีเงินชำระหนี้ ไม่ทำให้หลุดพ้นจากการชำระหนี้
พฤติการณ์ที่แสดงว่าการโต้ตอบกัน ไม่มีการตกลงกันอย่างใหม่
พฤติการณ์ที่แวดล้อมเกี่ยวแก่การพิจารณาว่าจะควรลดเบี้ยปรับตามสัญญาหรือไม่