คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.วิ.พ. ม. 248

ประเพณีนิยมปกติเป็นอย่างไรในการเช่าสวนทุเรียนนั้นเป็นปัญหาข้อเท็จจริง โจทก์ฟ้องเลิกสัญญาเช่าและเรียกค่าเสียหาย ศาลชั้นต้นยกฟ้องศาลอุทธรณ์แก้เฉพาะให้จำเลยใช้ค่าเสียหายเป็นแก้น้อยฎีกาข้อเท็จจริงไม่ได้

เปนสามีภรรยากันตามกดหมายมาก่อนแล้วมาจอดทเบีนยสมรสพายหลัง ก็นำสืบถึงการเปนสามีภรรยากันก่อนจดทเบียนได้ ไม่เปนการสืบแก้ไขเอกสาร.
จำเลยไห้การว่าได้เปนสามีภรรยากันมาแต่ปี 2467 แล้วมาจดทเบียนปี 2484 ดังนี้ จำเลยสืบพยานว่าได้แต่งงานกันชอบด้วยกดหมายแต่ปี 2467 ได้ไม่นอกประเด็น.
ฟ้องว่าโจทเปนภรรยาผู้ตายควนได้รับมรดกผู้ตาย ขอไห้ห้ามจำเลยไม่ไห้เกี่ยวข้องดังนี้ แม้สาลล่างตัดสินยืนกันมา ก็ดีกาไนข้อเท็จจิงได้ (โดยเปนคดีเกี่ยวด้วยสิทธิไนครอบครัว)

เป็นสามีภรรยากันตามกฎหมายมาก่อนแล้วมาจดทะเบียนสมรสภายหลัง ก็นำสืบถึงการเป็นสามีภรรยากันก่อนจดทะเบียนได้ไม่เป็นการสืบแก้ไขเอกสาร
จำเลยให้การว่าได้เป็นสามีภรรยากันมาแต่ปี 2467 แล้วมาจดทะเบียนปี 2484 ดังนี้ จำเลยสืบพยานว่าได้แต่งงานกันชอบด้วยกฎหมายแต่ปี 2467 ได้ ไม่นอกประเด็น
ฟ้องว่าโจทก์เป็นภรรยาผู้ตายควรได้รับมรดกผู้ตายขอให้ห้ามจำเลยไม่ให้เกี่ยวข้องดังนี้ แม้ศาลล่างตัดสินยืนกันมา ก็ฎีกาในข้อเท็จจริงได้(โดยเป็นคดีเกี่ยวด้วยสิทธิในครอบครัว)

ศาลเดิมถือว่าเป็นหน้าที่โจทก์นำสืบก่อนแล้วให้จำเลยชนะคดีศาลอุทธรณ์เห็นว่าเป็นหน้าที่โจทก์สืบก่อนแต่ต้องถือเอาตามที่จำเลยยอมรับเป็นผู้นำสืบก่อน แต่คงให้จำเลยชนะคดีอ ดังนี้ แม้โจทก์จะฎีกาว่าเป็นหน้าที่จำเลยนำสืบก็ไม่มีผลเปลี่ยนแปลง ฎีกาย่อมตกไป

ผู้กู้เอาข้าวชำระหนี้แทนเงินกู้และดอกเบี้ยไปตามที่ตกลงกับผู้ไห้กู้แล้ว พายหลังผู้ไห้กู้ฟ้องเรียกต้นเงินและดอกเบี้ยและชนะคดีแล้ว ผู้กู้จะฟ้องเรียกข้าวคืนถานลาภมิควนได้ไม่ได้แต่เรียกข้าวและค่าเสียหายได้ไนถานที่ผู้ไห้กู้ทำผิดนิติกัม
ไนคดีแพ่งคู่ความไม่จำเปนต้องอ้างตัวบทกดหมายไนฟ้องหรือไนดีกาเพียงแต่กล่าวถึงข้อเท็จจริงอันเปนปัญหาชัดเจนก็พอแล้ว ส่วนตัวบทกดหมายนั้นเปนหน้าที่ของสาลจะยกขึ้นปรับแก่คติ
คดีที่ดีกาได้เฉพาะข้อกดหมายนั้นถ้าสาลล่างยังมิได้ชี้ขาดข้อเท็จจริงอันเปนข้อสำคันมา สาลดีกาย้อนสำนวนไปไห้วินิจฉัยแล้วพิพากสาไหม่

ผู้กู้เอาข้าวชำระหนี้แทนเงินกู้และดอกเบี้ยไปตามที่ตกลงกับผู้ให้กู้ไปแล้ว ภายหลังผู้ให้กู้ฟ้องเรียกต้นเงินและดอกเบี้ยและชนะคดีแล้วผู้กู้จะฟ้องเรียกข้าวคืนฐานลาภมิควรได้ไม่ได้แต่เรียกข้าวและค่าเสียหายได้ในฐานที่ผู้ให้กู้ทำผิดนิติกรรม
ในคดีแพ่งคู่ความไม่จำเป็นต้องอ้างตัวบทกฎหมายในฟ้องหรือในฎีกาเพียงแต่กล่าวถึงข้อเท็จจริงอันเป็นปัญหามาชัดเจนก็พอแล้ว ส่วนตัวบทกฎหมายนั้นเป็นหน้าที่ของศาลจะยกขึ้นปรับแก่คดี
คดีที่ฎีกาได้เฉพาะข้อกฎหมายนั้น ถ้าศาลล่างยังมิได้ชี้ขาดข้อเท็จจริงอันเป็นข้อสำคัญมา ศาลฎีกาย้อนสำนวนไปให้วินิจฉัยแล้วพิพากษาใหม่
ประชุมใหญ่ ครั้งที่ 2/2486 และ 3/2486

ทรัพย์มรดกกว่าสองพันบาทโจทก์ฟ้องแบ่งไม่ถึงสองพันบาทเมื่อศาลอุทธรณ์แก้ไขศาลชั้นต้นเล็กน้อย คู่ความฎีกาในข้อเท็จจริงไม่ได้
กรณีที่ถือว่าเป็นการแก้ไขเล็กน้อย

ข้อกฎหมายที่ไม่มีประเด็นหรือโต้แย้งกันมาแต่ศาลชั้นต้น ฎีกาไม่ได้
หากอ้างว่าศาลล่างวินิจฉัยข้อเท็จจริงคลาดเคลื่อนจากพยานหลักฐานในสำนวน ต้องปรากฏด้วยว่าความข้อนั้นเป็นข้อสำคัญในคดี

ข้อกฎหมายที่ไม่มีประเด็นหรือโต้แย้งกันมาแต่ศาลชั้นต้น ฎีกาไม่ได้. หากอ้างว่าศาลล่างวินิจฉัยข้อเท็จจริงคลาดเคลื่อนจากพะยานหลักฐานในสำนวน+องปรากฏด้วยว่าความข้อนั้นเป็นข้อสำคัญในคดี.

เมื่อศาลเห็นว่ามีการประวิงความ ก็มีอำนาจสั่งงดการสืบพยานได้
คดีมีการประวิงความหรือไม่นั้น เป็นปัญหาข้อเท็จจริง