คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 368

แม้สัญญาจ้างระหว่างโจทก์กับจำเลยจะระบุว่า เป็นสัญญาที่ได้กระทำขึ้นมีกำหนดเป็นรายปี แต่ความในสัญญาโจทก์มีสิทธิบอกเลิกสัญญาจ้างเมื่อใดก็ได้ หรือจะต่ออายุสัญญาจ้างออกไปครั้งละ 1 ปี นานเท่าใดก็ได้ ดังนั้น เวลาที่กำหนดไว้ 1 ปี ไม่มีผลบังคับอย่างแท้จริง โจทก์จึงมิใช่ลูกจ้างที่มีระยะเวลาการจ้างกำหนดไว้แน่นอนอันจะเป็นเหตุให้จำเลยไม่ต้องจ่ายค่าชดเชยให้เมื่อเลิกจ้าง
จำเลยมีหน้าที่ตามระเบียบที่ต้องจ่ายโบนัสให้โจทก์ แม้จะมีสัญญาจ้างกำหนดว่า ให้ถือว่าลูกจ้างยังอยู่ภายใต้กฎและระเบียบข้อบังคับที่มีอยู่แล้ว และหรือที่จะได้กำหนดขึ้นใหม่ แก้ไขเปลี่ยนแปลงสำหรับลูกจ้างโดยเฉพาะเป็นบางครั้งบางคราวในกรณีพิเศษ โดยฝ่ายบริหารของบริษัทก็ตาม ก็เป็นเพียงแต่ให้สิทธิจำเลยที่จะกำหนดขึ้นใหม่ หรือแก้ไขเปลี่ยนแปลงระเบียบที่มีอยู่แล้ว หากยังมิได้แก้ไขก็ต้องปฏิบัติตามระเบียบเดิม จะไม่ปฏิบัติตามโดยอ้างว่า มีอำนาจเปลี่ยนแปลงแก้ไขหาได้ไม่ จำเลยไม่มีสิทธิที่จะไม่ให้โบนัสแก่โจทก์
เมื่อโจทก์ไม่มีสิทธิได้รับค่ารักษาพยาบาลแล้ว การที่จำเลยจ่ายค่ารักษาพยานบาลให้โจทก์ครึ่งหนึ่งนั้น ไม่เป็นเหตุให้โจทก์กลับมีสิทธิขึ้น จำเลยจึงไม่ต้องจ่ายเงินค่ารักษาพยาบาลอีกกึ่งหนึ่งให้โจทก์

แม้สัญญาจ้างระหว่างโจทก์กับจำเลยจะระบุว่า เป็นสัญญาที่ได้กระทำขึ้นมีกำหนดเป็นรายปี แต่ความในสัญญาโจทก์มีสิทธิบอกเลิกสัญญาจ้างเมื่อใดก็ได้ หรือจะต่ออายุสัญญาจ้าง ออกไปครั้งละ 1 ปี นานเท่าใดก็ได้ ดังนั้น เวลาที่กำหนดไว้ 1 ปีไม่มีผลบังคับอย่าง แท้จริงโจทก์จึงมิใช่ลูกจ้างที่มีระยะเวลา การจ้างกำหนด ไว้แน่นอนอันจะเป็นเหตุให้จำเลยไม่ต้องจ่าย ค่าชดเชยให้ เมื่อเลิกจ้าง
จำเลยมีหน้าที่ตามระเบียบที่ต้องจ่ายโบนัสให้โจทก์แม้จะมีสัญญาจ้างกำหนดว่าให้ถือว่าลูกจ้างยังอยู่ภายใต้กฎและระเบียบข้อบังคับของบริษัทที่มีอยู่แล้วและหรือที่จะได้กำหนดขึ้นใหม่ แก้ไขเปลี่ยนแปลงสำหรับลูกจ้างโดยเฉพาะเป็นบางครั้งบางคราวในกรณีพิเศษโดยฝ่ายบริหารของบริษัทก็ตาม ก็เป็นเพียงแต่ให้สิทธิจำเลยที่จะกำหนดขึ้นใหม่หรือแก้ไขเปลี่ยนแปลงระเบียบที่มีอยู่แล้ว หากยังมิได้แก้ไขก็ต้องปฏิบัติตามระเบียบเดิม จะไม่ปฏิบัติตามโดยอ้างว่ามีอำนาจเปลี่ยนแปลงแก้ไขหาได้ไม่ จำเลยไม่มีสิทธิที่จะไม่ให้โบนัสแก่โจทก์
เมื่อโจทก์ไม่มีสิทธิได้รับค่ารักษาพยาบาลแล้ว การที่จำเลยจ่ายค่ารักษาพยาบาลให้โจทก์ครึ่งหนึ่งนั้น ไม่เป็นเหตุให้โจทก์กลับมีสิทธิขึ้น จำเลยจึงไม่ต้องจ่ายเงินค่ารักษาพยาบาลอีกกึ่งหนึ่งให้โจทก์

โจทก์จำเลยแลกเปลี่ยนเครื่องยนต์อากาศยานกัน โดยโจทก์ต้องส่งมอบเครื่องยนต์อากาศยานพร้อมอุปกรณ์มาตรฐานใหม่ให้จำเลย จำเลยต้องส่งเครื่องยนต์อากาศยานพร้อมด้วยอุปกรณ์ที่ใช้แล้วให้โจทก์ โจทก์ได้ส่งเครื่องยนต์ให้จำเลยภายในกำหนดสัญญาแต่ส่งเครื่องกำเนิดไฟฟ้าเมื่อพ้นกำหนดสัญญาแล้ว สัญญาข้อ 8 มีว่า ถ้าผู้ขายไม่ส่งมอบทรัพย์ครบจำนวน ผู้ซื้อบอกเลิกสัญญาได้และถ้าผู้ซื้อจัดซื้อสิ่งของจากบุคคลอื่น เต็มจำนวนหรือเฉพาะจำนวนที่ขาดส่ง ผู้ขายต้องยอมรับผิดใช้ราคาที่เพิ่มขึ้น และข้อ 9 ว่าในกรณีที่ผู้ซื้อไม่ใช้สิทธิบอกเลิกสัญญา ผู้ขายยอมให้ผู้ซื้อปรับเป็นรายวัน อัตราร้อยละ 0.2 ของราคาสิ่งของที่ยังไม่รับมอบ เช่นนี้ กรณีที่จำเลยเลือกใช้สิทธิตามสัญญาข้อ 9 จำเลยมีสิทธิเรียกค่าปรับร้อยละ 0.2 ของราคาเครื่องกำเนิดไฟฟ้าที่จำเลยยังไม่ได้รับมอบเท่านั้น มิใช่ร้อยละ 0.2 ของราคาเครื่องยนต์ทั้งหมด

จำเลยทำสัญญาตกลงเอาเครื่องยนต์อากาศยานใหม่พร้อมอุปกรณ์แลกเปลี่ยนกับเครื่องยนต์อากาศยานพร้อมอุปกรณ์ที่ใช้แล้วของโจทก์ โจทก์ได้ส่งเครื่องยนต์ให้จำเลยภายในกำหนดสัญญาแต่ส่งเครื่องกำเนิดไฟฟ้าเมื่อพ้นกำหนดสัญญาแล้ว สัญญาข้อ 8 มีว่า ถ้าผู้ขายไม่ส่งมอบทรัพย์ครบจำนวนผู้ซื้อบอกเลิกสัญญาได้และถ้าผู้ซื้อจัดซื้อสิ่งของจากบุคคลอื่นเต็มจำนวนหรือเฉพาะจำนวนที่ขาดส่ง ผู้ขายต้องยอมรับผิดใช้ราคาที่เพิ่มขึ้น และข้อ 9 ว่า ในกรณีที่ผู้ซื้อไม่ใช้สิทธิบอกเลิกสัญญา ผู้ขายยอมให้ผู้ซื้อปรับเป็นรายวัน อัตราร้อยละ 0.2 ของราคาสิ่งของที่ยังไม่รับมอบ เช่นนี้ กรณีที่จำเลยเลือกใช้สิทธิตามสัญญาข้อ 9 จำเลยมีสิทธิเรียกค่าปรับร้อยละ 0.2 ของราคาเครื่องกำเนิดไฟฟ้าที่จำเลยยังไม่ได้รับมอบเท่านั้นมิใช่ร้อยละ 0.2 ของราคาเครื่องยนต์ทั้งหมด

เอกสารมีใจความสำคัญว่า จำเลยทั้งสองซึ่งเป็นเจ้าของที่พิพาทร่วมกันขอมอบที่ดินให้แก่นายณรงค์ (จำเลยที่ 3)ไปขายในวงเงิน 400,000 บาท ไม่รวมถึงสิ่งปลูกสร้างหากขายได้เกินกว่านี้ ส่วนที่เกินให้เป็นของผู้ขายจำเลยทั้งสองขอมอบสิทธิในการขายโดยให้เวลาภายใน 3 เดือน พ้นกำหนดนี้แล้วผู้ขายไม่มีสิทธิ ถ้ามีคนมาซื้อภายในเวลาที่กำหนดให้นี้ เป็นสิทธิของจำเลยที่ 3ผู้เดียว และข้อเท็จจริงได้ความว่า ก่อนจำเลยที่ 3 จะไปขอให้จำเลยที่ 1 และที่ 2 ทำหนังสือเอกสารนี้ให้จำเลยที่ 1 และที่ 2 ได้เคยติดต่อกับจำเลยที่ 3ให้ช่วยขายที่พิพาทมาก่อนแล้ว แสดงว่าจำเลยที่ 1และที่ 2 ได้มอบอำนาจให้จำเลยที่ 3 ขายที่พิพาทได้อย่างเต็มที่ ไม่มีข้อความตอนใดในเอกสารดังกล่าวที่ส่อแสดงว่าจำเลยทั้งสองตกลงให้จำเลยที่ 3 เป็นนายหน้าโดยจะให้ค่าบำเหน็จเพื่อชี้ช่องให้จำเลยทั้งสองได้เข้าทำสัญญาซื้อขายที่พิพาท เมื่อจำเลยที่ 3 ไปทำสัญญาจะซื้อขายที่พิพาทให้โจทก์ภายในขอบอำนาจแห่งฐานตัวแทนจำเลยทั้งสองซึ่งเป็นตัวการย่อมมีความผูกพันตามสัญญานั้น
การตั้งตัวแทนให้ขายที่ดิน ไม่ใช่เป็นเรื่องมอบอำนาจให้ไปทำนิติกรรมซื้อขายที่ดินอันจะต้องใช้แบบพิมพ์ใบมอบอำนาจของกรมที่ดิน

จำเลยที่ 1 ทำสัญญาซื้อหม้อเคี่ยวน้ำตาลจากโจทก์ ในสัญญาระบุว่าการติดตั้งหม้อเคี่ยวน้ำตาลนั้น โจทก์จะต้องทำคอนเดนเซอร์ด้วย และถ้าหากไม่ทำฐานบ่อน้ำคอนเดนเซอร์แล้ว หม้อเคี่ยวน้ำตาลและคอนเดนเซอร์ก็ไม่สามารถจะใช้การได้ จึงเห็นได้ว่าฐานบ่อน้ำคอนเดนเซอร์ เป็นอุปกรณ์ในการติดตั้งหม้อเคี่ยวน้ำตาล ต้องถือว่าการทำฐานบ่อน้ำคอนเดนเซอร์เป็นส่วนหนึ่งของการติดตั้งหม้อเคี่ยวน้ำตาล โจทก์จะเรียกร้องค่าใช้จ่ายในการทำฐานบ่อน้ำคอนเดนเซอร์จากจำเลยที่ 1 ไม่ได้
สัญญาซื้อขาย ข้อ 7 ว่า ถ้าผู้ขายไม่ส่งมอบหม้อเคี่ยวน้ำตาลให้ผู้ซื้อถูกต้องครบถ้วนภายในกำหนดเวลาตามสัญญา ผู้ขายยอมให้ผู้ซื้อปรับเงินร้อยละห้าของราคาที่ยังมิได้ส่งมอบฯ และข้อ 8 ว่า นอกจากที่กล่าวแล้วในข้อ 6 และข้อ 7 ถ้าผุ้ขายไม่ปฏิบัติให้เป็นไปตามสัญญาด้วยเหตุใดๆ จนเป็นเหตุให้เกิดความเสียหายแก่ผู้ซื้อแล้ว ผู้ขายรับผิดชดใช้ค่าเสียหายต่างๆ ให้แก่ผู้ซื้อโดยสิ้นเชิงด้วย เช่นนี้เมื่อตามสัญญาโจทก์จะต้องใช้จุ๊ปชนิดไม่มีตะเข็บ แต่โจทก์นำจุ๊ปชนิดมีตะเข็บซึ่งมีราคาและคุณภาพต่ำกว่าจุ๊ปชนิดไม่มีตะเข็บมาใช้ย่อมเกิดความเสียหายแก่จำเลยที่ 1 ซึ่งโจทก์ต้องชดใช้ค่าเสียหายต่างๆ ให้แก่จำเลยที่ 1 โดยสิ้นเชิงตามสัญญาข้อ 8 ที่จำเลยลดราคาหม้อเคี่ยวน้ำตาลลง 310,409 เป็นเพียงการให้จำเลยคืนราคาจุ๊ปชนิดไม่มีตะเข็บที่จะต้องใช้ตามสัญญา ส่วนที่เกินจากราคาจุ๊ปชนิดมีตะเข็บที่โจทก์นำมาใช้เท่านั้น ส่วนการคิดค่าปรับฐานผิดสัญญาร้อยละ 5 ของเงิน 310,409 บาทต่อเดือนจากวันสิ้นสุดสัญญาการส่งมอบถึงวันที่ทดลองทำการเทสทเพรสเซอร์ได้ตามกำหนด เป็นการกำหนดให้โจทก์ใช้ค่าเสียหายจากการใช้จุ๊ปที่มีคุณภาพต่ำกว่าจุ๊ปที่ระบุไว้ในสัญญา และจำเลยที่ 1 มีสิทธที่จะทำได้ตามที่ระบุไว้ในสัญญาข้อ 8 โดยไม่จำต้องให้โจทก์ยินยอม ทั้งไม่เป็นการปรับข้อซ้อนค่าปรับฐานส่งมอบหม้อเคี่ยวน้ำตาลล่าช้า

จำเลยที่ 1 ทำสัญญาซื้อหม้อเคี่ยวน้ำตาลจากโจทก์ ในสัญญาระบุว่าการติดตั้งหม้อเคี่ยวน้ำตาลนั้น โจทก์จะต้องทำคอนเดนเซอร์ด้วย และถ้าหากไม่ทำฐานบ่อน้ำคอนเดนเซอร์แล้ว หม้อเคี่ยวน้ำตาลและคอนเดนเซอร์ก็ไม่สามารถจะใช้การได้ จึงเห็นได้ว่าฐานบ่อน้ำคอนเดนเซอร์เป็นอุปกรณ์ในการติดตั้งหม้อเคี่ยวน้ำตาล ต้องถือว่าการทำฐานบ่อน้ำคอนเดนเซอร์เป็นส่วนหนึ่งของการติดตั้งหม้อเคี่ยวน้ำตาล โจทก์จะเรียกร้องค่าใช้จ่ายในการทำฐานบ่อน้ำคอนเดนเซอร์จากจำเลยที่1 ไม่ได้
สัญญาซื้อขายข้อ 7 ว่า ถ้าผู้ขายไม่ส่งมอบหม้อเคี่ยวน้ำตาลให้ผู้ซื้อถูกต้องครบถ้วนภายในกำหนดเวลาตามสัญญา ผู้ขายยอมให้ผู้ซื้อปรับเป็นเงินร้อยละห้าของราคาที่ยังมิได้ส่งมอบฯ และข้อ 8ว่า นอกจากที่กล่าวแล้วในข้อ 6 และข้อ 7 ถ้าผู้ขายไม่ปฏิบัติให้เป็นไปตามสัญญาด้วยเหตุใด ๆ จนเป็นเหตุให้เกิดความเสียหายแก่ผู้ซื้อแล้ว ผู้ขายรับผิดชดใช้ค่าเสียหายต่าง ๆ ให้แก่ผู้ซื้อโดยสิ้นเชิงด้วย เช่นนี้เมื่อตามสัญญาโจทก์จะต้องใช้จุ๊ปชนิดไม่มีตะเข็บ แต่โจทก์นำจุ๊ปชนิดมีตะเข็บซึ่งมีราคาและคุณภาพต่ำกว่าจุ๊ปชนิดไม่มีตะเข็บมาใช้ย่อมเกิดความเสียหายแก่จำเลยที่ 1 ซึ่งโจทก์ต้องชดใช้ค่าเสียหายต่าง ๆ ให้แก่จำเลยที่ 1 โดยสิ้นเชิงตามสัญญาข้อ 8 ที่จำเลยลดราคาหม้อเคี่ยวน้ำตาลลง 310,409 บาท เป็นเพียงการให้จำเลยคืนราคาจุ๊ปชนิดไม่มีตะเข็บที่จะต้องใช้ตามสัญญา ส่วนที่เกินจากราคาจุ๊ปชนิดมีตะเข็บที่โจทก์นำมาใช้เท่านั้น ส่วนการคิดค่าปรับฐานผิดสัญญาร้อยละ 5 ของเงิน 310,409 บาทต่อเดือนจากวันสิ้นสุดสัญญา การส่งมอบถึงวันที่ทดลองทำการเทสท์เพรสเซอร์ได้ตามกำหนด เป็นการกำหนดให้โจทก์ใช้ค่าเสียหายจากการใช้จุ๊ปที่มีคุณภาพต่ำกว่าจุ๊ปที่ระบุไว้ในสัญญา และจำเลยที่ 1 มีสิทธิที่จะทำได้ตามที่ระบุไว้ในสัญญาข้อ 8 โดยไม่จำต้องให้โจทก์ยินยอม ทั้งไม่เป็นการปรับซ้อนค่าปรับฐานส่งมอบหม้อเคี่ยวน้ำตาลล่าช้า

กรณีที่ข้อความในสัญญาซื้อขายชัดแจ้งแล้ว ก็ไม่จำต้องสืบพยานประกอบเพื่อตีความถึงความประสงค์ของคู่สัญญา และปกติประเพณีอีก
การตีความสัญญาซื้อขายผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม

กรณีที่ข้อความในสัญญาซื้อขายชัดแจ้งแล้ว ก็ไม่จำต้อง สืบพยานประกอบเพื่อตีความถึงความประสงค์ของคู่สัญญา และปกติประเพณีอีก
การตีความสัญญาซื้อขายผลิตภัณฑ์ปิโตรเลี่ยม

ตามข้อสัญญาในกรมธรรม์ประกันภัย จำเลยตกลงจะจ่ายเงินชดใช้เพื่อความรับผิดตามกฎหมายที่จะต้องชดใช้ค่าทดแทนเพื่อมรณกรรมหรือบาดเจ็บของบุคคลใด อันเกิดแต่รถยนต์คันที่เอาประกันภัย เว้นแต่มรณกรรมหรือบาดเจ็บนั้นเกิดแก่ลูกจ้างหรือบุคคลผู้อยู่ในครอบครัวของผู้เอาประกันภัย เมื่อ พ.เป็นผู้อาศัยนั่งมาในรถคันที่เอาประกันภัย แต่มิได้เป็นผู้ร่วมครัวเรือนหรือเป็นลูกจ้างของผู้เอาประกันภัย คงเป็นเพียงเพื่อนของบุตรผู้เอาประกันภัยเท่านั้น เมื่อรถคันที่จำเลยรับประกันภัยเกิดชนกับรถอื่นเป็นเหตุให้ พ.ถึงแก่ความตาย ผู้เสียหายจึงชอบที่จะได้รับค่าสินไหมทดแทนจากจำเลยโดยตรงตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 887 วรรคสอง