คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.วิ.พ. ม. 134

จำเลยซื้อที่พิพาทโดยไม่สุจริต และใช้สิทธิโดยมิชอบ เป็นทางให้โจทก์เสียเปรียบโจทก์ย่อมมีสิทธิที่จะขอให้ศาลเพิกถอนนิติกรรมการซื้อขายที่พิพาทเสียได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 237 (อ้างฎีกาที่ 1145/2495 และ 1138/2507)
ฟ้องโจทก์บรรยายข้อเท็จจริงว่า การจดทะเบียนโอนที่พิพาทระหว่างจำเลยที่ 2 กับจำเลยที่ 3 เป็นไปโดยไม่สุจริต เป็นทางเสียเปรียบแก่โจทก์ผู้เป็นเจ้าหนี้ขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนที่พิพาท ทั้งนี้ ย่อมมีความหมายอยู่ในตัวว่า อย่างน้อย จำเลยก็ได้กระทำลงทั้งรู้อยู่ว่าจะเป็นทางให้โจทก์เสียเปรียบ ศาลย่อมมีอำนาจหยิบยกขึ้นวินิจฉัยได้ ไม่นอกฟ้องนอกประเด็น
(อ้างฎีกาที่ 228/2506)

จำเลยซื้อที่พิพาทโดยไม่สุจริต และใช้สิทธิโดยมิชอบเป็นทางให้โจทก์เสียเปรียบ โจทก์ย่อมมีสิทธิที่จะขอให้ศาลเพิกถอนนิติกรรมการซื้อขายที่พิพาทเสียได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 237(อ้างฎีกาที่ 1145/2495 และ 1138/2507)
ฟ้องโจทก์บรรยายข้อเท็จจริงว่า การจดทะเบียนโอนที่พิพาทระหว่างจำเลยที่ 2 กับจำเลยที่ 3 เป็นไปโดยไม่สุจริต เป็นทางเสียเปรียบแก่โจทก์ผู้เป็นเจ้าหนี้ ขอให้เพิกถอนการจดทะเบียนที่พิพาท ทั้งนี้ ย่อมมีความหมายอยู่ในตัวว่า อย่างน้อย จำเลยก็ได้กระทำลงทั้งรู้อยู่ว่าจะเป็นทางให้โจทก์เสียเปรียบ ศาลย่อมมีอำนาจหยิบยกขึ้นวินิจฉัยได้ไม่นอกฟ้องนอกประเด็น(อ้างฎีกาที่ 228/2506)

(1) เมื่อคู่ความรับกันว่า ศาลได้พิพากษาในอีกคดีหนึ่งถึงที่สุดแล้วว่าบุตรเป็นของบิดา แล้วต่างไม่สืบพยาน เป็นแต่ขอให้ศาลวินิจฉัยต่อไปตามท้องสำนวนของคดีนี้ที่มีมาในประเด็นว่า โจทก์มีอำนาจตามกฎหมายเรียกบุตรคืนจากจำเลย (หมายถึงบิดา) หรือไม่ หาใช่เป็นการถ้ากันแต่เพียงว่า ถ้ามีข้อได้แย้งเกี่ยวกับสิทธิและหน้าที่ของโจทก์จำเลยซึ่งทำให้ต้องคดีต่อศาลได้แล้วก็ให้โจทก์ชนะคดีไม่ขาดแต่ขอให้ศาลวินิจฉัยไปตามฟ้องสำนวนว่าจะทำให้โจทก์มีสิทธิฟ้องเรียกให้จำเลยส่งเด็กชายสุรินทร์หรือไม่ ทำให้จำเลยมีนิติสัมพันธ์ต้องส่งเด็กชายสุรินทร์แก่โจทก์หรือไม่
(2) เมื่อคดีที่รับกันนั้นฟังได้ว่าบุตรยังไม่บรรลุนิติภาวะ ก็ต้องอยู่ใต้อำนาจปกครองซึ่งมาตรา + บัญญัติว่าอำนาจนี้อยู่แก่บิดา และให้ผู้ใช้อำนาจนี้มีสิทธิกำหนดที่อยู่ของบุตร แก่โจทก์มามีสิทธิเช่นว่านี้ไม่ โจทก์จึงไม่มีสิทธิที่จะเรียกเด็กชายสุรินทร์จากจำเลย จำเลยไม่มีนิติสัมพันธ์ ไม่มีหน้าที่ต้องส่งเด็กชายสุรินทร์แก่โจทก์ โจทก์จึงไม่มีทางชนะคดีตามข้อตกลง

โจทก์ฟ้องขอให้ศาลแสดงว่าที่พิพาทเป็นสิทธิแก่โจทก์แต่ชั้นพิจารณาได้ความว่า ที่รายพิพาทนั้น เป็นของโจทก์และน้องสาวคนละครึ่งโดยน้องสาวโจทก์ไม่ได้มอบอำนาจให้โจทก์ฟ้องเช่นนี้ แม้จะได้ความต่อมาว่า ที่เป็นของโจทก์ครึ่งหนึ่ง แต่ก็ไม่ได้ปรากฏในแผนที่ว่ามีเขตเพียงใดศาลย่อมพิพากษาแสดงสิทธิให้โจทก์ไม่ได้

โจทฟ้องขอไห้สาลสแดงว่าที่พิพาทเปนสิทธิแก่โจทแต่ชั้นพิจารนาได้ความว่า ที่รายพิพาทนั้น เปนของโจทและน้องสาวคนละครึ่งโดยน้องสาวโจทไม่ได้มอบอำนาดไห้โจทฟ้องเช่นี้ แม้จะได้ความต่อมาว่า ที่เปนของโจทครึ่งหนึ่ง แต่ก็ไม่ได้ปรากตไนแผนที่ว่ามีเขตเพียงใด สาลย่อมพิพากสาลแดงสิทธิไห้โจทไม่ได้

โจทก์ว่าพินัยกรรม์ไม่สมบูรณ์ตาม ป.พ.พ.ม.2466 ม.15 แต่จำเลยว่าสมบูรณ์ตามกฎหมาย คู่ความท้าให้ศาลวินิจฉัย ศาลวินิจฉัยว่ากฎหมายที่โจทก์อ้างนั้นฟังไม่ได้โดยไม่ได้ประกาศใช้และพินัยกรรม์นั้นสมบูรณ์ตามกฎหมายที่คงใช้อยู่ขณะนั้น เช่นนี้เป็นการวินิจฉัยตรงกับประเด็นที่ท้ากันแล้ว