คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับผู้พิพากษา
ธรรมบัณฑิต บุนยะปานะ

โจทก์เคยฟ้องขอให้ขับไล่จำเลยออกจากห้องเช่าของโจทก์ ศาลตัดสินคดีถึงที่สุดแล้ว โจทก์จะมาฟ้องในมูลกรณีเดียวกันนั้นโดยอ้างว่าศาลฎีกาได้พิพากษาวางหลักในเรื่องว่าสถานที่อย่างไรจึงเป็นเคหะอีกไม่ได้ เป็นการฟ้องซ้ำ

โจทก์ฟ้องขอให้จำเลยเปิดทางโดยอ้างว่า โจทก์ได้ใช้มาไม่น้อยกว่า 10 ปี เกิดภาระจำยอม จำเลยต่อสู้ว่า โจทก์ใช้ทางก็โดยอาศัย ดังนี้ ศาลจำต้องวินิจฉัยประเด็นว่า โจทก์ขออาศัยเดินหรือไม่ เพราะโจทก์อาศัยเดิน ภาระจำยอมก็ไม่เกิด

ในสัญญาประนีประนอม ซึ่งตกลงแบ่งทรัพย์กันรวม 3 สิ่งอีก 2 สิ่งได้ระบุไว้ชัดว่าให้แบ่งคนละครึ่ง ส่วนอีกสิ่งหนึ่งซึ่งเป็นที่ดิน เพียงแต่กล่างว่าให้ทั้ง 2 ฝ่ายจัดการแบ่งกันเอง ดังนี้เมื่อไม่ปรากฏว่าให้แบ่งส่วนต่างออกไป ต้องตีความว่าให้แบ่งที่ดินนั้นคนละครึ่งด้วย

แม้จำเลยซึ่งเป็นข้าราชการมีหน้าที่เก็บเงินตามบิลเชื่อของสโมสรทหาร ซึ่งเป็นส่วนราชการแล้วยักยอกไป ถ้าโจทก์ไม่นำสืบให้ ปรากฎว่าสิ่งของที่สโมสรขายเชื่อนั้นจัดหาโดยเงินของทางราชการแล้ว จำเลยไม่ผิดมาตรา 131 คงผิดเพียงมาตรา 319(3) เท่านั้น
ศาลอุทธรณ์แก้บทและกำหนดโทษของศาลชั้นต้น เป็นการแก้มาก ฎีกาในข้อเท็จจริงได้

เรือนที่ยกให้เป็นเรือนหอแก่คู่สมรสเมื่อแต่งงาน เป็นสินสมรสของคู่สมรส
พินัยกรรม์ที่ไม่ลงวันที่ทำพินัยกรรม์ เป็นโมฆะ

ผู้ซื้อบุหรี่เกินราคาที่ทางราชการกำหนดไว้ ไม่ใช่เสียหาย ตามป.วิ.อาญา 2(4) ไม่มีสิทธิขอเข้าเป็นโจทก์ร่วมกับอัยยการในคดีที่ โจทก์ขอให้ลงโทษผู้ขายบุหรี่เกินราคา
(อ้างฎีกาที่ 643/2486)

การนำสืบถึงเงินที่ผู้ซื้อจ่ายให้แก่ผู้ขาย เป็นส่วนหนึ่งของราคาสิ่งของหรือเป็นเงินมัดจำนั้นไม่มีใบรับเงิน ศาลก็รับฟังได้

ผู้ตายและภรรยาของจำเลยได้หลับนอนกระทำชู้กันที่บ้านเรือนของจำเลย จำเลยได้มาพบผู้ตายกับภรรยาจำเลยนอนกอดกันอยู่ จำเลยได้เรียกภรรยาให้จุดตะเกียง ผู้ตายได้ถือมีดกระโดดแทงจำเลย ๆ จึงใช้มีดฟันผู้ตายถึงแก่ความตาย ดังนี้ย่อมฟังได้ว่า จำเลยได้ใช้มีดฟัน เพื่อป้องกันตัวและชื่อเสียงพอสมควรแก่เหตุยังไม่ควรต้องได้รับโทษ

ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษาต้องกันให้ลงโทษจำเลย 1 ปี 6 เดือน แม้ศาลหนึ่งจะลงโทษเป็นกะทง อีกศาลหนึ่งลงโทษเป็นบท ก็ไม่เป็นการแก้ไขมาก คดีต้องห้ามตาม ป.ม.วิ.อาญา ม. 218

โจทก์บอกกล่าวเลิกสัญญาเช่ากับจำเลยในระหว่างใช้พระราชบัญญัติควบคุมค่าเช่า ฯ 2489 และโจทก์มาฟ้องคดีก่อนใช้ พ.ร.บ. ควบคุมค่าเช่า ฯ 2490 คดีจึงตกอยู่ในบังคับมาตรา 4 แห่ง พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯ 2490 ต้องใช้ พ.ร.บ.ฉะบับนี้บังคับ
การที่จะวินิจฉัยว่าเป็น "เคหะ" ตามความหมายใน พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่า ฯ 2490 หรือไม่นั้น จะต้องพิจารณาถึงเจตนาของคู่กรณีเวลาทำสัญญากัน ประกอบกับเหตุผลแวดล้อมอื่น ๆ รวมกันว่าการเช่าสิ่งปลูกสร้างนั้น เพื่อใช้เป็นที่อยู่อาศัยหรือมิใช่ การที่ผู้เช่าอยู่ในที่เช่าจะต้องพิจารณาด้วยว่า การอยู่-อยู่ในฐานะอย่างใด
(อ้างฎีกา 1099/2491, 1147/2491)
กับมีคดีและข้อวินิจฉัยอย่างเดียวกัน คือ
คดีดำที่ 665/91 ฎีกาที่ /92
คดีดำที่ 666/91 ฎีกาที่ /92
คดีดำที่ 668/91 ฎีกาที่ /92