คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับผู้พิพากษา
อิศร

ในกรณีที่หาว่าจำเลยตัดไม้ประเภทหวงห้ามนั้น โจทก์ต้องบรรยายฟ้องมาด้วยว่าจำเลยตัดไม้ในป่าอันเป็นองค์สาระสำคัญของความผิด มิฉะนั้นลงโทษจำเลยไม่ได้
ตัดไม้ประเภทหวงห้ามในที่ซึ่งมิใช่ที่ป่าไม่มีความผิด

ข้อเท็จจริงในทางพิจารณาได้ความต่างกับฟ้องนั้นต้องเป็นข้อเท็จจริงอันเป็นประเด็นสำคัญในคดีถ้าไม่สำคัญแล้วศาลก็คงลงโทษจำเลยได้
อ้างฎีกาที่ 1176,1177/2482
ฟ้องว่าจำเลยลักทรัพย์จำเลยปฏิเสธและว่าจำเลยกับเจ้าทรัพย์แต่งงานกันแต่ยังมิได้จดทะเบียนสมรส เจ้าทรัพย์รับว่าแต่งงานกับจำเลยจริงและทรัพย์ที่ถูกลักนั้นเป็นของบิดาเจ้าทรัพย์ เมื่อเช่นนี้ปัญหาว่าทรัพย์เป็นของใครถือว่าเป็นสาระสำคัญของคดี ศาลต้องพิพากษายกฟ้อง

แม้จะไม่ใช่ประเด็นที่ฝ่ายใดฎีกาขึ้นมา แต่การที่ศาลล่างลงโทษจำเลยโดยปรับบทผิดศาลฎีกาพิพากษาแก้ปรับบทใหม่ตามบทที่ถูกต้องนั้นได้
จำเลยแจ้งความเท็จต่อเจ้าพนักงานสอบสวนกล่าวหาว่าเขาเป็นผู้ร้ายลักทรัพย์ ขอให้ไปจับกุมมาสอบสวน เขาจึงถูกจับมาควบคุมสอบสวนดังนี้ จำเลยยังไม่มีผิดตามกฎหมายอาญา ม.270 คงมีผิดเพียงฐานแจ้งความเท็จ
อ้างฎีกาที่ 169/2479 , 484/2479

บรรยายฟ้องว่าจับข้าวหมัก+สุราเถื่อนได้จากจำเลยได้กล่าวว่าของกลางนั้นเป็นเครื่องต้มกลั่นสุราแม้จะอ้างบทลงโทษฐานมีเครื่องต้มกลั่นสุรามาด้วย+ ลงโทษตามบทนี้มิได้, ฟ้องหาว่าจำเลยมีข้าวหมัก+สุราเถื่อนซึ่งมีแรงแอลกอฮอล์สามารถดื่มกินมึนเมาอย่างสุรา เมื่อจำเลยมิได้ให้การรับว่าของกลางเป็นสุราจริงแล้ว โจทก์ต้องสืบว่าข้าวหมักส่าสุราเถื่อนนั้นมีแรงแอลกอฮอล์สามารถดื่ม+มึนเมาอย่างสุราได้จริงจึงจะลงโทษจำเลยฐานมีสุราเถื่อนได้
เพียงแต่รับว่าของกลางนั้นเป็นข้าวหมักส่าสุราเถื่อนจริงดังฟังไม่ได้ว่าได้รับว่าของกลางนั้นเป็นน้ำสุราตามกฎหมาย

กระทำอนาจารกอดปล้ำจับนม แม้เหตุจะเกิดขึ้นในห้องก็ดี ถ้าคนอยู่ภายนอกมองเห็นได้และเหตุได้เกิดต่อหน้าธาระคำนัลแล้ว ก็ไม่ใช่เป็นคดีความ+ต่อส่วนตัว แม้เจ้าทุกข์จะถอนคำร้องทุกข์ อัยยการก็ยังดำเนินคดีต่อไปได้

คำรับของจำเลยชั้นสอบสวนโดยหวังเพื่อตนจะได้ถูกกันเอาไว้เป็นพะยานโจทก์นั้นมาขึ้นใช้ยันจำเลยไม่ได้ตามประมวลวิธีพิจารณาอาญา ม.135

มีมูลฝิ่นไว้โดยไม่ได้รับอนุญาต ต้องปรับ 5 เท่าตามราคามูลฝิ่น ไม่ใช่ปรับตามราคาฝิ่น เมื่อโจทก์ไม่สืบถึงราคามูลฝิ่นก็ต้องปรับจำเลยตามอัตราต่ำเป็นเงิน 50 บาท ศาลล่างปรับจำเลยมาตามราคาฝิ่น ศาลฎีกาเห็นว่าต้องปรับตามราคามูลฝิ่นแม้ไม่มีปัญหาเถียงมาในฎีกา ศาลฎีกาก็ยกขึ้นวินิจฉัยแก้เป็นให้ปรับตามราคามูลฝิ่นได้
ศาลล่างปรับจำเลยตามราคาฝิ่น ศาลฎีกาเห็นว่าต้องปรับตามราคามูลฝิ่น แม้คดีสำหรับจำเลยบางคนจะไม่มีฎีกา+มา ศาลฎีกาก็แก้ให้ปรับจำเลยทุกคนตามราคามูล+ได้ เพราะเป็นเหตุในลักษณะคดี

มีมูลฝิ่นไว้นอกร้านจำหน่ายฝิ่นรัฐบาลโดยไม่รับอนุญาตอันเป็นผิดตาม พ.ร.บ. ฝิ่นแก้ไขเพิ่มเติม(ฉะบับที่4) 2481 นั้น ต้องปรับคิดตามราคามูลฝิ่น ไม่ใช่คิดตามราคาฝิ่น และเมื่อในที่นั้นรัฐบาลไม่ขายมูลฝิ่น ก็ต้องปรับตามอัตราคั่นต่ำคือ 50 บาท

คดีความผิดต่อส่วนตัว ถ้าพ้นกำหนดอายุความตามมาตรา 78 แล้ว แม้ปรากฎว่าโจทก์ซึ่งเป็นเจ้าทุกข์นำคดีมาฟ้องภายใน 3 เดือนนับแต่วันที่รู้เรื่องความผิดและรู้ตัวผู้ทำก็ดี ก็ยังต้องถือว่าคดีขาดอายุความกฎหมายอาญา ม.80 เป็นบทอยู่ภายในบังคับของกฎหมายอาญา ม.78 โดยเป็นแต่บทกำหนดอายุความส่วนตัวให้สั้นเข้ามา
อ้างฎีกาที่ 596/2474

โจทก์ฟ้องเรียกเงินจำนวนเกินกว่า 2000 บาท ศาลชั้นต้นตัดสินให้ใช้เพียง 1600 บาท และศาลอุทธรณ์พิพากษายืน ศาลฎีการับวินิจฉัยฎีกาของจำเลยในข้อเท็จจริง
เพียงแต่ที่ประชุมใหญ่ของบริษัทอนุมัติบัญชีงบดุลย์การอนุมัติไม่ทำให้กรรมการบริษัทผู้จ่ายเงินไปโดยมิชอบได้พ้นจากความรับผิดในการจ่ายเงินนั้นต่อบริษัท เพราะเป็นการอนุมัติแต่งบดุลย์มิได้อนุมัติในกิจการที่ทำไปโดยตรง
โจทก์ฟ้องเรียกเงินหลายประเภท จำเลยตัดฟ้องข้ออายุความแต่มิได้กล่าวอ้างบทและกำหนดเวลาไว้ ถือว่าไม่เป็นข้อต่อสู้อย่างใดเลย