คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
พ.ร.บ.ล้มละลาย พ.ศ.2483

เดิมศาลพิพากษาให้จำเลยทำสัญญาจำนองโรงเลื่อยเป็นประกันหนี้โจทก์ถ้าไม่ทำให้ถือเอาคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนาจำเลยได้รับคำบังคับแล้วแต่ก่อนจำเลยได้รับคำบังคับศาลแพ่งสั่งพิทักษ์ทรัพย์จำเลยเด็ดขาดในคดีล้มละลาย และหมายตั้งเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์แล้วดังนี้ โจทก์จะขอให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ไปทำสัญญาจำนองแทนจำเลยไม่ได้เพราะการบังคับคดียังไม่สำเร็จบริบูรณ์ก่อนวันที่ศาลสั่งพิทักษ์ทรัพย์จึงใช้ยันเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ไม่ได้ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ.2483มาตรา 110

กรณีประนอมหนี้ก่อนมีคำพิพากษาให้ล้มละลายนั้นเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ยังไม่หมดอำนาจและหน้าที่ในคดีล้มละลายจะนำ มาตรา 63 ซึ่งใช้สำหรับการประนอมหนี้หลังจากพิพากษาให้ล้มละลายแล้วมาบังคับไม่ได้
ในคดีที่โจทก์ฟ้องเรียกทรัพย์ที่จำเลยเช่าซื้อไปแล้วผิดนัดไม่ชำระราคาค่าเช่าซื้อ 2 งวด ติดกันคดียังพิพาทกันอยู่ว่าฝ่ายใดผิดสัญญาจำเลยก็ถูกพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาดในคดีล้มละลาย และเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เข้ามาดำเนินคดีเช่าซื้อแทนจำเลยทั้งได้โอนสิ่งของที่โจทก์ฟ้องเรียกคืนในคดีเช่าซื้อเข้าในกองทรัพย์สินของผู้ล้มละลายตาม มาตรา 109(3) ด้วยนั้น คดีที่พิพาทกันเรื่องเช่าซื้อก็ยังต้องดำเนินต่อไป ยังไม่มีทางที่จะให้โจทก์คดีเช่าซื้อไปขอรับชำระหนี้ ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ตามมาตรา 91 ในชั้นนี้ได้

กรณีประนอมหนี้ก่อนมีคำพิพากษาให้ล้มละลายนั้น เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ยังไม่หมดอำนาจและหน้าที่ในคดีล้มละลายจะนำมาตรา 63 มาใช้บังคับไม่ได้
ในคดีที่จำเลยเช่าซื้อทรัพย์ไปจากโจทก์แล้ว ไม่ชำระค่าเช่าซื้อ 2 งวด ติดกันคดียังพิพาทกันอยู่ว่าฝ่ายใดผิดสัญญาและโจทก์จะเรียกสิ่งของที่เช่าซื้อกลับคืนไปได้ หรือไม่ จำเลยก็ถูกพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาดในคดีอื่น และเจ้าพนักงานเข้ามาดำเนินคดีนี้แทนจำเลย ทั้งได้โอนสิ่งของที่โจทก์ฟ้องเรียกคืนในคดีนี้เข้าในกองทรัพย์สินของผู้ล้มละลายตามมาตรา 109 (3) ด้วยนั้น คดีที่พิพาทกันเรื่องเช่าซื้อก็ยังต้องดำเนินต่อไป และยังไม่มีทางที่จะให้โจทก์คดีนี้ไปขอรับชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ตามมาตรา 91 ในชั้นนี้ได้
กรณีฟ้องเรียก ทรัพย์ของโจทก์คืนจากจำเลยดังเช่นในคดีนี้ เป็นคนละเรื่องกับกรณีเรียกทรัพย์ที่ถูกยึดคืนจากเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ตามมาตรา 158

จำเลยเช่าที่ดินของผู้ร้อง เพื่อปลูกสร้างเป็นโกดังเก็บสินค้า มีเงื่อนไขในสัญญาเช่าว่า เมื่อสัญญาเช่าเลิกลงเพราะเหตุใดๆ บรรดาสิ่งปลูกสร้างทั้งสิ้นตกเป็นทรัพย์สินของผู้ให้เช่า และมีเงื่อนไขในสัญญาเช่าว่า เมื่อผู้เช่าถูกฟ้องคดีล้มละลาย ผู้ให้เช่าบอกเลิกสัญญาเช่าได้ต่อมาจำเลยถูกฟ้องคดีล้มละลาย ศาลมีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์จำเลยเด็ดขาด ผู้ร้องจึงบอกเลิกสัญญาเช่ารายนี้ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ กรณีเช่นนี้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์จะอ้าง มาตรา 122 แห่ง พระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ.2483 ปฏิเสธการบอกเลิกสัญญาเช่าของผู้ร้องหาได้ไม่
ความใน พระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ.2483 มาตรา 122 นั้นหมายถึงทรัพย์สิน หรือสิทธิตามสัญญาที่ลูกหนี้จะพึงได้รับมาไม่ใช่ทรัพย์สิน หรือสิทธิตามสัญญาที่ผู้อื่นจะพึงรับไป การที่ผู้ร้องใช้สิทธิตามข้อตกลงในสัญญาเช่าบอกเลิกสัญญานั้น เป็นสิทธิตามสัญญาที่ผู้อื่นจะพึงได้รับไป หาใช่สิทธิตามสัญญาที่ลูกหนี้จะพึงได้รับมาไม่ จึงไม่อยู่ในวิสัยที่เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์จะพิจารณาว่าสิทธิตามสัญญาที่ผู้อื่นจะพึงได้รับไปเช่นนี้มีภาระเกินควรกว่าประโยชน์ที่จะพึงได้แก่กองทรัพย์สินของลูกหนี้หรือไม่

คดีล้มละลาย ผู้ขอรับชำระหนี้ฐานเป็นเจ้าหนี้ย่อมขอรับชำระหนี้ที่ยังไม่ถึงกำหนดชำระได้ ฉะนั้นผู้ว่าราชการจังหวัดเจ้าหนี้ขอรับชำระหนี้ค่าภาษีเงินได้นิติบุคคล ซึ่งลูกหนี้ยื่นรายการไว้ไม่ครบ จะต้องเสียเพิ่มอีก4 ปี จึงมีสิทธิขอรับชำระหนี้ค่าภาษีนั้นได้

เจ้าหนี้ให้ลูกหนี้กู้เงิน โดยลูกหนี้มอบโฉนดให้ยึดไว้เป็นประกันนั้นไม่มีสิทธิยึดหน่วง ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 241 จึงไม่ใช่เจ้าหนี้มีประกันตามพระราชบัญญัติล้มละลาย มาตรา 6 เมื่อลูกหนี้ต้องคำพิพากษาให้ล้มละลายเจ้าหนี้จะยึ่นคำขอรับชำระหนี้เกิน 2 เดือนไม่ได้ ตาม พระราชบัญญัติล้มละลาย มาตรา 91
เจ้าหนี้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์สั่งยกคำขอ เจ้าหนี้จึงยื่นคำร้องต่อศาลแพ่งเจ้าของคดีล้มละลาย เมื่อศาลแพ่งมีคำสั่งอย่างใดแล้วคู่ความมีสิทธิอุทธรณ์ได้

ทำหนังสือสัญญากู้เงินโจทก์ และรับเงินไปโดยนำใบรับของคลังสินค้ามามอบไว้ดังนี้ เป็นการกู้เงินโดยมีใบรับของคลังสินค้าเป็นประกัน มิใช่จำนำ และต่อมาจำเลยก็นำสินค้านั้นขายไปหมดแล้วโจทก์จึงมิใช่เจ้าหนี้มีประกันตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ.2483 มาตรา 10
จำเลยเป็นหนี้โจทก์ แล้วจำเลยย้ายที่อยู่หลายคราวเป็นการถาวรเมื่อจำเลยย้ายไปโดยไม่แจ้งให้เจ้าหนี้ทราบเวลาโจทก์ฟ้องก็ส่งหมายเรียกและสำเนาฟ้องให้ไม่ได้ ต้องประกาศหนังสือพิมพ์ ดังนี้ ต้องถือว่าจำเลยได้ไปเสียจากเคหสถานที่เคยอยู่ เพื่อประวิงการชำระหนี้ หรือมิให้เจ้าหนี้ได้รับชำระหนี้ ต้องด้วยข้อสันนิษฐานว่ามีหนี้สินล้นพ้นตัว ตาม พระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ.2483 มาตรา8(4)ข.

ผู้ล้มละลายก่อหนี้โดยตรงกับบริษัทในต่างประเทศ สาขาบริษัทในประเทศจะขอรับชำระหนี้ตามธรรมดาอย่างบริษัทที่มีภูมิลำเนาในประเทศไม่ได้ ต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขที่บริษัทต่างประเทศจำต้องทำดังบัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 178

เจ้าหนี้ได้ทำหนังสือมอบอำนาจให้โจทก์ฟ้องความ มีข้อความว่า "เป็นผู้มีอำนาจเป็นโจทก์และดำเนินกระบวนพิจารณาฟ้องร้องบริษัทมหาสุวรรณจำเลย เพื่อเรียกเงินค่าวางประกันการใช้ไฟฟ้า ค่าหม้อวัดกระแสไฟฟ้าและค่าเสียหายอื่นใดอันเกี่ยวกับคดีนี้ต่อศาลแทนข้าพเจ้าทุกประการ" ดังนี้ เป็นการมอบอำนาจ ให้ฟ้องเรียกเงินค่าวางประกันการใช้ไฟฟ้า ฯลฯ เป็นการมอบให้ฟ้องคดีแพ่งสามัญโดยตรง โจทก์จึงไม่มีสิทธิอาศัยหนังสือมอบอำนาจนี้มาฟ้องบริษัทมหาสุวรณเป็นจำเลยในคดีล้มละลายได้

เจ้าหนี้ได้ทำหนังสือมอบอำนาจให้โจทก์ฟ้องความ มีข้อความว่า 'เป็นผู้มีอำนาจเป็นโจทก์และดำเนินกระบวนพิจารณาฟ้องร้องบริษัทมหาสุวรรณจำเลย เพื่อเรียกเงินค่าวางประกันการใช้ไฟฟ้าค่าหม้อวัดกระแสไฟฟ้าและค่าเสียหายอื่นใดอันเกี่ยวกับคดีนี้ต่อศาลแทนข้าพเจ้าทุกประการ' ดังนี้ เป็นการมอบอำนาจให้ฟ้องเรียกเงินค่าวางประกันการใช้ไฟฟ้า ฯลฯ เป็นการมอบให้ฟ้องคดีแพ่งสามัญโดยตรง โจทก์จึงไม่มีสิทธิอาศัยหนังสือมอบอำนาจนี้มาฟ้องบริษัทมหาสุวรรณเป็นจำเลยในคดีล้มละลายได้