คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับผู้พิพากษา
ธรรมบัณฑิต

พินัยกรรม์ที่ทำขึ้นด้วยตัวพิมพ์ เว้นช่องว่างไว้ตรอก วันเดือนปี ทรัพย์ และชื่อผู้ทำพินัยกรรม์นั้น เมื่อผู้ทำพินัยกรรม์ได้ตรอกรายละเอียดเหล่านั้นและลงนามของตนแล้ว ก็เป็นพินัยกรรม์ที่ใช้ได้ ไม่จำเป็นต้องลงชื่อกำกับข้อความที่ตนตรอกและในกรณีเช่นนี้ ไม่ถือว่าเป็นการตกเติมข้อความในพินัยกรรม์ (อ้างฎีกาที่ 478/83)
วันที่ในพินัยกรรม์พิมพ์เอาไว้ก่อนตรอกข้อความและลงนามผู้ทำพินัยกรรม์นั้น ไม่เป็นเหตุให้พินัยกรรม์เป็นโมฆะ
จำเลยให้การว่า พินัยกรรม์ไม่สมบูรณ์ แล้วนำสืบว่าผู้ตายมิได้ทำพินัยกรรม์ ดังนี้ รับฟังไม่ได้ เป็นการสืบนอกประเด็น

พินัยกรรมที่ทำขึ้นด้วยตัวพิมพ์ เว้นช่องว่างไว้กรอกวันเดือนปี ทรัพย์ และชื่อผู้ทำพินัยกรรมนั้น เมื่อผู้ทำพินัยกรรมได้กรอกรายละเอียดเหล่านั้นและลงนามของตนแล้ว ก็เป็นพินัยกรรมที่ใช้ได้ ไม่จำเป็นต้องลงชื่อกำกับข้อความที่ตนกรอก และในกรณีเช่นนี้ ไม่ถือว่าเป็นการตกเติมข้อความในพินัยกรรม (อ้างฎีกาที่ 478/83)
วันที่ในพินัยกรรมพิมพ์เอาไว้ก่อนกรอกข้อความและลงนามผู้ทำพินัยกรรมนั้น ไม่เป็นเหตุให้พินัยกรรมเป็นโมฆะ
จำเลยให้การว่า พินัยกรรมไม่สมบูรณ์ แล้วนำสืบว่าผู้ตายมิได้ทำพินัยกรรม ดังนี้ รับฟังไม่ได้ เป็นการสืบนอกประเด็น

โจทก์ฟ้องว่าจำเลยรับเงินจากโจทก์ แล้วออกตั๋วแลกเงินให้ โจทก์ไปเก็บเงินตามตั๋วแลกเงินไม่ได้ และทำคำคัดค้านไว้ จึงมาฟ้องเรียกเงินคืนดังนี้ เป็นการฟ้องเรียกเงินคืนตามมูลหนี้เดิมคดีเข้าอยู่ในมาตรา 1005 ต้องบังคับให้จำเลยคืนเงินให้โจทก์

โจทก์ฟ้องว่าจำเลยรับเงินจากโจทก์ แล้วออกตั๋วแลกเงินให้ โจทก์ไปเก็บเงินตามตั๋วแลกเงินไม่ได้ และทำคำคัดค้านไว้ จึงมาฟ้องเรียกเงินคืน ดังนี้ เป็นการฟ้องเรียกเงินคืนตามมูลหนี้เดิม คดีเข้าอยู่ในมาตรา 1005 ต้องบังคับให้จำเลยคืนเงินให้โจทก์

ข้อกำหนดในพินัยกรรมที่มอบให้บุคคลใดเป็นผู้ปกครองทรัพย์จะจัดแบ่งให้แก่ใครเท่าใดแล้วแต่ผู้นั้นจะเห็นสมควรนั้น เป็นโมฆะตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1706 ข้อ 3
ถ้ามีปัญหาเกี่ยวด้วยความสามารถของผู้ทำพินัยกรรมต้องใช้กฎหมายในขณะที่ผู้ทำพินัยกรรมบังคับ แต่ถ้าเป็นปัญหาในเรื่องผลของพินัยกรรม ศาลต้องใช้กฎหมายในขณะที่พินัยกรรมนั้นมีผลบังคับ คือในเวลาที่ผู้ทำพินัยกรรมตาย
ปัญหาว่าข้อกำหนดในพินัยกรรมเป็นโมฆะหรือไม่นั้น เป็นปัญหาเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน แม้ไม่ได้ว่ากันมาแต่ในศาลชั้นต้นศาลอุทธรณ์ก็หยิบยกขึ้นวินิจฉัยได้

ข้อกำหนดในพินัยกรรม์ที่มอบให้บุคคลใดเป็นผู้ปกครองทรัพย์จะจัดแบ่งให้แก่ใครเท่าใดแล้วแต่ผู้นั้นจะเห็นสมควรนั้น เป็นโมฆะตามประมวลแพ่ง ฯ มาตรา 1706 ข้อ 3
ถ้ามีปัญหาเกี่ยวด้วยความสามารถของผู้ทำพินัยกรรม์ต้องใช้กฎหมายในขณะที่ทำพินัยกรรมบังคับ แต่ถ้าเป็นปัญหาในเรื่องผลของพินัยกรรม์ ศาลต้องใช้กฎหมายในขณะที่พินัยกรรม์นั้นมีผลบังคับ คือในเวลาที่ผู้ทำพินัยกรรม์ตาย
ปัญหาว่าข้อกำหนดในพินัยกรรม์เป็นโมฆะหรือไม่นั้น เป็นปัญหาเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน แม้ไม่ได้ว่ากันมาแต่ในศาลชั้นต้น ศาลอุทธรณ์ก็หยิบยกขึ้นวินิจฉัยได้

คำพิพากษาซึ่งมีคำวินิจฉัยให้ลดโทษฐานปราณีให้จำเลย แต่ศาลหลงลืมมิได้หักลดโทษให้ตรงกับความเป็นจริงนั้น ศาลมีอำนาจแก้ไขข้อผิดพลาดหลงลืมนี้ให้ถูกต้องได้

คำพิพากษาซึ่งมีคำวินิจฉัยให้ลดโทษฐานปราณีให้จำเลยแต่ศาลหลงลืมมิได้หักลดโทษให้ตรงกับความเป็นจริงนั้นศาลมีอำนาจแก้ไขข้อผิดพลาดหลงลืมนี้ให้ถูกต้องได้

ฟ้องโจทก์ว่า เหตุเกิดกลางคืนวันที่ 9 ทางพิจารณาได้ความว่า เหตุเกิดเวลา 2.00 น. วันที่ 9-10 ไม่ถือว่าฟ้องผิดวัน(อ้างฎีกาที่ 502/2481)

ฟ้องโจทก์ว่า เหตุเกิดกลางคืนวันที่ 9 ทางพิจารณาได้ความว่า เหตุเกิดเวลา 2.00 น.วันที่ 9-10 ไม่ถือว่าฟ้องผิดวัน
(อ้างฎีกาที่ 502/2481)