คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับผู้พิพากษา
ธรรมบัณฑิต

การใช้อยู่อาศัยหรือไม่ต้องถือความตามจริง หาใช่พิเคราะห์ตามลักษณะอาคารว่า เพียงแต่ตามปกติจะใช้อยู่อาศัยหรือไม่
เช่าตึกประกอบการค้าเป็นร้านสาขา ให้ครอบครัวลูกจ้างอยู่ ส่วนตัวผู้เช่าอาศัยอยู่อีกแห่งหนึ่งต่างหาก ถือว่าเป็นการเช่าเพื่อการค้าเท่านั้น

จำเลยได้รับอนุญาตตั้งร้านจำหน่ายฝิ่นรัฐบาล แล้วมีฝิ่นขาดจำนวนตามบัญชี แม้จำเลยจะแก้ว่าความจริงฝิ่นมิได้ขาดจำนวน เพราะจำเลยได้ลงบัญชีภาษาจีนไว้ และเสมียนป่วยจึงมิได้ลงบัญชีภาษไทยแบบ 1/15 ที่เจ้าพนักงานกำหนดนั้น ก็ไม่เป็นเหตุที่จะทำให้จำเลยพ้นผิดได้ เพราะจำเลยได้งดเว้นไม่ลงบัญชีตั้ง 2 เดือนเศษ

ผู้ตายด่าและทำร้ายจำเลย ณที่แห่งหนึ่งก่อน ต่อมาเป็นเวลานานจำเลยจึงใช้มีดฟันผู้ตาย ตาย ดังนี้ไม่ใช่เป็การกระทำดยถูกยั่วโทสะตามมาตรา 55 และป้องกันตัว

สัญญาเช่าที่ดินมีข้อความว่า เช่าเพื่อจะใช้เป็นแหล่งการค้าเสาไม้กระดาน และเครื่องอุปกรณ์และอื่น ๆ หาปรากฏว่าจะใช้เป็นที่อยู่อาศัยไม่ และผู้เช่าซึ่งเป็นนิติบุคคลก็ได้ใช้ที่นี้เป็นที่ตั้งสำนักงานบริษัทของผู้เช่า ดังนี้เป็นการเช่าเพื่อประโยชน์ในการค้าโดยตรง ไม่ได้รับความคุ้มครองตาม พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าฯ (อ้างฎีกาที่ 11/2492)
นิติบุคคลเช่าห้องแถว ให้คนงานของตนอยู่อาศัยในบริเวณที่ดิน ซึ่งนิติบุคคลนั้นเช่าตั้งสำนักงานประกอบการค้าขายนั้น ถือว่าเป็นการเช่าเพื่อประโชน์แก่การค้าของนิติบุคคลนั้นเองไม่ได้รับความคุ้มครองตาม พ.ร.บ.ควบคุมค่าเช่าฯ
สัญญาเช่าทำกันเองในฉบับเดียวกันแบ่งเวลาเช่าเป็น 2 งวด ๆ แรก 3 ปี งวดหลัง 2 ปี ดังนี้ มีผลเท่ากับทำคราวเดียวกำหนด 5 ปี ฉะนั้นตามกฎหมายย่อมมีผลบังคับได้เพียง 3 ปีเท่านั้น

ฟ้องโจทก์บรรยายเพียงว่า จำเลยสมคบกันใช้อาวุธทำร้ายผู้ตายแล้วผู้ตายตายเพราะพิษบาดแผลนั้น ไม่ได้กล่าวว่าจำเลยมีเจตนาฆ่าผู้เสียหายให้ถึงแก่ความตาย เมื่อข้อเท็จจริงได้ความว่าจำเลยได้ใช้ไม้ทำร้ายผู้ตาย แต่ผู้ตายมีบาดแผลถูกฟันด้วยแสดงว่าถูกคนอื่นทำร้ายผู้ตายด้วยทั้งไม่ได้ความว่าได้สมคบกันจำเลยหรือไม่ เช่นนี้จะลงโทษจำเลยตามมาตรา 249ไม่ได้ ต้องลงโทษฐานฆ่าคนตายโดยไม่มีเจตนาตามมาตรา 251

การที่ผู้เสียหายตกลงจะซื้อธนบัตรปลอมจากจำเลยแม้จะเป็นโดยจำเลยใช้อุบายหลอกลวงอันเป็นความผิดฐานฉ้อโกงก็ดี ก็เป็นความตกลงที่มีวัตถุประสงค์จะกระทำผิดกฎหมาย มิได้เป็นไปด้วยความสุจริต จะถือว่าตนเป็นผู้เสียหายโดยชอบด้วยกฎหมายมิได้ ฉะนั้นพนักงานอัยการจึงไม่มีสิทธิที่จะนำคดีอันเนื่องจากคำร้องทุกข์ของผู้เสียหายเช่นนี้ มาว่ากล่าวได้

พินัยกรรมที่ผู้ทำลงลายพิมพ์นิ้วมือ มีพยานรับรองครบ 2 คนแล้ว แม้ผู้เขียนพินัยกรรมจะเขียนชื่อผู้ทำพินัยกรรมและผู้รับพินัยกรรมลงในช่องผู้มอบและผู้รับพินัยกรรม เพื่อให้ทราบว่าในช่องมีลายพิพม์นิ้วมือนั้นเป็นลายพิพม์นิ้วมือของใคร ก็ไม่ทำให้พินัยกรรมที่สมบูรณ์อยู่แล้วนั้นเสียไป
การรับรองลายพิพม์นิ้วมือนั้นหาจำต้องมีขอ้ความเขียนบอกไว้ให้ชัดเจนว่าได้รับรองลายพิพม์นิ้วมือด้วยเพียงแต่ในพินัยกรรมมีลายพิมพ์นิ้วมือผู้ให้ แล้วมีพยาน 2 คนลงรวมกำกับรับรองไว้ ก็เพียงพอแล้ว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยสมคบกันทำพินัยกรรมปลอมจึงขอให้ทำลาย จำเลยต่อสู้ว่า ไม่ใช่พินัยกรรมปลอมส่งพินัยกรรมเป็นพยานต่อศาล โจทก์ยืนยันว่าพินัยกรรมนั้นปลอม แต่จะทำปลอมอย่างไร ไม่กล่า และงดไม่สืบพยาน ดังนี้ เมื่อปรากฏว่าพินักรรมนั้นไม่มีอะไรชำรุดบกพร่อง หากแต่มีอะไรเกินเลยหรือทำให้เป็นที่น่าสงสัยได้บ้างเท่านั้น ก็เป็นหน้าที่ของโจทก์จะต้องนำสืบตามข้ออ้าง เมื่อโจทก์ไม่สืบให้เห็นว่ามีพิรุธเสียหายปลอมแปลงอย่างไร ตรงไหน ให้เป็นที่แน่นอน ศาลก็ยากที่จะฟังว่าปลอมได้

การที่ผู้ตายเมาได้เงื้อขวานจะทำร้ายจำเลยก่อน จำเลยจึงใช้ขวานทำร้ายผู้ตาย 1 ทีถูกที่เหนือขมับซ้ายเป็นบาดแผลยาว 3.9 ซ.ม. ลึกจดกระโหลกศีรษะเล็กน้อย ผู้ตายอยู่ได้ 9 วันตาย โจทก์มิได้นำสืบว่าผู้ตายได้ตายด้วยบาดแผลนี้หรือไม่ ดังนี้การกระทำของจำเลยเป็นการป้องกันตัวไม่เกินสมควรแก่เหตุ

ในคดีที่โจทก์หาว่าจำเลยกระทำผิดฐานรับของโจร เป็นหน้าที่ของโจทก์จะต้องนำสืบความผิดของจำลเยว่า จำลเยได้รับทรัพย์นั้นไว้โดยรู้อยู่แล้วว่าเป็นการที่ได้มาโดยกระทำความผิดกฎหมายหาใช่เป็นหน้าที่ของจำเลยต้องจนำสืบไม่ (อ้างฎีกา 577/2484)

คดีอาญาที่อัยการเป็นโจทก์ฟ้อง และจำเลยที่ถูกศาลล่างพิพากษาลงโทษคนหนึ่งได้ฎีกาต่อมาเมื่อผู้เสียหายถอนคำร้องทุกข์ต่อศาลฎีกาไม่เอาความเฉพาะจำเลยที่ฎีกานั้น ศาลฎีกาก็สั่งให้จำหน่ายคดีเสียได้ เพราะสิทธิฟ้องคดีทางอาญาของอัยการโจทก์ระงับไปตาม วิ.อาญา ม. 39