คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.วิ.พ.

บริษัทในต่างประเทศทำหนังสือมอบอำนาจระบุชื่อผู้รับมอบอำนาจตำบลบ้าน และมีข้อความต่อไปว่า กรรมการบริษัทโจทก์ รวมทั้งระบุที่ตั้งสำนักงานของโจทก์ด้วย เพียงเท่านี้ยังไม่ชัดแจ้งว่าตั้งบุคคลนั้นเป็นส่วนตัวหรือในฐานะกรรมการบริษัทโจทก์ อันจะผูกพันโจทก์ในฐานะที่ผู้รับมอบอำนาจนั้นเป็นกรรมการผู้แทนนิติบุคคล จึงจำต้องพิจารณาพฤติการณ์อื่นๆประกอบด้วย
การที่บริษัทโจทก์เป็นผู้แทนจำหน่ายสินค้าของบริษัทในต่างประเทศแต่ผู้เดียวในประเทศไทย เมื่อมีเหตุที่จะต้องตั้งผู้รับมอบอำนาจในประเทศไทย บริษัทต่างประเทศซึ่งเป็นผู้ขายคงไม่ตั้งผู้อื่น ถ้าสามารถตั้งบริษัทโจทก์ได้นั้น ย่อมเป็นพยานพฤติเหตุประการหนึ่ง เหตุนี้ แม้หนังสือแต่งตั้งจะระบุชื่อบุคคลธรรมดาซึ่งเป็นกรรมการบริษัทโจทก์ด้วย ย่อมแสดงให้เห็นว่าบริษัทต่างประเทศมิได้ตั้งกรรมการบริษัทโจทก์เป็นส่วนตัว แต่ตั้งในฐานะกรรมการบริษัทโจทก์ซึ่งเป็นผู้ทำการค้าแทนบริษัทโจทก์จึงเป็นตัวแทนซึ่งต้องรับผิดเสียภาษีในส่วนเงินได้และภาษีการค้าตามประมวลรัษฎากร มาตรา 76 ทวิ และมาตรา 78 ด้วย

การที่โจทก์ฟ้องจำเลยที่ 1 เป็นส่วนตัว และฟ้องจำเลยที่ 3 ซึ่งเป็นบริษัทจำกัด โดยมีจำเลยที่ 1 เป็นกรรมการบริษัทนั้น แม้จำเลยที่ 1 จะลงชื่อในใบแต่งทนาย 2 แห่งโดยมิได้ระบุว่าลงชื่อในฐานะอะไรก็ตาม ก็ถือได้ว่าจำเลยที่ 1 ได้ลงชื่อในฐานะที่เป็นจำเลยเองแห่งหนึ่ง กับลงชื่อในนามบริษัทซึ่งเป็นจำเลยที่ 3 อีกแห่งหนึ่งแล้ว
การใช้ดวงตราซึ่งมิใช่ดวงตราที่บริษัทจดทะเบียนไว้ไปประทับในใบแต่งทนายนั้น ถือว่าใช้ดวงตราที่ไม่ถูกต้อง แม้จะนำดวงตรานี้ไปจดทะเบียนภายหลัง ก็หามีผลย้อนหลังเป็นการรับรองให้การใช้ดวงตราที่ไม่ถูกต้องนั้นเป็นการใช้ได้ขึ้นมาอย่างใดไม่
เมื่อที่ประชุมผู้ถือหุ้นบริษัทมีมติให้เลิกบริษัท และตั้งผู้ชำระบัญชีแล้ว ผู้ชำระบัญชีนั้นก็ย่อมมีอำนาจดำเนินคดีในนามบริษัท และอาจมอบอำนาจให้บุคคลอื่นเป็นผู้แทนตนในคดีอีกชั้นหนึ่งได้ การลงลายมือชื่อของผู้มอบและผู้รับมอบอำนาจ ไม่มีกฎหมายบังคับให้ต้องประทับตราอย่างใด ฉะนั้น เพียงแต่ผู้รับมอบอำนาจลงชื่ออย่างเดียวในใบแต่งทนาย ก็มีผลเป็นการแต่งทนายในนามบริษัทนั้นแล้ว แม้ผู้รับมอบอำนาจเอาดวงตราที่ไม่เคยจดทะเบียนมาประทับด้วย ก็ไม่ทำให้ใบแต่งทนายเสียไป

คู่ความโต้เถียงกันว่าที่พิพาทเป็นของฝ่ายใด แม้ฟ้องของโจทก์จะไม่ได้บรรยายถึงสิทธิของผู้ที่ได้ขายที่พิพาทให้โจทก์ว่าได้มาอย่างไร โจทก์ย่อมมีสิทธินำสืบได้เพราะเป็นการนำสืบถึงที่มาแห่งสิทธิของผู้ขายทั้งความข้อนี้ จำเลยก็ยกเป็นประเด็นขึ้นต่อสู้ด้วย การที่ศาลยอมให้จำเลยนำสืบถึงที่มาแห่งสิทธิของจำเลยฝ่ายเดียวตามข้ออ้าง แล้วพิพากษาให้จำเลยชนะคดีไปตามนั้น เป็นการไม่ชอบด้วยกระบวนพิจารณา

ผู้รับมอบอำนาจตั้งทนายความเพื่อดำเนินกระบวนพิจารณาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 60 วรรคสอง มิใช่เป็นการตั้งตัวแทนช่วง
ผู้กู้จำนองที่ดินไว้กับธนาคารเพื่อประกันหนี้เงินกู้ที่จะขอเบิกเกินบัญชีจากธนาคารโดยผู้กู้ยอมเสียดอกเบี้ยทบต้นตามบัญชีเดินสะพัดอันเป็นธรรมเนียมประเพณีของธนาคารนั้นธนาคารคิดดอกเบี้ยทบต้นจากผู้กู้ได้
ตกลงคิดดอกเบี้ยทบต้นกันเป็นรายเดือน ฉะนั้น ทุกเดือนที่ธนาคารคิดดอกเบี้ยทบต้น ดอกเบี้ยนั้นกลายเป็นต้นเงินของเดือนต่อไป อายุความเริ่มนับตั้งแต่วันรับสภาพหนี้โดยชำระดอกเบี้ยครั้งสุดท้ายนับได้ 3 ปีเศษ คดีของโจทก์จึงไม่ขาดอายุความ

คำให้การจำเลยว่า โจทก์ได้นำทรัพย์สินที่ประกันภัยไว้ไปประกันกับบริษัทอื่นโดยมิได้แจ้งให้จำเลยทราบ ประเด็นในคดีจึงมีแต่เพียงว่าฝ่ายโจทก์แจ้งให้จำเลยทราบหรือไม่เท่านั้น แต่ไม่รวมถึงว่าการทราบนี้จะได้มีการบันทึกหรือสลักหลังในกรมธรรม์หรือไม่
เงื่อนไขในกรมธรรม์ข้อ 10 ให้โจทก์แจ้งรายละเอียดแห่งทรัพย์สินที่เสียหายให้จำเลยทราบ เมื่อในกรมธรรม์ไม่มีข้อความต่อไปว่า ถ้าโจทก์ไม่แจ้ง ผู้ประกันภัยย่อมหลุดพ้นความรับผิด ฉะนั้น การที่โจทก์ไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไขข้อ 10 นี้ จำเลยหาหลุดพ้นความรับผิดตามสัญญาไม่
ซากเพลิงไหม้ที่ยังเหลืออยู่ควรคิดหักให้แก่บริษัทผู้รับประกันภัยทุกบริษัทตามส่วนเฉลี่ยแห่งเงินที่เอาประกันภัย จึงจะชอบด้วยความยุติธรรม

เมื่อจำเลยกล่าวแก้ข้อพิพาทโดยมิได้ยกข้อโต้เถียงในเรื่องแปลความหมายแห่งข้อความในสัญญาเช่า แม้คดีจะมีอุทธรณ์ปัญหาข้อกฎหมายเกี่ยวกับการแปลความแห่งสัญญาเช่าคู่ความก็อุทธรณ์ปัญหาข้อเท็จจริงไม่ได้ กรณีไม่ต้องด้วยข้อยกเว้นตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 224 วรรคสอง

ผู้ร้องยื่นคำร้องขอให้ศาลแสดงว่า ผู้ร้องเป็นภริยาโดยชอบด้วยกฎหมายของผู้ตาย มีสิทธิได้รับบำเหน็จตกทอดและเงินฌาปนกิจสงเคราะห์ของกรมตำรวจ มีผู้คัดค้านว่า ผู้ร้องหย่าขาดไปแล้ว ผู้คัดค้านต่างหากเป็นภริยาโดยชอบด้วยกฎหมายของผู้ตาย ศาลชั้นต้นยอมรับให้คู่ความว่ากล่าวดำเนินกระบวนพิจารณาจนเสร็จสิ้นในประเด็นข้อพิพาทระหว่างผู้ร้องกับผู้คัดค้านแล้ว เช่นนี้ ไม่ชอบที่ศาลอุทธรณ์จะยกคำร้องของผู้ร้องไม่รับพิจารณาคดีต่อไปโดยให้ผู้ร้องไปฟ้องคดีขอให้เพิกถอนการสมรสของผู้คัดค้านเข้ามาใหม่

เจ้าของที่ดินลงชื่อในใบมอบอำนาจโดยมิได้กรอกข้อความเพื่อให้ผู้รับมอบอำนาจไปทำกิจการอย่างอื่น แต่ผู้รับมอบกลับนำไปกรอกข้อความเป็นให้จำนอง ถ้าผู้รับจำนองได้ทำการรับจำนองต่อพนักงานเจ้าหน้าที่โดยสุจริต เสียค่าตอบแทน และจดทะเบียนสิทธิจำนองโดยชอบด้วยกฎหมายแล้ว เจ้าของที่ดินจะอ้างเอาความประมาทเลินเล่อของตนมาเป็นเหตุให้พ้นความรับผิดไม่ได้
ทนายความเขียนข้อความลงในด้านหลังนามบัตร แจ้งให้ผู้จำนองนำต้นเงินและดอกเบี้ยมาชำระภายในกำหนด 10 วันถือได้ว่าเป็นจดหมายบอกกล่าวบังคับจำนองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 721 แล้ว
คำให้การของจำเลยในตอนแรกว่า ใบมอบอำนาจปลอม จำเลยไม่ได้เซ็นใบมอบอำนาจนั้น ส่วนข้อความตอนหลังเป็นการเล่าเรื่องว่าจำเลยเคยเซ็นในใบมอบอำนาจฉบับหนึ่ง ซึ่งจำเลยจำไม่ได้ว่าเป็นฉบับเดียวกันกับที่โจทก์นำมาฟ้องหรือไม่ คำให้การของจำเลยเช่นนี้ มีประเด็นนำสืบได้
ศาลสืบพยานโจทก์ซึ่งมีหน้าที่นำสืบก่อนเสร็จแล้ว จำเลยจะขออ้างพยานบุคคล ซึ่งควรจะอ้างเสียก่อนแล้วไม่อ้างย่อมทำให้โจทก์เสียเปรียบ ศาลไม่อนุญาตให้จำเลยอ้างได้

เมื่อรถยนต์คันที่เอาประกันไว้เสียหาย ผู้รับประกันภัยจะต้องใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้เอาประกันภัย ถ้าผู้รับประกันภัยอ้างว่าผู้เอาประกันภัยเอารถไปรับจ้างหรือให้เช่าผิดเงื่อนไขในกรมธรรม์ เพื่อผู้รับประกันภัยไม่ต้องรับผิดนั้น ผู้รับประกันภัยมีหน้าที่นำสืบตามที่กล่าวอ้าง
ประเด็นที่ฎีกาว่าผู้เอาประกันภัยให้เช่าซื้อรถไปเป็นการผิดเงื่อนไขในกรมธรรม์นั้นไม่เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน ผู้รับประกันไม่ยกขึ้นต่อสู้ในศาลชั้นต้นศาลฎีกาไม่วินิจฉัย

ค้ำประกันความเสียหายที่ลูกจ้างจะก่อให้เกิดขึ้นในระหว่างปฏิบัติหน้าที่ผู้จัดการร้านค้า มิใช่เป็นการค้ำประกันหนี้อันจะต้องชำระ ณ เวลามีกำหนดแน่นอนตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 700
เมื่อผู้ค้ำประกันถูกฟ้องเป็นจำเลย ผู้ค้ำประกันให้การต่อสู้ว่านายจ้างได้ผ่อนเวลาให้ลูกจ้างชำระเงินที่ยักยอกเอาไปโดยผู้ค้ำประกันมิได้ยินยอมด้วย แต่มิได้ระบุให้ชัดว่านายจ้างได้ผ่อนเวลาให้ตอนไหนเมื่อไรผู้ค้ำประกันจึงไม่มีประเด็นที่จะนำสืบ