คำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
ป.พ.พ. ม. 729

จำเลยกู้เงินโจทก์ไปโดยมีผู้อื่นจำนองที่ดินเป็นประกันโจทก์ฟ้องจำเลยและผู้จำนอง ศาลพิพากษาให้จำเลยใช้เงินกู้และดอกเบี้ย ถ้าไม่ใช้ให้ผู้จำนองใช้แทนโดยให้ไถ่ถอนจำนองหรือขายทอดตลาดที่ดินเอาเงินใช้ จำเลยไม่ใช้และไม่มีทรัพย์ให้ยึดโจทก์จึงยึดที่ดินที่จำนอง แต่ยังไม่ทันขายทอดตลาดผู้จำนองได้ตกลงโอนที่ดินที่จำนองให้โจทก์เป็นการชำระหนี้ส่วนหนึ่ง หักแล้วยังมีหนี้ค้างชำระอยู่อีกการที่ผู้จำนองโอนที่ดินจำนองให้โจทก์นี้เป็นการเอาที่ดินจำนองตีใช้หนี้กันระหว่างโจทก์ผู้รับจำนองกับผู้จำนอง ไม่ใช่กรณีเอาทรัพย์จำนองหลุดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 729 หรือเอาออกขายทอดตลาดตามมาตรา 728 จึงนำมาตรา 733 มาบังคับไม่ได้เมื่อโจทก์ได้รับชำระหนี้ไปเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น ก็ย่อมมีสิทธิ์เรียกร้องให้จำเลยซึ่งเป็นลูกหนี้เงินกู้ชำระส่วนที่ยังขาดอยู่ได้ เมื่อจำเลยยังเป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษาเกินกว่า 1,000 บาท และไม่มีทรัพย์สินให้ยึดมาชำระหนี้ ศาลพิพากษาในพิทักษ์ทรัพย์จำเลยโดยเด็ดขาดได้(ประชุมใหญ่ ครั้งที่ 42/2505)

ผู้รับจำนองจะบังคับจำนองเอาทรัพย์ที่จำนองหลุดเป็นสิทธิตามประมวลแพ่งฯ มาตรา 729 ต้องบอกกล่าวให้ผู้จำนองทราบเป็นลายลักษณ์อักษร ดังบัญญัติไว้ใน มาตรา 728 เพราะมาตรา728 และ 729 เป็นบทบังคับจำนอง ต้องอ่านคู่กันไป ถ้าไม่บอกกล่าวก่อน จะบังคับเอาทรัพย์ให้หลุดจำนองไม่ได้

ผู้รับจำนองจะบังคับจำนองเอาทรัพย์ที่จำนองหลุดเป็นสิทธิตามประมวลแพ่ง ฯ มาตรา 729 ต้องบอกกล่าวให้ผู้จำนองทราบเป็นลายลักษณ์อักษร ดังบัญญัติไว้ใน ม.728 เพราะมาตรา 728 และ 729 เป็นบทบังคับจำนอง ต้องอ่านคู่กันไป ถ้าไม่บอกกล่าวก่อน จะบังคับเอาทรัพย์ให้หลุดจำนองไม่ได้.

การฟ้องคดีบังคับจำนองนั้น แม้หนี้จำนองเกิน 10 ปีแล้วก็ยังฟ้องได้
ฟ้องขอให้ที่จำนองหลุดเป็นสิทธิหรือยึดที่จำนองขายทอดตลาดเอาเงินชำระหนี้จำนองนั้น เมื่อปรากฏว่าจำเลยผู้จำนองค้างดอกเบี้ยเกิน 5 ปี แล้ว และไม่ได้ต่อสู้ไว้ว่าที่จำนองมีราคาท่วมหนี้จำนอง ศาลก็ย่อมพิพากษาให้เอาที่จำนองหลุดเป็นสิทธิแก่โจทก์ได้

แม้โจทก์ผู้รับมรดกจากผู้รับจำนองจะยังไม่ได้จดทะเบียนสิทธิของโจทก์ตามกฎหมาย ก็หาเป็นเหตุให้จำเลยซึ่งไม่ใช่เป็นบุคคลภายนอกยกเป็นข้อคัดค้านว่าโจทก์เป็นผู้ไม่มีอำนาจฟ้องไม่
ผู้รับจำนองฟ้องขอให้เอาทรัพย์ที่จำนองหลุดเป็นสิทธิถ้าปรากฏว่าเมื่อยื่นคำให้การ จำเลยได้วางเงินต่อศาลและขอให้โจทก์รับการไถ่ถอนเช่นนี้ศาลจะพิพากษาให้ที่ดินที่จำนองหลุดเป็นสิทธิแก่ผู้รับจำนองไม่ได้(ประชุมใหญ่ครั้งที่ 8/2486)

การที่ผู้รับจำนองเข้าเก็บผลประโยชน์ไนที่ดินรายจำนองมาตั้งแต่มีการจำนองกันนั้นฟังได้ว่าผู้รับจำนองยอมรับเอาผลประโยชน์ที่เก็บได้จากที่ดินรายจำนองแทนดอกเบี้ยตามสัญญา สิทธิเรียกร้องดอกเบี้ยจำนองเปนอันระงับ แม้ผลประโยชน์ที่เก็บได้น้อยกว่าดอกเบี้ยก็ไม่เปนข้อหักล้างความยินยอมของผู้รับจำนอง การที่ผู้รับจำนองสูญหรือตายไม่เปนการขัดขวางแก่การที่โจทจะฟ้องบังคับจำนอง

การที่ผู้รับจำนองเข้าเก็บผลประโยชน์ในที่ดินรายจำนองมาตั้งแต่มีการจำนองกันนั้น. ฟังได้ว่าผู้รับจำนองยอมรับเอาผลประโยชน์ที่เก็บได้จากที่ดินรายจำนองแทนดอกเบี้ยตามสัญญา. สิทธิเรียกร้องดอกเบี้ยจำนองเป็นอันระงับ. แม้ผลประโยชน์ที่เก็บได้น้อยกว่าดอกเบี้ยก็ไม่เป็นข้อหักล้างความยินยอมของผู้รับจำนอง. การที่ผู้รับจำนองสูญหรือตายไม่เป็นการขัดขวางแก่การที่โจทก์จะฟ้องบังคับจำนอง.

มอบที่นาให้ทำต่างดอกเบี้ยจำต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือ.อ้างฎีกาที่ 708/2484.

การที่จำเลยเอาที่ดินไปจำนองเพื่อป้องกันมิให้ถูก++ชำระหนี้ได้เต็มราคาของที่แล้ว จำเลยก็ต้องมีความผิดตามกฎหมายอาญามาตรา 308 ในชั้นไต่สวนมูลฟ้องศาลไม่จำต้องให้ทนายจำเลยขัดค้านพะยานโจทก์ก็ได้ในเมื่อเห็นว่าแม้จะให้ชัก++ก็ไม่มีผลแก่คดีจำเลย

สัญญาจำนอง วิธีพิจารณาความแพ่งจำเลยจะร้องขอไถ่การจำนองเมื่อพ้นกำหนดตามคำตัดสินแล้วร้องไม่ขึ้น